Badania medyczne

Najczęściej wykonywanym badaniem diagnostycznym jest jedno z badań krwi – morfologia krwi, pozwala bowiem na ogólną ocenę naszego stanu zdrowia. Badania krwi wykonuje się także dla oceny poziomu witamin i minerałów w organizmie (np. oznaczenia poziomu witaminy D, cynku, potasu, magnezu), ale też, by wykryć choroby autoimmunologiczne, nietolerancje i alergie, infekcje czy zaburzenia hormonalne (badania hormonalne).
Innym rodzajem badań krwi są badania genetyczne, wykonywane np. u kobiet w ciąży dla oceny ryzyka rozwoju wad genetycznych płodu. Badania krwi zleca się także, by ocenić ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe (markery nowotworowe).
Podstawowym zaleceniem dla pacjentów w przypadku badań krwi jest zwykle bycie na czczo. Niektóre badania krwi, przykładowo testy hormonalne, powinny być wykonywane w konkretnej fazie cyklu miesiączkowego u kobiet.

Badania moczu

Najczęściej wykonuje się badanie ogólne moczu lub posiew moczu. Dzięki temu można ocenić funkcjonowanie układu moczowego i wykryć toczące się infekcje pęcherza moczowego lub nawet problemy z nerkami. Warto pamiętać o tym, że mocz do badania powinien być pobrany przy zachowaniu odpowiedniej higieny – do sterylnego aptecznego pojemnika po podmyciu i osuszeniu genitaliów ręcznikiem papierowym. Urynę pobieramy ze środkowego strumienia najlepiej rano i jak najszybciej zanosimy do laboratorium do badania.

Badania kału

Badania kału wykonuje się dla oceny funkcjonowania układu pokarmowego, a także by wykluczyć lub potwierdzić infekcje pasożytnicze. Jeśli zauważymy stałą zmianę konsystencji lub koloru kału, prawdopodobnie powinniśmy wykonać badanie na krew utajoną w kale.

Badania endoskopowe

Endoskopia polega na wprowadzeniu wziernika do badanego narządu, by ocenić jego wygląd. Badania endoskopowe przeprowadza się w razie podejrzeń nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Wynik znany jest od razu, zwykle można też w trakcie badania pobrać wycinek zmienionej tkanki do dalszych badań lub przeprowadzić drobne zabiegi, np. usunięcie polipów jelita grubego w czasie kolonoskopii.

Badania serca

Do podstawowych badań serca, wykonywanych często w gabinetach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), należą:

• pomiar ciśnienia tętniczego,
• elektrokardiografia (EKG),
• holter EKG,
• holter ciśnieniowy.

W diagnostyce chorób serca przeprowadza się także badania krwi, które pozwalają wykryć czynniki ryzyka chorób serca, np. zbyt wysoki poziom cholesterolu.

Do bardziej zaawansowanych badań serca, wykonywanych u osób z chorobami tego narządu, zaliczają się:

• echokardiografia,
• koronarografia,
• scyntygrafia perfuzyjna serca.

Badania obrazowe

Badania obrazowe pozwalają obejrzeć narządy wewnętrzne, np. przy podejrzeniu złamania albo pojawienia się narośli. Badania są bezbolesne, polegają na prześwietleniu części ciała promieniami Roentgena lub przesuwaniu po ciele sondy wysyłającej ultradźwięki.

Do najpopularniejszych badań obrazowych należą:

• badanie rentgenowskie (RTG), rentgen – wykonanie zdjęcia narządów z wykorzystaniem promieni Roentgena, jest bezbolesne. Jeśli badanie wykonuje lekarz, może od razu ocenić zdjęcie, w przypadku wykonywania zdjęcia przez technika na opis trzeba poczekać;
• badanie ultrasonograficzne (USG) – jest bezbolesne, często nie wymaga przygotowania, np. badanie USG węzłów chłonnych, piersi, płuc, tarczycy czy stawów. Ultrasonografia jamy brzusznej wymaga już jednak bycia na czczo przez minimum 6 godzin przed badaniem oraz zastosowania leków dla pozbycia się gazów jelitowych.

Inne badania obrazowe to:

• tomografia komputerowa (TK),
• pozytonowa tomografia emisyjna (PET),
• scyntygrafia,
• jądrowy rezonans magnetyczny (NMR),
• termografia.

Badania czynnościowe

Badania czynnościowe na ogół dotyczą układu oddechowego. Tu już zwykle pacjent musi się napracować – np. wykonywać wdechy i wydechy zgodnie z poleceniami lekarza. Do badań czynnościowych należą:

• spirometria – podstawowe badanie czynności płuc,
• badania poziomu tlenku azotu w wydychanym powietrzu,
• rynometria akustyczna – badanie objętości jam nosowych.

Badania histopatologiczne

Badanie histopatologiczne polega na pobraniu wycinka ze zmienionej chorobowo tkanki i poddaniu go ocenie pod mikroskopem. Dzięki badaniu histopatologicznemu możliwe jest wykrycie chorób nowotworowych, stanów zapalnych i zwyrodnieniowych.

Badania profilaktyczne

Dzięki badaniom profilaktycznym możemy ocenić ryzyko zachorowania na niektóre choroby, dlatego są zalecane regularnie, w zależności od wieku i stanu zdrowia nawet co roku. To badania takie jak morfologia krwi, stężenie glukozy we krwi, lipidogram, próby wątrobowe, badanie ogólne moczu, kolonoskopia. Część badań profilaktycznych zależy także od płci – kobietom zalecana jest np. cytologia i mammografia, a mężczyznom – badanie poziomu testosteronu.