Ceruloplazmina zaliczana jest do tzw. białek fazy ostrej co oznacza, że jej zwiększona produkcja następuje na skutek stanu zapalnego w organizmie. Co istotne, stężenie tej substancji w organizmie wykorzystywane jest również podczas oceny stężenia miedzi w organizmie (prawie 90% tego pierwiastka wchodzi w skład ceruloplazminy). Podwyższony poziom tej substancji może wskazywać także na rozwój nowotworu.
Ceruloplazmina – co to jest? Normy, wskazania, przygotowanie
Ceruloplazmina – co to jest? Na czym polega badanie?
Ceruloplazmina to substancja produkowana naturalnie w organizmie. Miejscem jej syntezy jest wątroba. Substancja ta zaliczana jest do tzw. białek fazy ostrej co jednocześnie oznacza, że zwiększone stężenie ceruloplazminy w organizmie wiąże się ze stanem zapalnym o różnym podłożu.
Ze względu na fakt, iż niemal 90% miedzi występującej naturalniej w surowicy krwi wchodzi w skład ceruloplazminy, to oznaczenie jej stężenia wykorzystuje się także przy podejrzeniach w zaburzeniu gospodarki miedzi. Jedną z jej głównych ról w organizmie jest transport jonów miedzi we krwi. Oprócz tego wspomaga wiązanie się żelaza z transferem.
>> Choroby alkoholowe wątroby – rodzaje, profilaktyka i leczenie
Ceruloplazmina a choroba Wilsona
Choroba Wilsona zaliczana jest do schorzeń genetycznych, związanych z nadmiernym gromadzeniem się miedzi w organizmie, co spowodowane jest mutacją genetyczną.
Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla wątroby, gdyż nadmiar miedzi ma działanie toksyczne i wpływa na nią destrukcyjnie. Po pewnym czasie komórki wątroby tracą zdolność do gromadzenia miedzi i pierwiastek ten trafia do krwioobiegu, działając szkodliwe na ośrodkowy układ nerwowy i nerki.
W przypadku choroby Wilsona widoczne są dopiero objawy neurologiczne, a więc w przypadku postaci wątrobowej schorzenia (wcześniejszy etap) jedyną metodą diagnostyczną mogą być badania laboratoryjne, np. próby wątrobowe. Symptomy uwidaczniają się w momencie, gdy miedź zacznie mieć toksyczny wpływ na układ nerwowy.
Wówczas zaobserwować można m.in.:
- drżenie i sztywność mięśni,
- nadmierne ślinienie się,
- bóle głowy,
- skłonności depresyjno-nerwicowe.
Ze względu na kluczową rolę miedzi w przypadku tej choroby jednym z podstawowych badań jest oznaczenie stężenia ceruloplazminy, pozwalające ocenić gospodarkę tego pierwiastka i pokierować dalszą diagnostyką.
>> Dieta wątrobowa – co jeść w chorobach wątroby?
Ceruloplazmina – kiedy należy wykonać badanie?
Główne wskazanie do oznaczenia stężenia ceruloplazminy to podejrzenia zaburzeń gospodarki miedzi.
Badanie zaleca się wówczas, gdy:
- istnieją podejrzenia w kierunku występowania choroby Wilsona lub Menkesa,
- występuje marskość wątroby nierozpoznanego pochodzenia (nadmiar miedzi w organizmie może być przyczyną).
Podwyższony poziom ceruloplazminy może pojawić się u osób, zmagających się z innymi schorzeniami, np. z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Tu warto zaznaczyć, że tego typu schorzenia nie są wskazaniem do wykonania tego badania, ale mogą wpływać na uzyskany wynik.
Ceruloplazmina – jak się przygotować do badania?
Oznaczenie stężenia ceruloplazminy to badanie, do którego nie trzeba się wcześniej przygotowywać, poza jedną kwestią. Miedź, jako pierwiastek dostarczany również z niektórymi produktami spożywczymi, może być zależna od rytmu dobowego lub tego, co zostało spożyte w danym dniu. Dlatego też, aby uzyskać jak najbardziej wiarygodny wynik, na badanie należy wybrać się na czczo.
Ceruloplazmina – jak przebiega badanie? Czy są jakieś przeciwwskazania?
Badanie jest bardzo proste i szybkie – polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej, która następnie jest kierowana do analizy laboratoryjnej. Na wyniki czeka się ok. 2–14 dni w zależności od danej placówki.
Nie ma przeciwwskazań do wykonania badania, choć należy jego wykonać po wyraźnym zaleceniu lekarza, gdyż oznaczenie stężenia ceruloplazminy zaleca się tylko w ściśle określonych przypadkach, inaczej nie ma wartości diagnostycznej.
>> Ból wątroby – czy wątroba boli? Objawy chorób wątroby
Ceruloplazmina – normy. Jak interpretować wyniki?
Prawidłowe stężenie ceruloplazminy w surowicy krwi mieści się na poziomie 1,5–3,0 µmol/l. Wyniki poniżej lub powyżej tej normy stanowią odpowiednią wartość diagnostyczną i powinny być zawsze konsultowane z lekarzem, który interpretuje te wyniki w odniesieniu do ogólnej historii choroby, przeprowadzonego wcześniej wywiadu i innych badań, jeśli zostały zalecone.
Podwyższona ceruloplazmina – o czym świadczy?
Wysoki poziom ceruloplazminy w organizmie wskazuje przede wszystkim na rozwój stanów zapalnych o różnym podłożu. Może być to m.in. reumatoidalne zapalenie stawów. Wyższy poziom tej substancji widoczny jest również przy martwicy tkanek, a także w przypadku występowania nowotworów.
Należy jednak pamiętać, iż oznaczenie ceruloplazminy nie jest podstawą diagnostyczną w przypadku tych schorzeń, a może jedynie sugerować dalszy kierunek diagnostyczny.
Podwyższona ceruloplazmina występuje również przy:
- stanach zapalnych jelit,
- zapaleniu trzustki,
- w okresie pooperacyjnym,
- zawale serca.
Wyższe stężenie tej substancji obserwuje się także u kobiet w ciąży i przyjmujących tabletki antykoncepcyjne.
>> Tabletki na wątrobę, kaspułki, herbatki na wątrobę
Niski poziom ceruloplazminy – na co wskazuje?
Niskim poziom ceruloplazminy jest charakterystyczny zwłaszcza dla choroby Wilsona oraz niedoborów tego pierwiastka w diecie. Choroba Menkesa również wiąże się z niskim stężeniem tej substancji w krwi.
Ceruloplazmina – postępowanie po badaniu. Co robić?
Oznaczenie stężenia ceruloplazminy to jedno z typowych badań laboratoryjnych, po którym można wrócić do swoich codziennych obowiązków. Bezpośrednio po badaniu warto przez kilka minut przyciskać gazikiem miejsce pobrania krwi, aby uniknąć siniaka. Po otrzymaniu wyników należy skonsultować się z lekarzem.
Ceruloplazmina – jak wykonać badanie w ciąży?
Badanie z oznaczeniem stężenia ceruloplazminy w czasie ciąży przebiega tak, jak w klasycznym przypadku i polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej. Warto pamiętać, że z założenia poziom ceruloplazminy w ciąży jest nieco wyższy.
Ceruloplazmina – jak wygląda to badanie u dzieci?
Badanie ceruloplazminy u dzieci wygląda tak samo, jak u dorosłych. Po pobraniu krwi próbka trafia do laboratorium, a następnie – po otrzymaniu wyników – konieczna jest konsultacja u lekarza. Oznaczenie stężenia ceruloplazminy u dzieci wykonuje się zwłaszcza pod kątem choroby Wilsona oraz niedoborów odżywczych w diecie.
Ceruloplazmina – cena. Ile kosztuje badanie?
Oznaczenie stężenia ceruloplazminy to dość proste, szybkie i tym samym tanie badanie diagnostyczne. Koszt takiej usługi wynosi zwykle ok. 50–70 zł, w zależności od placówki. Jest to klasyczna badanie, dlatego większość placówek posiada je w swojej ofercie.
