Choroby alkoholowe wątroby – rodzaje, profilaktyka i leczenie

Wątroba zlokalizowana jest w ludzkim ciele w prawym podżebrzu, częściowo zajmując również obszar górnego nadbrzusza i lewego podżebrza. Jej strukturę pokrywa mająca włóknistą konstrukcję błona, którą nazywamy torebką wątrobową. Jako jeden z najważniejszych gruczołów w ciele, wątroba pełni szereg istotnych funkcji, między innymi wytwarza glukozę, białka osocza, wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego, produkuje żółć i neutralizuje toksyny, do których zalicza się również alkohol. Co ciekawe, organ nie jest unerwiony, dlatego choroby alkoholowe wątroby i inne schorzenia nie wywołują bezpośrednio dolegliwości bólowych. Za te odpowiada okalająca organ torebka wątrobowa.

Funkcje wątroby można podzielić na cztery najważniejsze kategorie, do których należą:

• funkcja detoksykacyjna, czyli oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym alkoholu,
• funkcja metaboliczna, która polega na wsparciu trawienia tłuszczów i przyswajania substancji pokarmowych,
• funkcja zapasowa, czyli gromadzenie zapasów energetycznych,
• funkcja magazynująca, bo w wątrobie gromadzą się niektóre istotne dla organizmu substancje, przede wszystkim witaminy i mikroelementy.

Wsparcie procesów trawiennych przez wątrobę polega na wytwarzaniu żółci, czyli płynnej wydzieliny z kwasami solnym i żółciowymi oraz cholesterolem, mocznikiem, lecytyną, solami kwasów tłuszczowych i solami mineralnymi. Substancje te odpowiadają za emulgację tłuszczów, a więc są niezbędne, aby organizm mógł je trawić. W ciągu 24 godzin wątroba jest w stanie wyprodukować nawet półtora litra żółci.

Tkankę wątrobową tworzą hepatocyty, które pełnią rolę filtra dla substancji wchłanianych z przewodu pokarmowego do krwi. Ponadto, zachodzą w nich zmiany metaboliczne, dochodzi do syntezy białka osocza i wytwarzania wielu enzymów, którymi wątroba dysponuje w liczbie 500.

Chociaż wątroba potrafi się regenerować, każdego dnia jest poddawana ekspozycji na czynniki uszkadzające. Zalicza się do nich między innymi nadużywanie alkoholu, które w dłuższej perspektywie może powodować choroby alkoholowe wątroby. Uszkodzenie wątroby można podzielić na pięć stadiów, począwszy od zapalenia, stłuszczenia, poprzez zwłóknienie, marskość i nowotwór.

Choroby alkoholowe wątroby – charakterystyka

Alkohol to najczęstsza przyczyna chorób wątroby w krajach rozwiniętych. W zależności od czasu, ilości spożywanego alkoholu oraz uwarunkowań genetycznych zmiany w wątrobie spowodowane alkoholem mają postać stłuszczenia, zapalenia lub marskości i są określane jako choroby alkoholowe wątroby.

Najczęstsze choroby wątroby związane z alkoholem to:

•  Alkoholowe stłuszczenie wątroby,
• Alkoholowe zapalenie wątroby.

Ryzyko alkoholowych chorób wątroby znacząco zwiększa picie 80 g etanolu dziennie, co odpowiada 2 litrom piwa, 1 litrowi wina lub 5-6 drinkom

Choroby alkoholowe wątroby – stłuszczenie

Alkoholowe stłuszczenie wątroby występuje u 90 proc. osób spożywających nadmierne ilości alkoholu. W obrazie mikroskopowym wątroby widoczne jest gromadzenie lipidów w postaci kropli tłuszczu wypełniających komórkę. Przy nasilonym stłuszczeniu zmiany obejmują całość miąższu, powodując tworzenie ziarniniaków tłuszczowych, co może prowadzić do pękania przeładowanych tłuszczem komórek.

Stłuszczenie wątroby przebiega najczęściej bezobjawowo, choć czasami towarzyszy mu uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, złe samopoczucie, ciągłe zmęczenie.

Do stłuszczenia wątroby – oprócz alkoholu – doprowadzić może dieta bogata w tłuszcze zwierzęce oraz cukier.

Choroby alkoholowe wątroby – zapalenie

Alkoholowe zapalenie wątroby charakteryzuje się stłuszczeniem w różnych stopniach nasilenia, zwyrodnieniem „balonowatym” komórek wątroby, stanem zapalnym oraz rozwijającym się włóknieniem.

Alkoholowe zapalenie wątroby wiąże się w najcięższych przypadkach żółtaczką, gorączką, obrzękami, wodobrzuszem i objawami niewydolności wątroby. Może też przebiegać bez objawów.

Choroby alkoholowe wątroby – leczenie i profilaktyka

Najskuteczniejszym lekiem jest abstynencja. Zaprzestanie spożywania alkoholu skutkuje bowiem powolnym ustępowaniem większości zmian, natomiast kontynuowanie picia może prowadzić nawet do śmierci.

Istotne jest też uzupełnianie niedoborów żywieniowych i witaminowych zbilansowaną dietą z suplementacją witamin z grupy A, D, K, kwasu foliowego i – przede wszystkim – witamin z grupy B: tiaminy, ryboflawiny, pirydoksyny.

Rozpoznanie chorób alkoholowych wątroby opiera się na potwierdzeniu nadużywania alkoholu przez pacjenta, charakterystycznym obrazie klinicznym wątroby oraz badaniach laboratoryjnych.