Cukrzyca typu 2. (dawniej: cukrzyca dorosłych, cukrzyca insulinoniezależna) dotyka przeważnie osoby dorosłe (powyżej 45. roku życia), choć coraz częściej występuje też u młodszych pacjentów.
W cukrzycy typu 2. występuje duża insulinooporność – stan obniżonej wrażliwości organizmu na działanie insuliny (hormonu odpowiedzialnego za transport glukozy do wnętrza komórek). W odróżnieniu od cukrzycy typu 1., która wywołana jest brakiem insuliny i niewydolnością komórek beta wysp trzustkowych (wyspy Langerhansa), w cukrzycy typu 2. również dochodzi do niewydolności, ale wydzielanie tego hormonu przez komórki beta jest mniej upośledzone – występują oporność i względny niedobór insuliny, który dopiero może rozwinąć się do bezwzględnego niedoboru.
Przyczyny cukrzycy typu 2.
Hiperglikemia, czyli podwyższony poziom cukru we krwi, w cukrzycy typu 2. ma charakter wieloczynnikowy, zaś na rozwój choroby wpływają zarówno czynniki genetyczne (choć w mniejszym stopniu niż w cukrzycy typu 1.), jak i styl życia.
Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2.:
- nadwaga i otyłość (szczególnie otyłość brzuszna, czyli skoncentrowana wokół talii);
- wskaźnik BMI, czyli wskaźnik masy ciała, powyżej 30;
- siedzący tryb życia;
- brak ruchu, brak aktywności fizycznej;
- niezdrowa dieta;
- brak snu;
- przebyta cukrzyca ciążowa (cukrzyca ciężarnych);
- zespół policystycznych jajników;
- nadciśnienie tętnicze;
- choroby sercowo-naczyniowe;
- stwierdzony wcześniej stan przedcukrzycowy.
Inne choroby zwiększające ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. to m.in. zespół Cushinga, akromegalia (nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu), nadczynność tarczycy.
Cukrzyca typu 2. – objawy
Cukrzyca typu 2. w momencie rozpoznania często nie wywołuje zauważalnych dolegliwości – objawy tego rodzaju cukrzycy są mniej nasilone niż w przypadku cukrzycy typu 1., rozwijają się stopniowo.
Wczesne objawy cukrzycy typu 2.:
- polidypsja, czyli wzmożone pragnienie;
- częstomocz (polakisuria, częste oddawanie moczu);
- uczucie głodu (polifagia lub hiperfagia);
- senność i zmęczenie (szczególnie po posiłku);
- utrata wagi (mimo normalnego odżywiania);
- nadciśnienie.
Mniej typowe objawy to m.in.: zaburzenia widzenia, stany zapalne okolic intymnych, trudno gojące się rany.
Rozpoznanie i leczenie cukrzycy typu 2.
Dziedziną medycyny, która zajmuje się leczeniem cukrzycy i jej powikłań jest diabetologia.
Rozpoznanie cukrzycy typu 2. możliwe jest tylko poprzez oznaczenie stężenia glukozy we krwi żylnej na czczo (wykonuje się badanie laboratoryjne krwi). Początkowo w terapii cukrzycy typu 2. zwykle zalecane są: dieta cukrzycowa (zmiana nawyków żywieniowych, opracowanie jadłospisu z dietetykiem), aktywność fizyczna (dostosowana do stanu pacjenta), edukacja chorego (i jego bliskich), doustne leki obniżające stężenie glukozy we krwi.
Zwykle dopiero po kilku latach trwania choroby może wystąpić niedobór insuliny – konieczna jest wówczas insulinoterapia, która ma na celu utrzymanie poziomu cukru we krwi na odpowiednim poziomie.
Przewlekłe powikłania cukrzycy:
- mikroangiopatia (uszkodzenia naczyń krwionośnych – naczyń włosowatych, drobnych tętnic i żył; retinopatia cukrzycowa – cukrzycowa choroba oczu, w tym m.in. jaskra wtórna, zaćma cukrzycowa, neuropatia układu wzrokowego; nefropatia cukrzycowa – cukrzycowa choroba nerek; neuropatia cukrzycowa – powikłania w obrębie całego układu nerowowego);
- makroangiopatia (uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych; zawał serca, udar mózgu, miażdżyca zarostowa kończyn dolnych, choroba niedokrwienna serca).
Inne powikłania cukrzycy typu 2. to m.in.: śpiączka cukrzycowa i kwasica ketonowa (rzadziej niż w cukrzycy typu 1.). Większość groźnych powikłań występuje zwykle w przypadku nieleczonej lub źle leczonej cukrzycy typu 2., dlatego ważna jest realizacja indywidualnych zaleceń dotyczących leczenia – dzięki temu ryzyko wystąpienia powikłań będzie mniejsze.
