Węgiel aktywowany jest preparatem składającym się głównie z węgla pierwiastkowego z domieszką krzemionki, grafitu, tlenków metali i popiołu. Ma bardzo duże zdolności absorpcyjne – wchłania gazy jelitowe, bakterie, toksyny, niektóre leki, a sam nie jest wchłaniany w układzie pokarmowym. Dzięki temu węgiel aktywowany jest stosowany do wchłaniania i usuwania toksycznych substancji z organizmu, a także w leczeniu biegunek, niestrawności oraz wzdęć.
Węgiel aktywowany – jak działa?
Węgiel aktywowany uwalnia się z kapsułki po spożyciu i wchłania substancje obecne w przewodzie pokarmowym, takie jak toksyny bakteryjne, oraz zatrzymuje drobnoustroje, takie jak bakterie i grzyby, na swojej znacznie rozbudowanej powierzchni. Mechanizm adsorpcji nie wynika z interakcji chemicznej, ale z właściwości fizycznych i sił elektrostatycznych. Jest to silny środek adsorbujący używany w medycynie. Węgiel aktywowany może wchłaniać wiele stałych leków, takich jak salicylany, barbiturany, benzodiazepiny, a także różne substancje, takie jak kokaina, nikotyna, paracetamol czy leki sercowo-naczyniowe. Jednak nie adsorbuje rozpuszczalników organicznych, w tym alkoholi, oraz słabo wchłania sole mineralne rozpuszczalne w wodzie.
Węgiel aktywowany – kiedy stosować?
Węgiel aktywowany jest stosowany jako środek adsorpcyjny w celu wchłaniania i usuwania toksycznych substancji z organizmu. Wskazania do stosowania węgla aktywowanego obejmują:
- zatrucia pokarmowe – w przypadku spożycia toksycznych substancji, bakteryjnych toksyn lub zanieczyszczeń pokarmowych;
- zatrucia farmakologiczne, np. po spożyciu nadmiaru leków, w tym przeciwbólowych, przeciwhistaminowych lub przeciwbiegunkowych;
- przeładowanie organizmu toksycznymi substancjami, np. w przypadku przedawkowania alkoholu lub narkotyków;
- zatrucia przemysłowe – w przypadku narażenia na szkodliwe substancje chemiczne;
- zatrucia gazami – w przypadku wdychania szkodliwych gazów;
- zatrucia środkami odurzającymi: narkotykami i substancjami psychoaktywnymi.
Węgiel aktywowany – najczęstsze działania niepożądane
Produkt leczniczy nie zaburza fizjologicznych czynności przewodu pokarmowego. Jednakże długotrwałe stosowanie bardzo dużych dawek może prowadzić do niedoboru witamin w wyniku ich wiązania, zaburzeń trawienia spowodowanych związaniem enzymów trawiennych, zaparć oraz czasami nudności, zwłaszcza u dzieci. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.
Węgiel aktywowany – najczęstsze interakcje
- Węgiel aktywny może w pewnym stopniu wpływać na osłabienie wchłaniania innych leków z przewodu pokarmowego, zwłaszcza salicylanów, barbituranów, benzodiazepin, paracetamolu, glikozydów nasercowych, NLPZ, leków przeciwzakrzepowych, antybiotyków oraz środków antykoncepcyjnych.
- Jednoczesne stosowanie z innymi lekami podawanymi doustnie może prowadzić do zmniejszenia ich efektu farmakologicznego.
- Nie zaleca się stosowania jednocześnie z lekami przeciwpadaczkowymi ani z lekami przeciwwymiotnymi, ponieważ węgiel aktywny może je adsorbować.
- W niewielkim stopniu alkohol może osłabić zdolność węgla aktywnego do adsorpcji kwasu acetylosalicylowego i chinidyny.
- W przypadku konieczności jednoczesnego stosowania węgla aktywnego z innymi lekami zaleca się skonsultowanie się z lekarzem w celu oceny ryzyka interakcji.
Węgiel aktywowany – stosowanie w ciąży i w okresie karmienia piersią
Dotychczas brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania węgla aktywnego podczas ciąży i w okresie karmienia piersią. Zaleca się skonsultowanie się z lekarzem przed zastosowaniem węgla aktywnego w tych okresach.
Węgiel aktywowany – w jakich postaciach występuje?
Węgiel aktywowany występuje w postaci kapsułek i tabletek.