Bańki lekarskie stawia się głównie w zapaleniu płuc, zapaleniu oskrzeli, przeziębieniu i grypie, choć możliwości ich zastosowania znacznie wykraczają poza choroby układu oddechowego. Mimo że brak jednoznacznych dowodów naukowych na skuteczność baniek, zabieg ten ma liczne grono zwolenników. Jak stawiać bańki u dzieci i dorosłych? Jakie są rodzaje baniek? Kiedy nie należy ich stosować?
Bańki lekarskie. Jak i na co działają?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Stawianie baniek lekarskich ma długą historię – robiono to już w starożytności: w Chinach, Mezopotamii, Egipcie, Grecji. W Polsce bańki powszechnie stosowane były do połowy XX wieku w leczeniu chorób układu oddechowego, później straciły na popularności. Obecnie metoda wraz ze wzrostem zainteresowania medycyną naturalną przeżywa renesans, choć raczej wśród pacjentów niż lekarzy.
Bańki lekarskie – jak działają?
Działanie baniek lekarskich ma wynikać z reakcji układu odpornościowego na mikrourazy, które powstają pod skórą w miejscu stawiania baniek. Pod wpływem wytworzonego w bańce ciśnienia pod skórą pękają bowiem drobne naczynia krwionośne. Układ odpornościowy traktuje krew z wylewu jako obce białko, produkuje więc przeciwciała, które nie napotkawszy w miejscu wylewu patogenów, zaczynają zwalczać stan zapalny w pobliżu. Dlatego ważne jest umiejętne dobranie miejsca stawiania baniek do zainfekowanego miejsca na ciele.
Skuteczność baniek w leczeniu schorzeń przypisuje się również rozszerzaniu się naczyń krwionośnych podczas zabiegu – dzięki temu zwiększa się przepływ krwi przez narządy i następuje dotlenienie organizmu.
>> Tu kupisz bezogniowe bańki lekarskie 8 lub 12 sztuk
Kiedy stawiać bańki?
Bańki lekarskie najczęściej wykorzystuje się do leczenia infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych:
- przeziębienia,
- grypy,
- zapalenia gardła,
- zapalenia krtani,
- zapalenia oskrzeli,
- zapalenia płuc.
Rzadziej bańki wykorzystywane są w przypadku:
- astmy,
- chorób stawów,
- bólów kręgosłupa,
- chorób układu krążenia,
- nerwobóli.
Rodzaje baniek lekarskich
1. Bańki ogniowe –najczęściej wykonane ze szkła, przeznaczone do stawiania na gorąco. Bańki ogrzewa się podpalonym wacikiem zanurzonym wcześniej w denaturacie. Po przyłożeniu do skóry rozgrzanej bańki, kiedy obniża się jej temperatura, tworzy się podciśnienie, które zasysa skórę do wnętrza bańki. Stawianie baniek szklanych wymagają największej wprawy, ich nieumiejętne używanie grozi poparzeniem.
2. Bańki bezogniowe – najczęściej spotykane to:
- bańki próżniowe ze ssawką – prostsza w obsłudze wersja baniek szklanych, która nie grozi poparzeniem skóry. Bańki bezogniowe mają specjalny zawór, który odsysa powietrze przy pomocy wbudowanej pompki. Ponieważ w tym przypadku można kontrolować ciśnienie, które wytwarza się wewnątrz bańki, są one rekomendowane dla dzieci i seniorów.
- bańki próżniowe, gumowe – to rodzaj baniek próżniowych, nie mają zaworu, ciśnienie wytwarza się poprzez ściskanie gumowej bańki przyłożonej do skóry.
 | Sięgnij po bańki
|
Jak prawidłowo stawiać bańki?
Przed zabiegiem bańki powinny być dokładnie umyte oraz osuszone, a skóra należycie natłuszczona. Jeśli skóra jest mocno owłosiona, należy ją ogolić (inaczej bańki nie będą się trzymać).
Ogrzaną bańkę szklaną przykłada się do skóry, czekając, aż nastąpi zassanie skóry do wnętrza. W przypadku baniek bezogniowych należy przyłożyć bańkę i odessać powietrze.
Chorego wraz z postawionymi bańkami należy pozostawić pod kocem lub kołdrą przez około 15 minut. Bańki zdejmuje się, lekko naciskając skórę wokół nich. Gdy usuniemy wszystkie bańki, warto natłuścić skórę.
Po zdjęciu bańki chory powinien czuć ciepło i rozciąganie. Niemal zawsze po pierwszym postawieniu baniek pojawiają się sińce albo okrągłe ślady w miejscach, gdzie znajdowały się bańki.
Jeśli podczas zabiegu pacjent poczuje ból, należy z tego miejsca usunąć bańkę. Przy kolejnym zabiegu nie należy stawiać bańki w miejscu, gdzie powstał pęcherz aż do jego całkowitego wyleczenia. Ślady, które powstały podczas zabiegu stawiania baniek, powinny zniknąć w ciągu tygodnia.
Gdzie postawić bańki?
Będzie to uzależnione od dolegliwości:
- w przypadku przeziębienia, grypy lub zapaleniapłuc bańki stawiamy na klatce piersiowej lub na plecach;
- jeżeli mamy do czynienia z rwą kulszową lub bólem kręgosłupa, bańki stawiamy w okolicy lędźwiowej bądź krzyżowej;
- jeśli zależy nam, by zwalczyć nerwobóle, bańki stawiamy po obu stronach wzdłuż kręgosłupa.
Niewskazane jest stawianie baniek w okolicach serca, dużych naczyń krwionośnych, na piersiach oraz w miejscach, gdzie są zmiany skórne. Najlepiej będzie, jeżeli wybierzemy najbardziej umięśnione partie ciała.
Bardzo ważne jest to, aby pacjent pozostawał w cieple – to warunek skuteczności zabiegu.
Przeciwwskazania do stosowania baniek
Baniek nie wolno stawiać na kręgosłupie (można natomiast wzdłuż niego). Nie należy stawiać baniek na brzuchu kobietom w ciąży. Baniek nie powinno się stawiać osobom z wysoką gorączką (powyżej 38,5 st. C), przy urazach, obrzękach, stłuczeniach.
Planując stawianie baniek, należy zwrócić uwagę na obecność owrzodzeń, pęcherzy i zmian ropnych na skórze – tych miejsc należy unikać. Nie można stawiać baniek, jeśli na skórze są rany lub rozległe blizny.
Pacjenci cierpiący na łuszczycę czy choroby przebiegające z wysypką mogą mieć postawione bańki tylko tam, gdzie nie ma widocznych zmian.
Przy przeciwwskazaniach trzeba uwzględnić obecność chorób autoimmunologicznych u pacjenta, gdyż bezwzględnie nie można stawiać baniek u osób z toczniem i zespołem Sjögrena. Poważne zaburzenia również wykluczają wykonanie zabiegu.
U dzieci oraz osób często zapadających na infekcję dróg oddechowych zaleca się stawianie baniek dwa razy w tygodniu. Seria 10-12 zabiegów ma poprawić odporność. Kurację należy rozpocząć przed sezonem chorobowym.
Stawianie baniek warto skonsultować z lekarzem
Obecnie stawianie baniek, pomimo długiej historii w azjatyckiej medycynie tradycyjnej, nie jest często zalecane przez lekarzy, co może wynikać m.in. z niewystarczającej liczby prac naukowych potwierdzających skuteczność tej metody. Poza tym bańki trzeba umieć stawiać, nawet jeżeli zależy nam tylko na efekcie masażu terapeutycznego. Decydując się na tę metodę, warto udać się do specjalisty, który wie, jak i kiedy bańki mogą być stawiane. Pozwoli to uniknąć późniejszego rozczarowania czy negatywnych konsekwencji.
Farmaceuta Apteline dr nauk farm. Rafał Miozga
Najczęściej zadawane pytania dotyczące baniek chińskich
Bańki lekarskie zaliczane są do tzw. medycyny niekonwencjonalnej. Powszechnie uważa się je za bezpieczne dla zdrowia, jednak warto wiedzieć o wszelkich przeciwwskazaniach. Między innymi nie powinno się ich stosować u osób z wysoką gorączką, problemami z ciśnieniem, sercem lub krzepliwością krwi. Odradza się również ich stawiania u pacjentów z występującymi chorobami autoimmunologicznymi, ponieważ mogą pogłębiać objawy dolegliwości.
Cena zestawu baniek lekarskich w dużej mierze zależy od materiału, z jakiego zostały wykonane oraz ich liczby w komplecie. Niewielkie zestawy liczące kilka sztuk kosztują kilkadziesiąt złotych. Większe składające się z kilkunastu elementów to koszt w granicach od 120 do 150 zł. Bańki szklane są droższe niż silikonowe lub gumowe.
Stosowanie baniek lekarskich pomaga w przypadku występowania stanów zapalnych organizmu oraz w leczeniu pourazowym. Wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz immunomodulujące. Poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych bańki przyspieszają wypłukiwanie toksyn z organizmu. Dodatkowo działają rozluźniająco na spięte mięśnie, likwidując przy tym dolegliwości wynikające z dysbalansu. Ponadto wspierają regenerację uszkodzonych tkanek.
W przeszłości stawiano wyłącznie bańki lekarskie ogniowe, wymagające podgrzania przy użyciu płomienia. Obecnie w terapiach dominują bańki bezogniowe. Mogą być wykonane ze szkła lub silikonu i są wyposażone w zawór służący do regulacji ciśnienia. Niekiedy stosuje się również tzw. bańki chińskie, inaczej określane jako akupunkturowe.
