Ból barku promieniujący do ręki, ból barku w nocy – co może oznaczać?

Bark to część ciała łącząca kończynę górną z tułowiem. Składa się z kilku stawów: ramiennego, barkowo-obojczykowego, mostkowo-obojczykowego, łopatkowo-piersiowego i podbarkowego, dzięki czemu umożliwia nam ogromny zakres ruchów. Przez to jednak bark narażony jest też na liczne przeciążenia i urazy.

Bóle barku – przyczyny

Ból barku może pojawiać się na skutek gwałtownych ruchów, upadków, szarpnięć itp. Może również wynikać z nawarstwiania się mikrouszkodzeń, które z czasem zaczynają przekraczać wytrzymałość mechaniczną tkanek, prowadząc do pojawienia się dolegliwości bólowych. Ból barku może być także spowodowany rozwijającymi się z wiekiem chorobami zwyrodnieniowymi czy reumatoidalnym zapaleniem stawów. Przyczyn bólu i ograniczeń w ruchomości barku może być bardzo dużo. Najczęstsza z nich ma związek z uszkodzeniem tzw. stożka rotatorów.

Uszkodzenie stożka rotatorów

Stożek rotatorów to struktura złożona ze ścięgien czterech mięśni obręczy barkowej. To mięśnie: nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, podłopatkowy i obły mniejszy – ten ostatni ulega uszkodzeniom stosunkowo najrzadziej. Stożek rotatorów współpracuje z mięśniem naramiennym i umożliwia unoszenie ramienia do góry oraz jego ruchy obrotowe. Jest szczególnie podatny na urazy u osób uprawiających sporty wymagające częstego i gwałtownego unoszenia rąk:siatkarzy, koszykarzy, pływaków. Osoby wykonujące prace wymagające częstego unoszenia rąk, np. przy podnoszeniu ciężkich rzeczy do góry, również będą bardziej narażone na urazy stożka rotatorów.

Uraz stożka rotatorów – ból barku przy podnoszeniu ręki, ból w nocy

Objawem uszkodzenia stożka rotatorów jest ból barku pojawiający się w szczególności podczas podnoszenia ręki – np. w czasie sięgania na wysoką półkę, zakładania firan. Ból może pojawiać się również w nocy, uniemożliwiając zaśnięcie na bolącej stronie. W wyniku uszkodzenia stożka rotatorów dochodzić może również do osłabienia siły mięśni – pacjenci  skarżą się wówczas na uczucie słabszej ręki czy brak siły, aby ją podnieść. Uszkodzenie stożka rotatorów może być także efektem zmian zwyrodnieniowych – degeneracja  wchodzących w jego skład ścięgien dotyczy mniej więcej połowy osób po 70. roku życia.

Uraz stożka rotatorów – leki przeciwbólowe i przeciwzapalne na ból barku, ćwiczenia

Leczenie zależeć będzie od intensywności objawów. Łagodne przypadki urazu stożka rotatorów leczy się  zachowawczo przy użyciu środków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych zarówno doustnych, jak i stosowanych miejscowo. Dobre efekty może przynieść fizjoterapia, a w szczególności jonoforeza, krioterapia oraz elektrostymulacja. Na dalszym etapie leczenia wprowadza się kinezyterapię w postaci ćwiczeń wzmacniających stożek rotatorów.  W ciężkich przypadkach leczenie polega na operacyjnym przyszyciu zerwanego ścięgna.

>> Maści przeciwbólowe i rozgrzewające, żele, kremy, aerozole

Ciasnota podbarkowa – ból barku przy podnoszeniu ręki

Objawem ciasnoty barkowej lub tzw. konfliktu podbarkowego jest bolesny łuk, czyli ból pojawiający się w środkowej fazie podnoszenia ręki. Spowodowany jest najczęściej nieprawidłową pracą stożka rotatorów i mięśnia naramiennego. Dochodzi wówczas do zmniejszenia się przestrzeni podbarkowej wypełnionej kaletką, nieprawidłowego przemieszczenia do góry głowy kości ramiennej oraz utraty jej stabilności w panewce.

Ciasnota podbarkowa – leki przeciwbólowe i przeciwzapalne na ból barku, operacja

Aby złagodzić ból, stosuje się zwykle leczenie zachowawcze podobne jak w przypadku uszkodzenia stożka rotatorów. Zdarza się jednak, że konflikt barkowy wynika ze specyficznej budowy wyrostka podbarkowego. Jego haczykowata budowa predysponuje do występowania ww. zespołu i wymaga leczenia operacyjnego. Zabieg wykonywany jest w pełnym znieczuleniu i polega na wykonaniu niewielkiego nacięcia w okolicy stawu ramiennego. W trakcie zabiegu usuwany jest haczykowaty fragment wyrostka. Po 7 dniach od zabiegu rozpoczyna się rehabilitację. Dzięki takiemu zabiegowi i odpowiedniej rehabilitacji możliwy jest powrót do pełnej sprawności.

SLAP

Skrót SLAP, od superior labrum anterior posterior, oznacza uszkodzenie przednio-górnego obrąbka – pasma tkanki otaczającej głowę kości ramiennej, stabilizującej staw ramienny. To kolejna przyczyna dolegliwości bólowych barku. Do uszkodzenia obrąbka dochodzi zazwyczaj w skutek urazu. Do takiej sytuacji może dojść podczas gwałtownego ruchu barku przy próbie wyratowania się przed upadkiem, np. gwałtowne złapanie się wysoko zawieszonego drążka w autobusie w trakcie hamowania. Dochodzi wtedy do silnego i nagłego napięcia ścięgna bicepsa, który pociąga obrąbek i powoduje jego oderwanie. Na uszkodzenia obrąbka narażeni są również sportowcy, w szczególności trenujący różnego rodzaju rzuty – oszczepem, kulą czy dyskiem – oraz trenujący koszykówkę, siatkówkę czy tenis. Jednak w przypadku sportowców zwykle dochodzi do stopniowego nakładania się mikrouszkodzeń w obrębie obrąbka i jego postrzępienia, a nie do jego zerwania.

SLAP – bolący bark przy zamachu ręką i podnoszeniu ręki

SLAP charakteryzuje się występowaniem bólu podczas zamachnięcia się lub wykonywania ruchów ponad głową.

SLAP – leki przeciwbólowe i przeciwzapalne na ból barku, leczenie chirurgiczne

W SLAP wyróżniamy cztery stopnie uszkodzenia. Jedynie stopień pierwszy – niepowodujący  niestabilności bicepsa kwalifikuje się do leczenia zachowawczego. Pozostałe stopnie wymagają już interwencji chirurgicznej.

Bark zamrożony

To schorzenie objawiające się utratą pełnej ruchomości stawu barkowego. Spowodowane jest to zwłóknieniem zewnętrznej części torebki stawowej, do którego dochodzi w wyniku silnego stanu zapalnego. Wystąpienie zamrożonego barku może być również związane z przebyciem infekcji wirusowej. Częstotliwość występowania tego typu schorzenia jest większa u osób chorujących na cukrzycę. Bark zamrożony może być teżkonsekwencją nieleczonego zespołu bolesnego barku.

Bark zamrożony – bolący cały bark, bóle barku w nocy

Początkowym objawem ostrej fazy choroby jest bardzo silny ból całego barku. Nasilony ból może występować również w nocy. Faza ostra może trwać 4–6 tygodni, a w przypadku braku odpowiedniego leczenia znacznie się przedłuża. W drugiej fazie ból stopniowo zmniejsza się, pozostawiając jednak ograniczoną ruchomość całego stawu. W fazie ostrej nie powinno się stosować żadnej formy ćwiczeń, ponieważ może to jedynie zaostrzać stan.

Bark zamrożony – leki przeciwzapalne na ból barku, fizjoterapia, glikokortykosteroidy

Konieczne może okazać się unieruchomienie kończyny z użyciem ortezy. Pomocna będzie fizjoterapia, stosowanie leków przeciwzapalnych oraz niekiedy podanie glikokortykosteroidów w iniekcjach. Za koniec fazy ostrej uważa się moment ustąpienia bólów nocnych i jest to właściwym moment na dołączenie do leczenia ćwiczeń, które pomogą rozruszać bark. Nieleczony lub źle leczony bark zamrożony może wymagać interwencji chirurgicznej, która polega na nacięciu torebki stawowej.

>> Plastry przeciwbólowe i rozgrzewające

Niestabilność stawu barkowo-obojczykowego

Uraz ten powstaje najczęściej w wyniku upadku na kończynę górną podczas poruszania się z dużą prędkością, np. podczas jazdy na nartach lub na rowerze. U osób starszych czasami wystarczy zwykłe potknięcie się i z pozoru niegroźnie wyglądający upadek na rękę. Takie urazy często zdarzają się u osób, u których występują zawroty głowy i problemy z utrzymaniem równowagi. W wyniku urazu uszkodzeniu ulega połączenie między łopatką a obojczykiem, dochodzi do przemieszczenia się tego drugiego ku górze.

Niestabilność stawu barkowo-obojczykowego – ból ramienia

Uraz powoduje ból w przedniej części ramienia, w szczególności podczas wykonywania ruchów nad głową. Z czasem objawy nasilają się, całkowicie wyłączając rękę z użycia. Urazy stawu barkowo-obojczykowego możemy podzielić na sześć typów w zależności od stopnia uszkodzeń:

• Stopień 1: dochodzi do uszkodzenia więzadła barkowo-obojczykowego bez jego zerwania.
• Stopień 2: zerwaniu ulega więzadło barkowo-obojczykowe, jednak bez przemieszczenia się obojczyka.
• Stopień 3: dochodzi już do lekkiego przemieszczenia się obojczyka.
• Stopień 4: obojczyk ulega przemieszczeniu ku tyłowi i dochodzi do jego uwięzienia w mięśniu czworobocznym. Można zauważyć deformację barku.
• Stopień 5: Znaczne przemieszczenie się obojczyka. Możliwe napięcie skóry i jej przerwanie.
• Stopień 6: Obojczyk przemieszczony mocno ku dołowi. Dochodzi do jego uwięzienia pod wyrostkiem kruczym. 

Niestabilność stawu barkowo-obojczykowego – unieruchomienie kończyny, rehabilitacja, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne na ból barku, operacja

Najczęściej spotyka się urazy stopnia od 1 do 3. Nie wymagają one leczenia operacyjnego a leczenie zachowawcze polega na unieruchomieniu kończyny na okres od 1 do 3–4 tygodni. Wprowadza się także zabiegi rehabilitacyjne, np. krioterapię czy jonoforezę. W celu łagodzenia dolegliwości bólowych podaje się miejscowe oraz doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Uszkodzenia wyższych stopni wymagają już leczenia operacyjnego. Polega ono zazwyczaj na wstawieniu specjalnej płytki hakowej stabilizującej staw barkowo-obojczykowy.

>> Pasy ortopedyczne

Zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo-obojczykowego – ból łopatki i barku

Nie znamy dokładnej przyczyny powstawania zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu barkowo-obojczykowego. Jedna z hipotez zakłada, że do ich powstawania przyczyniają się przebyte urazy. Choroba ma charakter przewlekły i przebiega z okresowymi zaostrzeniami. Ból w tym przypadku pojawia się w miejscu połączenia łopatki z obojczykiem. Pojawić się może również wyczuwalne bolesne zgrubienie. Jest to osteofit, czyli kostne zgrubienie tworzące się w obrębie dotkniętych chorobą zwyrodnieniową stawów.

Zmiany zwyrodnieniowe – leki przeciwbólowe i przeciwzapalne na ból barku

Leczenie zmian zwyrodnieniowych, które zwykle są postępujące, polega na wprowadzeniu silnych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych w celach spowolnienia rozwoju choroby i poprawy jakości funkcjonowania.

>> Leki na ból mięśni i stawów

Z bólem barku najlepiej do lekarza

Wszystkie oblicza bólu barku są uciążliwe i mogą trwać długo. W przypadku wystąpienia wyżej opisanych dolegliwości warto zasięgnąć porady lekarza lub fizjoterapeuty, aby pozbyć się problemu oraz zminimalizować ryzyko powikłań.