Zespół metaboliczny

Zespół metaboliczny nie jest odrębną jednostką chorobową, tylko zespołem czynników. Jeśli te czynniki występują razem, to znacząco zwiększają ryzyko cukrzycy typu 2. oraz chorób sercai naczyń o podłożu miażdżycowym.

Zespół metaboliczny – rozpoznanie

Kryteria rozpoznania zespołu metabolicznego zmieniały się w czasie, obecnie obwiązuje klasyfikacja IDF (Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej) z roku 2009.

Aby rozpoznać zespół metaboliczny muszą być spełnione dowolne trzy z podanych kryteriów:

• obwód w talii większy niż 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn;
• triglicerydy powyżej 150 mg/dl (1,7 mmol/l) lub leczenie hipertriglicerydemii;
• wartość HDL C < 50 mg/dl (1,3 mmol/l) u kobiet oraz < 40 mg/dl (1,0 mmol/l) u mężczyzn lub leczenie tego zaburzeń lipidowych;
• ciśnienie tętnicze skurczowe ≥130 mm Hg lub rozkurczowe ≥85 mm Hg, bądź leczenie nadciśnienia tętniczego;
• poziom glukozy w osoczu na czczo wyższy lub równy 100 mg/dl (5,6 mmol/l) lub zdiagnozowana cukrzyca typu 2.

Szacuje się, że występowanie zespołu metabolicznego 5-krotnie zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. oraz 7-krotnie zwiększa ryzyko chorób serca i naczyń.

Zespól metaboliczny – przyczyny

Głównymi czynnikami inicjującymi rozwój zespołu metabolicznego są nadwaga i otyłość, w szczególności otyłość brzuszna oraz tłuszcz trzewny (zgromadzony w okolicach talii i okalający narządy wewnętrzne). Ten rodzaj tkanki tłuszczowej sprzyja rozwojowi insulinooporności, która jest nie tylko czynnikiem inicjującym cukrzycę typu 2., ale też zaburzenia naczyniowe. Teorii powstawania zespołu jest jednak więcej, czynnikiem wywołującym zaburzenie mogą być także podwyższone wartości glicerydów czy połączenie samej otyłości z nadciśnieniem tętniczym.

Zespół metaboliczny – leczenie

Zespół metaboliczny uważany jest za zjawisko cywilizacyjne, będące konsekwencją mało aktywnego trybu życia oraz diety bogatej w węglowodany proste i tłuszcze nasycone. Farmakologicznie można modyfikować nieprawidłową glikemię, nadciśnienie czy profil lipidowy, natomiast patrząc całościowo na zespół metaboliczny – jako grupę czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz cukrzycy typu 2. – najlepsze efekty profilaktyczne daje zmiana stylu życia (zdrowa dieta, aktywność fizyczna).