Terapia zespołu metabolicznego – zmiana stylu życia i leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne powinno być włączone dopiero wtedy, gdy odpowiednio wdrożone modyfikacje stylu życia nie przyniosły oczekiwanych skutków w redukcji masy ciała i poprawie wyników biochemicznych. Takie postępowanie sugerują rekomendacje dotyczące leczenia zespołu metabolicznego.

Przewagę terapii behawioralnej nad leczeniem farmakologicznego tłumaczy się tym, że stała zmiana trybu życia przynosi lepsze długoterminowe efekty, w tym wydłużenie oczekiwanej długości życia, niż kontynuowanie dotychczasowych przyzwyczajeń i przyjmowanie leków.

Dowiedz się więcej o zespole metabolicznym

Zmiana stylu życia – konieczność w przypadku zespołu metabolicznego

Wprowadzenie modyfikacji w stylu życia powinno się odbywać pod kierunkiem multidyscyplinarnego zespołu mającego doświadczenie w pracy z pacjentami, u których zdiagnozowano zespół metaboliczny. W skład takiego zespołu powinni wchodzić zarówno lekarze konkretnych specjalności, jak i wykwalifikowani dietetycy oraz psycholodzy – jeśli jest taka potrzeba.

Redukcja masy ciała – od czego zacząć?

Amerykańskie rekomendacje wskazują cztery sposoby walki z nadmierną masą ciała:

• ograniczenie dziennie spożywanych kalorii (np. deficyt 500 kcal/dzień w stosunku do zapotrzebowania); 
• zwiększenie aktywności fizycznej;
• zmianę nawyków – np. regularne spożywanie posiłków, odpowiedni podział porcji, zmiana składu diety;
• dla wybranych pacjentów leczenie farmakologiczne wspomagające utratę wagi.

W momencie rozpoczęcia walki z otyłością pierwszym celem do osiągnięcia powinna być redukcja masy ciała o 10 proc. w ciągu pierwszych 6 miesięcy. Dalej trend powinien być kontynuowany aż do osiągnięcia prawidłowego wskaźnika BMI, czyli poniżej 25. Wykazano, że najistotniejszą rolę w walce z otyłością brzuszną ma regularna aktywność fizyczna. U osób, którym udało się już schudnąć jest ona też najskuteczniejszym sposobem chroniącym przed powrotem do wcześniejszej wagi.  

Wraz ze spadkiem masy ciała przy regularnej aktywności fizycznej spada średnie ciśnienie krwi tętniczej, zmniejsza się zjawisko insulinooporności, a także znacznie poprawia się profil lipidowy.

Czytaj więcej: Zdrowe odżywianie – oręż w walce z zespołem metabolicznym

Farmakologiczne leczenie zespołu metabolicznego

Farmakologiczne wspomaganie odchudzania może być rozważone u osób, których BMI przekracza 30 i współwystępują u nich choroby towarzyszące, wynikające z otyłości. Wśród stosowanych leków wyróżnia się dwie klasy: leki anorektyczne (leki hamujące uczucie głodu) oraz leki hamujące wchłanianie składników odżywczych.

Badania wskazują, że utrata wagi przy zażywaniu tych leków jest o 5–10 proc. większa niż przy stosowaniu jedynie konwencjonalnych sposobów redukcji masy ciała. Niestety leki z tych klas wykazują dość dużą częstość uporczywych efektów ubocznych, przez co niewielu pacjentów może stosować je długofalowo.

Chirurgia bariatryczna w leczeniu zespołu metabolicznego

Chirurgia zajmująca się leczeniem patologicznej otyłości wskazana jest dla osób, których wartość wskaźnika BMI wynosi 40 lub więcej oraz które nie reagują na konwencjonalne metody redukcji masy ciała w połączeniu z leczeniem farmakologicznym.

Chirurgiczne zmniejszenie żołądka można także rozważyć u osób z BMI powyżej 35 oraz chorobami współistniejącymi, których podłożem jest patologiczna otyłość. Operacja prowadzi do szybkiej redukcji masy ciała o 25–30 proc. oraz szybkiej normalizacji zarówno poziomu glukozy na czczo, jak i nadciśnienia tętniczego. Nadal nie ma jednak dowodów,  na ile leczenie chirurgiczne wydłuża życie w długoterminowej perspektywie. Poza tym wciąż jest to obciążający, rozległy zabieg, który może okazać się niebezpieczny szczególnie dla osób starszych.

Czytaj więcej: Remisja cukrzycy typu 2. po operacji by-passu żołądkowego

Leczenie nadciśnienia, dyslipidemii oraz hiperglikemii

Leczenie elementów składowych zespołu metabolicznego, czyli nadciśnienia, dyslipidemii oraz hiperglikemii powinno odbywać się zgodnie z rekomendacjami dla każdego z tych odchyleń.