Stopa cukrzycowa (zespół stopy cukrzycowej, ang. DFS – diabetic foot syndrome) to często występujące przewlekłe powikłanie cukrzycy. Może wystąpić zarówno w przebiegu cukrzycy typu 1., jak i cukrzycy typu 2. (częściej u pacjentów z cukrzycą typu 2.) – szacuje się, że stopa cukrzycowa występuje u 3-15 proc. pacjentów z cukrzycą (z badań ankietowych przeprowadzonych w Polsce wynika, że problemy związane ze stopą cukrzycową zgłasza ok. 3 proc. chorych na cukrzycę).
Zespół stopy cukrzycowej jest dużym wyzwaniem – zarówno dla pacjenta, jak i lekarza, szczególnie gdy występują typowe dla tego schorzenia powikłania (owrzodzenia, martwica, zgorzel, infekcje).
Stopa cukrzycowa – czynniki ryzyka
Czynniki ryzyka stopy cukrzycowej można podzielić na cztery grupy, o podłożu: neurogennym, naczyniowym, urazowym, infekcyjnym. Głównymi czynnikami ryzyka są: neuropatia obwodowa, palenie papierosów, zmiany w ścianach dużych (makroangiopatia) i małych (mikroangiopatia), które powstają najczęściej w wyniku niewłaściwegoleczenia cukrzycy. Największe ryzyko stopy cukrzycowej występuje u pacjentów, u których współistnieje większość przyczyn zespołu stopy cukrzycowej.
Przyczyny stopy cukrzycowej to m.in.:
- źle wyrównana cukrzyca, często występujące: hiperglikemia (przecukrzenie) i hipoglikemia (niedocukrzenie);
- neuropatia obwodowa;
- palenie papierosów;
- upośledzenie ukrwienia (makroangiopatia i mikroangiopatia)
- otyłość i nadwaga;
- grzybica stóp;
- czynniki mechaniczne (deformacje stopy, deformacje stawów, modzele, źle dobrane obuwie, ciała obce w bucie);
Czytaj więcej: Zespół stopy cukrzycowej – przyczyny
Stopa cukrzycowa – objawy
Stopa cukrzycowa objawia się inaczej w przypadku neuropatycznego i niedokrwiennego zespołu stopy cukrzycowej.
Objawy neuropatycznego zespołu stopy cukrzycowej:
- pieczenie, mrowienie, skurcze, drętwienie stóp;
- słabsze napięcie mięśni;
- osłabienie czucia;
- słabsze uczucie bólu.
Objawy niedokrwiennego zespołu stopy cukrzycowej
- opuchlizna;
- wrzody;
- martwice i pęknięcia;
- deformacja paznokci;
- częste infekcje;
- długotrwały ból stóp.
Stopa cukrzycowa – leczenie
Stopa cukrzycowa to bardzo groźne powikłanie cukrzycy, które w skrajnym przypadku kończy się amputacją stopy. Szacuje się, że u 3-15 proc. diabetyków przeprowadzi się w ich życiu amputację. Dlatego kluczowe jest wczesne wykrycie pierwszych zmian wskazujących na stopę cukrzycową, właściwa kontrola cukrzycy (warto wiedzieć: normy glikemii – indywidualne podejście; samokontrola cukrzycy; dieta cukrzycowa) oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Profilaktyka i leczenie stopy cukrzycowej zależy od stopnia zaawansowania, pacjent w przebiegu stopy cukrzycowej (lub z podejrzeniem tego schorzenia) zwykle kierowany jest do: diabetologa, dermatologa, ortopedy, chirurga naczyniowego.
Leczenie stopy cukrzycowej najczęściej obejmuje:
- dobranie odpowiedniego obuwia (obuwie ortopedyczne, odpowiednie wkładki);
- fachowe usuwanie owrzodzeń i zmian na stopach;
- rzucenie palenia;
- antybiotykoterapia (doustna lub dożylna);
- odciążenie kończyn.
Czytaj także:
Leczenie chirurgicznestopy cukrzycowej zalecane jest zwykle w przypadku rozległego stanu zapalnego (np. gdy występuje ropowica stopy); martwicy, czyli obumarcia tkanek oraz zgorzeli (rozległej martwicy). Coraz częściej w leczeniu stopy cukrzycowej stosowane są również nowoczesne metody (komora hiperbaryczna - terapia tlenem hiperbarycznym; leczenie larwami Lucilia sericata; leczenie ran podciśnieniem).
Czytaj także: Nowe metody leczenia zespołu stopy cukrzycowej
