Wenflon albo kaniula dożylna – co to jest?
Wenflon, będący potoczną nazwą kaniuli dożylnej, to jałowy wyrób medyczny, który umożliwia podawanie leków, płynów infuzyjnych, np. soli fizjologicznej, drogą dożylną.
Zapewnia dostęp do naczynia żylnego bez potrzeby wielokrotnych wkłuć. Wenflon jest wyposażony w igłę, elastyczną rurkę (to ona zostaje wprowadzona do żyły), port, skrzydełka stabilizujące, zatyczkę ochronną oraz mechanizmy uniemożliwiające wsteczny przepływ i cofanie się płynów. W aptece można wybierać spośród wenflonów różnego rozmiaru i różnych producentów.
Wenflony – rozmiary i grubości
Rozmiary wenflonów określane są za pomocą kolorów, które odpowiadają ich średnicy (grubości) oraz długości. Obie te wartości są ze sobą powiązane – większa średnica oznacza zazwyczaj większą długość, co ma znaczenie dla szybkości przepływu płynów.
Istotną informacją umożliwiającą identyfikację wenflonu jest kolor jednego z jego elementów – jest on przypisany do konkretnych rozmiarów i procedur medycznych związanych z tempem podawania leków (szybkie lub wolne), a także wiekiem pacjenta.
- Pomarańczowy (14G) – średnica 2,0 mm, długość ok. 45 mm; stosowany do szybkiego podawania dużych objętości płynów, np. podczas resuscytacji.
- Szary (16G) – śr. 1,7 mm, dł. ok. 45 mm; przeznaczony do wlewów dużych objętości krwi i płynów infuzyjnych.
- Zielony (18G) – śr. 1,3 mm, dł. 32–45 mm; standardowy rozmiar dla dorosłych, m.in. do ogólnych wlewów dożylnych.
- Różowy (20G) – śr. 1,1 mm, dł. ok. 32 mm; wykorzystywany do podawania leków i płynów nawadniających.
- Niebieski (22G) – śr. 0,9 mm, dł. ok. 25 mm; stosowany u dzieci, osób starszych oraz pacjentów z cienkimi żyłami.
- Żółty (24G) – śr. 0,7 mm, dł. 19–25 mm lub fioletowy (26G) – śr. 0,6 mm, dł. ok. 19 mm; używany głównie u noworodków i w wyjątkowych sytuacjach, np. u pacjentów z bardzo cienkimi i trudno dostępnymi żyłami (osoby starsze, w trakcie leczenia onkologicznego).
Wenflony dla dzieci i dorosłych – czym się różnią?
Wenflony dobiera się w zależności od wielkości naczyń żylnych i potrzeb pacjenta.
- Dzieci: stosuje się mniejsze rozmiary, np. żółty (24G) i niebieski (22G), ponieważ ułatwiają wkłucie i minimalizują ryzyko uszkodzenia delikatnych żył.
- Dorośli: używa się większych rozmiarów, np. różowy (20G) i zielony (18G), zapewniających szybsze podawanie płynów. W nagłych przypadkach stosuje się wenflon szary (16G) lub pomarańczowy (14G).
Wenflony różnią się zatem głównie rozmiarem dostosowanym do średnicy żył i rodzaju terapii.
Z jakiego materiału są wykonane wenflony?
Wenflony są najczęściej wykonane z politetrafluoroetylenu (PTFE), który jest syntetycznym fluoropolimerem. Jest to materiał:
- biokompatybilny – dobrze tolerowany przez organizm,
- niepirogenny – nie wywołuje reakcji gorączkowych,
- obojętny chemicznie – minimalizuje ryzyko podrażnień i reakcji alergicznych.
Większość nowoczesnych wenflonów nie zawiera lateksu, który może powodować uczulenie. W przypadku pacjentów z nadwrażliwością na lateks należy stosować wenflony bezlateksowe.
Wenflony – zakładanie
Zakładanie wenflonu polega na wykonaniu wkłucia do naczynia żylnego za pomocą kaniuli i zajmuje się tym wykwalifikowany pracownik medyczny, np. pielęgniarka lub lekarz, zarówno w warunkach szpitalnych, jak i ambulatoryjnych. Warto wiedzieć, że podczas zakładania wenflonu obowiązuje określona procedura, która obejmuje dezynfekcję miejsca wkłucia oraz zabezpieczenie kaniuli plastrem w celu jej unieruchomienia. Dodatkowo po założeniu wenflonu sprawdza się jego drożność poprzez przepłukanie solą fizjologiczną, aby upewnić się, że cewnik został prawidłowo umieszczony w żyle.
Wenflon jest zakładany w różnych miejscach na ciele, przede wszystkim tam, gdzie naczynia żylne są dobrze widoczne i łatwo dostępne. Najczęściej wybierane lokalizacje to:
- grzbiet dłoni,
- okolica zgięcia łokciowego.
Czy zakładanie i wyjmowanie wenflonu boli?
Zakładanie wenflonu może powodować krótkotrwały dyskomfort lub lekki ból w momencie wkłucia igły. Samo pozostawienie kaniuli w żyle zwykle nie jest bolesne. Wyjmowanie wenflonu jest praktycznie bezbolesne i polega na delikatnym wysunięciu cewnika oraz zabezpieczeniu miejsca wkłucia jałowym opatrunkiem. U większości pacjentów ból jest minimalny, jednak odczucia mogą się różnić w zależności od wrażliwości na ból oraz stanu naczyń krwionośnych.
Jak długo wenflon pozostaje w żyle?
Zależy to od leczenia oraz potrzeby podawania płynów infuzyjnych i leków dożylnie. Ze względów bezpieczeństwa wenflon wymienia się zwykle co 3–4 dni. Ma to na celu minimalizację ryzyka zakażenia, podrażnienia naczynia żylnego oraz tworzenia się skrzepów.
Czy można zginać rękę z wenflonem?
Można zginać rękę z wenflonem, ale ostrożnie. Gwałtowne ruchy mogą spowodować zatkanie wenflonu, przemieszczenie się kaniuli lub uszkodzenie żyły. Jeśli wenflon jest założony w zgięciu łokciowym, zginanie ręki może być niewygodne – warto wtedy unieruchomić rękę opatrunkiem.