Leki zwiotczające mięśnie są stosowane w leczeniu schorzeń przebiegających z nadmiernym napięciem mięśniowym lub bolesnymi skurczami. Wykorzystuje się je w neurologii, ortopedii oraz rehabilitacji pourazowej.
Kiedy stosuje się leki zwiotczające mięśnie?
W jakich przypadkach stosuje się leki miorelaksujące? Należą do nich m.in.:
- choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, uszkodzenia rdzenia kręgowego czy następstwa udaru mózgu,
- bóle kręgosłupa i rwa kulszowa, a także zespoły szyjne i lędźwiowe,
- urazy i kontuzje, prowadzące do bolesnych skurczów mięśni,
- szczękościsk i zgrzytanie zębami (bruksizm), wymagające rozluźnienia mięśni żuchwy.
Większość leków miorelaksujących na receptę dostępnych w aptece występuje w postaci doustnej. Istnieją jednak także preparaty podawane w formie iniekcji bezpośrednio w określone mięśnie – przykładem jest toksyna botulinowa. Wykorzystuje się ją w leczeniu kurczu powiek, połowiczego kurczu twarzy, kręczu karku, achalazji przełyku, nadmiernej spastyczności mięśni oraz nadmiernej potliwości miejscowej (np. ostrzykiwanie dłoni).
Lek na zwiotczenie mięśni – jak działa?
Leki zwiotczające mięśnie szkieletowe działają poprzez wpływ na układ nerwowy i mięśniowy, zmniejszając napięcie mięśniowe oraz łagodząc ból i sztywność. Mechanizm ich działania zależy od konkretnej substancji – niektóre działają na poziomie ośrodkowego układu nerwowego, inne blokują przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Efektem ich działania jest rozluźnienie mięśni oraz redukcja bolesnych skurczów i nadmiernej spastyczności mięśni szkieletowych.
Jak działają leki zwiotczające mięśnie? Mogą działać:
- ośrodkowo na określone struktury mózgowe, np. metokarbamol,
- ośrodkowo i na poziomie rdzenia kręgowego – np. tolperyzon, tyzanidyna, tiokolchikozyd,
- głównie na poziomie rdzenia kręgowego – np. baklofen, który hamuje odruchy rdzeniowe.
Niektóre leki obniżające napięcie mięśniowe wykazują inny mechanizm działania, np.:
- toksyna botulinowa typu A – działa na płytkę nerwowo-mięśniową, powodując miejscowe porażenie mięśni i ich rozluźnienie,
- pridinol – działa zarówno ośrodkowo, jak i obwodowo, łącząc właściwości miorelaksacyjne i przeciwcholinergiczne, dlatego stosuje się go m.in. w chorobie Parkinsona.
Leki zwiotczające mięśnie mogą mieć różne efekty terapeutyczne, np.:
Warto dodać, że w warunkach szpitalnych stosuje się także sugammadeks – lek odwracający działanie zwiotczające substancji podawanych podczas operacji w anestezjologii, takich jak rokuronium czy wekuronium.
Leki na zwiotczenie mięśni – dawkowanie
Dawkowanie leków zwiotczających mięśnie zależy od rodzaju substancji czynnej, wskazań medycznych oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. U osób starszych stosuje się zazwyczaj mniejsze dawki, aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych.
Większość doustnych leków miorelaksujących przyjmuje się 2–3 razy dziennie, jednak niektóre preparaty o przedłużonym uwalnianiu wystarczy stosować raz na dobę. Przykłady:
- baklofen – zwykle 2–3 razy dziennie, z możliwością stopniowego zwiększania dawki;
- tyzanidyna – początkowo 1–2 razy dziennie, w razie potrzeby dawka może być zwiększona do 3 razy na dobę;
- tolperyzon – zazwyczaj 2–3 razy dziennie, najlepiej po posiłku;
- tiokolchikozyd – najczęściej raz dziennie, maksymalnie do 2 razy na dobę.
Leki podawane w iniekcjach, takie jak toksyna botulinowa, mają zupełnie inny schemat dawkowania – podaje się je raz na kilka miesięcy w zależności od wskazań i indywidualnej reakcji pacjenta.
Leki zwiotczające mięśnie – skutki uboczne
Leki zwiotczające mięśnie mogą powodować działania niepożądane. Do najczęstszych należą:
- senność,
- zawroty głowy,
- osłabienie mięśniowe,
- nudności i dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Możliwe są także reakcje alergiczne, a w niektórych przypadkach mogą wystąpić zaburzenia pracy układu sercowo-naczyniowego, takie jak spadki ciśnienia tętniczego czy arytmię.
nierefundowany