Nadmiar kilogramów i tkanki tłuszczowej w organizmie zazwyczaj zwalcza się, łącząc dietę z aktywnością fizyczną oraz psychoterapią, czasem także leczeniem farmakologicznym. Gdy te metody zawodzą albo otyłość ma znaczny stopień nasilenia, jedynym skutecznym rozwiązaniem może się okazać operacja.
Chirurgiczne leczenie otyłości
Zabiegi chirurgiczne stosowane w leczeniu otyłości od lat 50. ubiegłego wieku noszą nazwę operacji bariatrycznych. Ostatnio w odniesieniu do nich coraz częściej stosowany jest termin „chirurgia metaboliczna”, a to ze względu na korzystny wpływ, jaki te zabiegi odgrywają w terapii chorób towarzyszących otyłości - takich jak choćby cukrzyca typu 2.
Operacja bariatryczna – wskazania
Podstawowymi wskazaniami do operacji bariatrycznych są:
- wskaźnik masy ciała (body mass index) BMI > 40 kg/m2, czyli otyłość III stopnia, inaczej nazywana otyłością olbrzymią;
- BMI > 35 kg/m2 z powikłaniami towarzyszącymi otyłości, takimi jak: cukrzyca typu 2., nadciśnienie tętnicze czy choroba zwyrodnieniowa stawów;
- zakończone niepowodzeniem, tj. brakiem trwałego ubytku masy ciała, próby zachowawczego leczenia otyłości;
- wiek pacjenta 18–60 lat (choć nie jest to kryterium bezwzględne).
Operacje bariatryczne – przeciwwskazania
Zabiegów chirurgii metabolicznej z reguły nie przeprowadza się u osób, które:
- nie będą w stanie przestrzegać zaleceń lekarskich po operacji, w tym przede wszystkim wskazań dotyczących sposobu odżywiania;
- mają zaburzenia i choroby psychiczne, stąd operacje bariatryczne często poprzedzone są testami psychologicznymi albo konsultacją z psychiatrą, który może wyrazić na nią zgodę, mimo że pacjent cierpi np. na depresję;
- są uzależnione od narkotyków lub alkoholu;
- cierpią na choroby lub mają anatomiczne anomalie przewodu pokarmowego;
- są obciążone ciężkimi schorzeniami układu krążeniowo-oddechowego uniemożliwiającymi bezpieczne przeprowadzenie operacji.
Rodzaje operacji bariatrycznych
W zależności od takich czynników, jak: stan zdrowia, stopień otyłości, towarzyszących jej schorzeń, lekarz może zaproponować pacjentowi jeden z trzech typów zabiegów stosowanych w chirurgicznym leczeniu otyłości:
- operację restrykcyjną, zmierzającą do ograniczenia możliwość przyjmowania pokarmów poprzez zmniejszenie pojemności żołądka;
- operację wyłączającą, która powoduje zmniejszenie wchłaniania przyjętych pokarmów poprzez wyłącznie z działania części przewodu pokarmowego;
- operację restrykcyjno-wyłączającą, inaczej mieszaną, łącząca ze sobą typy wymienione powyżej (z najczęściej stosowanym obecnie w chirurgii metabolicznej wyłączeniem żołądkowym typuRoux-en-Y na czele).
Każdy z tych zabiegów może być wykonany klasycznie (z przecięciem powłok brzusznych) lub laparoskopowo, przy czym ta ostatnia technika, jako mniej inwazyjna, jest obecnie stosowana znacznie częściej.
Korzyści z chirurgicznego leczenia otyłości
Operacje bariatryczne dają bardzo dobre rezultaty, tak w zakresie obniżenia BMI poprzez ubytek masy ciała, jak i wpływu na inne choroby metaboliczne. Po upływie ok. 2 lat od zabiegu u większości pacjentów dochodzi do stabilizacji wagi. Znaczna poprawa następuje też w innych obszarach. Dotyczy ona obniżenia wartości ciśnienia tętniczego, zmniejszenia stężenia cholesterolu i triglicerydów, a także zmniejszenia ryzyka zgonu z powodu powikłań sercowo-naczyniowych.
Czytaj także: Otyłość i nadwaga zagrażają sprawności umysłu
Operacje bariatryczne w cukrzycy – czy warto się zdecydować?
Najbardziej spektakularny rezultat operacji bariatrycznych dotyczy leczenia cukrzycy typu 2. Doniesienia naukowe podają, że u prawie 90 proc. osób, które na nią cierpią, po wyłączeniu żołądkowym typu Roux-en-Y następuje normalizacja stężenia glukozy (glikemii), tak że nie wymagają już one stosowania insuliny. Ryzyko powikłań po zabiegach operacyjnych stosowanych w leczeniu otyłości także jest niewielkie – występują one w ok. 3 proc. przypadków.
Czytaj także: Nadwaga w dzieciństwie wpływa na ryzyko zgonu z powodu cukrzycy typu 2.
