Chondroityna – co to jest? Kiedy się stosuje siarczan chondroityny?

Co to jest chondroityna?

Chondroityna to organiczny związek chemiczny zaliczany do glikozaminoglikanów, produkowany jest przez organizm człowieka. Wykazuje śluzowy charakter, ma lepką konsystencję i zdolność do absorpcji dużej ilości wody. Siarczan chondroityny jest jednym z głównych składników mazi stawowej, czyli płynu opływającego chrząstki stawowe. Z uwagi na fakt, że chrząstki stawowe pozbawione są naczyń krwionośnych, płyn ten stanowi jedyne źródło ich odżywienia, a jednocześnie warunkuje prawidłowe funkcjonowanie stawów.

Chondroityna – właściwości

• Stanowi istotny czynnik zmniejszający tarcie między ruchomymi częściami stawu – przez to zwiększa wytrzymałość stawów i ich ruchomość;
• zapewnia prawidłową elastyczność i sprężystość chrząstek – dzięki zdolności do wchłaniania dużej ilości wody;
• chroni przed degradacją i zniszczeniem chrząstek – zmniejsza aktywność enzymów preoteolitycznych (kolagenazy i elastazy);
• wspomaga regenerację uszkodzonych chrząstek – nasila produkcję proteoglikanów i kwasu hialuronowego;
• działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie – ogranicza aktywność niektórych interleukin i prostaglandyn odpowiedzialnych za rozwój stanu zapalnego.

Chondroityna jako lek na stawy

Wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność organizmu do produkowania chondroityny. W trakcie starzenia się następują zmiany ilościowe i jakościowe w składzie mazi stawowej. Dochodzi do zmniejszenia nawodnienia powierzchni chrząstek i ich twardnienia. Efektem tego jest postępująca destrukcja chrząstek, zmniejszenie ich wytrzymałości i narastająca sztywność stawów. Stan ten potęguje zmniejszona produkcja kolagenu i kwasu hialuronowego oraz niedostateczna aktywność fizyczna. Spadek poziomu chondroityny i innych składników mazi stawowej przyczynia się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów.
Aby uzupełnić poziom chondroityny w mazi stawowej, stosuje się preparaty zawierające ten składnik, które stanowią terapię uzupełniającą w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Produkty zawierające chondroitynę stosuje się wspomagająco także u osób, które intensywnie obciążają układ ruchu (głównie u sportowców i osób pracujących fizycznie).

>> Zmiany przeciążeniowe stawów: łokieć tenisisty, zespół cieśni nadgarstka, kolano biegacza

Preparaty chondroityny

Źródłem chondroityny może być pożywienie – buliony na bazie kości lub dania z mięs bogatych w chrząstki (np. karkówki, nasady ogonowej lub kurzych łapek). Znacznie bardziej skuteczne okazuje się jednak stosowanie suplementów diety i leków z siarczanem chondroityny. Zawierają one chondroitynę otrzymywaną z chrząstek stawowych zwierząt (najczęściej rekina) i występują w formie kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania oraz iniekcji. Dawki siarczanu chondroityny w jednej porcji preparatu wynoszą od 200 do 600 mg. Dostępne są także preparaty złożone, które oprócz siarczanu chondroityny zawierają inne składniki o działaniu wspierającym kondycję stawów, m.in.:

• glukozaminę – składnik o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym
• kwas hialuronowy – substancja warunkująca nawodnienie chrząstek
• kolagen – budulec tkanki łącznej
• witaminę C – składnik warunkujący prawidłową strukturę kolagenu
• MSM (siarkę organiczną)
• wyciągi roślinne (np. z kadzidłowca indyjskiego).

>> Strzelające stawy. Co robić ze strzelaniem w stawach?

Jak stosować siarczan chondroityny?

Dawkowanie chondroityny uzależnione jest od wieku pacjenta oraz od schorzeń współistniejących, dlatego jej stosowanie zawsze powinno być omówione z lekarzem prowadzącym. Optymalna dawka dobowa chondroityny mieści się w przedziale 800-1200 mg i zwykle przyjmowana jest w dwóch dawkach. Preparaty zawierające ten składnik zaleca się przyjmować z posiłkiem i popijać sporą ilością wody. Dla uzyskania oczekiwanych efektów należy stosować chondroitynę przez okres 3 miesięcy, a po upływie tego czasu zaleca się wprowadzenie 2-miesięcznej przerwy.

Chondroityna – skuteczność działania

Leki zawierające siarczan chondroityny zaliczane są do tzw. wolno działających leków objawowych. Do tej grupy zaliczane są również preparaty zawierające inne składniki – glukozaminę, kwas hialuronowy czy niezmydlające się frakcje olejów z awokado i soi. Liczne badania wskazują, że leki z tej grupy przynajmniej częściowo korzystnie wpływają na spowolnienie procesu zwyrodnieniowego chrząstki. Istotny jest fakt, że zmniejszają objawy choroby – przede wszystkim bóle stawów, dzięki czemu możliwe jest ograniczenie zażywania leków przeciwbólowych. Zaletą ich stosowania jest też fakt, że nie wiąże się ono z istotnymi działaniami niepożądanymi. Wykazano, że stosowanie chondroityny w dawce nie mniejszej niż 800 mg na dobę w dwóch cyklach 3-miesięcznych skutkuje zmniejszeniem zmian destrukcyjnych w stawach, istotną redukcją bólu i poprawą czynności stawów.

Chondroityna – przeciwwskazania i środki ostrożności

Mimo istotnej roli chondroityny w utrzymaniu zdrowia stawów jej stosowanie nie zawsze jest wskazane. Należy więc:

• zachować ostrożność podczas stosowania leków przeciwzakrzepowych (może nasilać działanie antyagregacyjne)
• stosować chondroitynę ostrożnie u osób cierpiących na choroby serca i nerek (może wywoływać obrzęki)
• stosować siarczan chondroityny szczególnie ostrożnie u pacjentów z niewydolnością wątroby
• nie stosować chondroityny w przypadku nadwrażliwości na nią
• nie stosować chondroityny w okresie ciąży i karmienia (jest niewielka ilość badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania w tym czasie).

>> Ganglion – czym jest torbiel galaretowata? Leczenie ganglionu