Kolagen – do picia, na stawy, w tabletkach. Właściwości i zastosowanie kolagenu

Czym jest kolagen?

Kolagen jest głównym składnikiem macierzy pozakomórkowej większości tkanek zwierzęcych, stanowi mniej więcej 1/3 ogółu białek występujących w organizmie i w przeważającej części stanowi podporę i ochronę narządów wewnętrznych oraz układu narządu ruchu. Synteza kolagenu odbywa się głównie w fibroblastach. W przeszłości wszystkie choroby tkanki łącznej, którą tworzy m. in. kolagen, nazywano kolagenozami. Obecnie wiadomo, że procesy chorobowe obejmują także inne składniki tkanki łącznej.

Kolagen - białko młodości

Kolagen jest nieustannie syntezowany i degradowany w organizmie ludzkim. U młodych ludzi kolagen podlega ciągłej wymianie, przy czym jego produkcja nie maleje. Dopiero od 25. roku życia zdolność do odtwarzania włókien kolagenowych maleje, a po 60. roku życia zanika całkowicie. Warto także pamiętać, że u kobiet menopauza zakłóca proces syntezy kolagenu.
Kolagen jest nazywany białkiem młodości, gdyż odpowiada za napięcie i elastyczność skóry, gojenie się ran, zrost złamań, elastyczność naczyń krwionośnych, sprawne krążenie krwi, prawidłowe funkcjonowanie i ruchomość stawów.

Jak zbudowany jest kolagen?

Kolagen jest białkiem, a więc tworzy strukturę – tzw. liny prawoskrętne, które powstają z nawinięcia trzech pojedynczych lewoskrętnych łańcuchów polipeptydowych wokół wspólnej osi. Każdy łańcuch zawiera około 1050 różnych aminokwasów. Kolagen tworzy struktury wyższego rzędu: włókna kolagenowe lub układy sieciowe. Kolagen ulega rozłożeniu tylko pod wpływem enzymu nazywanego kolagenazą.

Czy każdy kolagen jest taki sam?

Jak dotąd, w samym tylko organizmie człowieka wyróżniono 29 różnych typów kolagenów, różniących się budową, strukturą i lokalizacją. Znajdziemy go w skórze, kościach, ścięgnach, chrząstkach, zębach, oczach (w rogówce), a także w naczyniach krwionośnych. W każdym narządzie pełni inną funkcję i jego budowa jest inna.

Jakie funkcje pełni kolagen?

Główną funkcją kolagenu jest utrzymanie integralności tkanek i narządów. Kolagen wypełnia przestrzeń między komórkami, odpowiada za wytrzymałość mechaniczną tkanek (np. za elastyczność i twardość), bierze także udział w procesach krzepnięcia krwi oraz regeneracyjnych (np. zrastaniu kości po złamaniach, tworzeniu blizn), zwiększa gęstość kości, zmniejsza aktywność enzymów odpowiedzialnych za stany zapalne oraz uczestniczy w procesach naprawczych tkanki chrzęstnej. Kolagen w skórze utrzymuje odpowiedni poziom jej nawilżenia i sprężystość.

>> Olej sezamowy – chroni skórę przed starzeniem

Zastosowanie kolagenu

Z kolagenu wytwarza się m. in:

• nici chirurgiczne,
• kompresy na rany i oparzenia,
• implanty kości,
• tabletki będące nośnikami białek i kwasów nukleinowych.

Kolagen w medycynie estetycznej

Największe zastosowanie kolagen znalazł w medycynie estetycznej. Preparaty z kolagenem dzieli się na:

1. Kremy, żele, maski, płatki pod oczy – czyli preparaty aplikowane na skórę. Kolagen nie przenika przez skórę, ale tworzy na niej barierę ograniczającą utratę wody. Na rynku od niedawna dostępny jest kolagen natywny w postaci zbioru peptydów – w takiej formie przenika przez naskórek, co przyspiesza efekty jego działania.
2. Suplementy diety zawierające kolagen lub jego hydrolizaty.Kolagen w postaci suplementów diety ma za zadanie łagodzić stres oksydacyjny, poprawić kondycję i wygląd skóry, włosów i paznokci oraz zredukować rozstępy na skórze.
3. Wypełniacze tkankowe (iniekcje podskórne) – są to wypełniacze skóry w miejscach zmarszczek lub blizn, a także modelujące owal twarzy. Wypełniacze tkankowe są na rynku już 40 lat.

Kolagen w jedzeniu – gdzie znaleźć kolagen?

Kolagen w pożywieniu znajduje się w produktach pochodzenia zwierzęcego, dotyczy to także mięsa ryb i owoców morza. Źródła kolagenu w diecie to:

• żelatyna spożywcza,
• galaretki,
• kurze łapki,
• podroby,
• buliony na bazie mięsa, skór i kości.
• produkty zawierające koenzym Q10 – roślinach strączkowych, rybach, owocach morza i kiełkach pszenicy.

Należy jednak zaznaczyć, że spożywanie mięs tłustych, podrobów czy nadmiaru galaretek nie służy naszemu organizmowi. Tłuste potrawy, bogate w tłuszcze zwierzęce, podnoszą poziom cholesterolu w organizmie (złego cholesterolu LDL), co może przekładać się na rozwój chorób układu krążenia. O wiele lepiej suplementować kolagen w porozumieniu z lekarzem niż niezdrowo się odżywiać.

>> Koenzym Q10 – działanie i przeciwwskazania

Niedobory kolagenu – jak rozpoznać? Co je powoduje?

Wraz z wiekiem zdolność do produkcji i syntezy kolagenu spada, co w pierwszej kolejności jest widoczne na twarzy i szyi, gdzie pojawiają się pierwsze oznaki starzenia organizmu. Na obumieranie komórek kolagenowych wpływa nie tylko wiek, powodują to także czynniki zewnętrzne (stres, toksyny, używki, smog).

Niedobór kolagenu objawia się:

• pogorszeniem kondycji włosów, skóry i paznokci,
• pojawieniem się zmarszczek,
• suchą skórą,
• kruchością kości,
• podatnością na złamania,
• bólem stawów,
• problemami z krążeniem krwi.

Za niedobory kolagenu odpowiadają:

• obciążenia mechaniczne stawów,
• zaburzenia hormonalne,
• stres,
• nadmierna ekspozycja na promienie UV (słońce),
• wzmożona aktywność fizyczna,
• wysoka lub bardzo niska temperatura,
• niektóre choroby.

Nadmiar kolagenu – czy jest szkodliwy?

Zarówno niedobór kolagenu, jak i jego nadmiar nie są korzystne. Najczęściej nadmiar kolagenu objawia się na skórze – pojawiają się bliznowce (keloidy), czyli rozrost tkanek włóknistych powstających w wyniku gojenia się ran.

Czy kolagen warto suplementować? Kolagen w tabletkach, w proszku

Suplementacja kolagenu jest wskazana u pacjentów, którzy cierpią na schorzenia stawów i kości. Powinny rozważyć ją także osoby uprawiające różne sporty zawodowo lub na zaawansowanym poziomie oraz pacjenci z problemami skórnymi, wypadającymi i łamliwymi włosami. Na rynku dostępne są różne preparaty:

• kolagen wieprzowy,
• kolagen wołowy,
• kolagen ryby (ze skóry dorsza),
• kolagen z witaminą C,
• kolagen z miedzią,
• kolagen z kwasem hialuronowym,
• kolagen z biotyną,
• kolagen z kompleksem witamin.

Ilość preparatów jest duża i są one w różnej formie – tabletek, kolagenu w proszku, płynu, a nawet zastrzyków podawanych w stawy w celu ich odbudowy.

Produkcję kolagenu w organizmie zwiększa witamina C i kwas hialuronowy, natomiast witamina E przeciwdziała sztywnieniu włókien kolagenowych.

Kolagen – przeciwwskazania do stosowania

Preparaty z kolagenem nie są polecane kobietom w ciąży i karmiącym piersią, ich suplementację powinni za to rozważyć sportowcy, W czasie stosowania suplementów z kolagenem mogą pojawić się skutki uboczne, takie jak bóle mięśniowe, zaparcia, nieprzyjemny posmak w ustach oraz nieświeży oddech. Może także wystąpić reakcja alergiczna na składniki suplementu.

Kolagen – maksymalna dawka

Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych wzrasta wraz z dawką kolagenu – maksymalna dawka wynosi 4000 mg na dobę. W razie pojawienia się działań niepożądanych należy zrezygnować z suplementowania kolagenu. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej na preparaty z kolagenem należy zgłosić to lekarzowi.

>> Osteoporoza – przyczyny i diagnostyka. Dieta przy osteoporozie