Każda postać cukrzycy (cukrzyca typu 1., cukrzyca typu 2., cukrzyca LADA, cukrzyca MODY, cukrzyca ciążowa – cukrzyca ciężarnych) wymaga wprowadzenia zasad prawidłowej diety, która jest jednym z najważniejszych elementów wspomagających leczenie cukrzycy (u niektórych pacjentów z cukrzycą typu 2. do wyrównania glikemii wystarczy tylko odpowiednie żywienie).
Zdrowa dieta – zasady
Dieta w cukrzycy nie musi być tak rygorystyczna, jak to było dawniej – żywienie powinno być świadome, czyli odpowiednio kontrolowane. W dużym uproszczeniu można uznać, że dieta chorych na cukrzycę powinna uwzględniać zasady prawidłowego żywienia zalecane dla wszystkich:
- należy jeść tyle, aby utrzymać prawidłowy wskaźnik masy ciała (wskaźnik BMI, Body Mass Index);
- jeść mniej, ale częściej;
- spożywać mniej tłuszczów (szczególnie niewskazane są tłuszcze nasycone);
- zastosować jadłospis mieszany;
- unikać węglowodanów prostych, cukru oraz soli;
- wybierać produkty bogate w błonnik pokarmowy (ziarna, warzywa, owoce);
- zwiększyć ilość ryb w diecie (zawierają korzystne dla zdrowia kwasy Omega-3);
- sięgać po produkty najmniej przetworzone.
Węglowodany (czyli cukry proste, np. glukoza, fruktoza, galaktoza i cukry złożone – skrobia, glikogen) powinny stanowić ok. 40-50 proc. wartości energetycznej spożywanych posiłków, tłuszcze – ok. 30-35 proc. wartości kalorycznej (należy unikać twardych margaryn, starać się używać naturalnych tłuszczów, np. oliwy z oliwek), zaś białka – ok. 20 proc. Ponadto pożywienie powinno zawierać niezbędne dla organizmu składniki mineralne i witaminy.
Dieta cukrzycowa – cele
Dieta w każdym przypadku musi być opracowana indywidualnie, zaś w poszczególnych typach cukrzycy cele diety nieco się od siebie różnią:
- cukrzyca typu 1. – insulinoterapia musi harmonizować się z rozkładem posiłków w ciągu dnia;
- cukrzyca typu 2. – nadwaga lub otyłość powinny być redukowane; kontrola kalorii;
- cukrzyca ciążowa – utrzymanie właściwego poziomu glukozy.
Indeks glikemiczny
Bardzo istotny w diecie chorych na cukrzycę jest indeks glikemiczny – za pomocą wskaźnika IG klasyfikuje się produkty spożywcze w zależności od tempa podwyższania poziomu glukozy i szybkości trawienia. Niski indeks glikemiczny produktu jest pożądany zwłaszcza w przypadku osób z zaburzeniami poziomu cukru we krwi.
Dobór produktów w diecie powinien uwzględniać również ładunek glikemiczny, który uwzględnia nie tylko wartość indeksu glikemicznego, ale także ilość węglowodanów zawartych w danym produkcie.
Pozostałe zalecenia
Ważnymi elementami zrównoważonej diety cukrzycowej mogą być produkty superfoods (tzw. superżywność, np. młody jęczmień, nasiona chia, jagody goji, quinoa (komosa ryżowa), spirulina, amarantus (szarłat wyniosły) oraz zioła – np. biała herbata (może łagodzić niektóre objawy cukrzycy, takie jak polidypsja, czyli nadmierne spożywanie płynów), zielona herbata (właściwości obniżające nadciśnienie) lub morwa biała (pomaga zachować prawidłowy poziom cukru we krwi).
- utrzymanie w normie poziomu cukru we krwi;
- mniejsze ryzyko powikłań cukrzycy (m.in. hipoglikemia, miażdżyca, choroby serca, choroby układu krążenia);
- redukcja tkanki tłuszczowej;
- rozbudowanie codziennej diety o ciekawe przepisy kulinarne.
