Łąkotka – co to jest, czy masz ją tylko w kolanie? Jak rozpoznać uszkodzenie łąkotki?

Łąkotka – co to jest? 

Łąkotka znajduje się między kośćmi udową i piszczelową, które tworzą staw kolanowy. W każdym kolanie są dwie łąkotki: boczna od zewnętrznej strony kolana, a przyśrodkowa od strony wewnętrznej. Obie mają kształt półpierścieni, ale przyśrodkowa jest dłuższa i szersza. Jest ona również ściślej połączona z torebką stawową, a dokładniej z więzadłem pobocznym przyśrodkowym, przez co częściej ulega uszkodzeniom. Łąkotka boczna jest bardziej ruchoma.

Obie te struktury odgrywają olbrzymią rolę w stabilizacji kolana. Amortyzują staw, absorbując wstrząsy, biorą udział w przenoszeniu obciążeń z jednej powierzchni stawowej na drugą, a także wspomagają rozprowadzanie mazi stawowej. Ze względu na swoją funkcję łąkotki są narażone na uszkodzenia, co może powodować silny ból i utrudniać poruszanie się. 

Uszkodzona łąkotka – przyczyny 

• U młodych aktywnych osób uszkodzenia łąkotki są zwykle urazowe. Powstają w wyniku skręcenia kolana. Dochodzi do niego podczas nagłego zgięcia kolana z rotacją wewnętrzną lub zewnętrzną. W takiej sytuacji występują siły ścinające, które mogą prowadzić do oddzielenia się łąkotki od torebki stawowej lub uszkodzenia jej wewnętrznych warstw. Sporty, w których szczególnie często można nabawić się tego rodzaju urazów, to narciarstwo, koszykówka i piłka nożna.  
• Uszkodzenie łąkotki może być również spowodowane zmianami na tle zwyrodnieniowym. Na taką kontuzję szczególnie narażone są osoby starsze, ponieważ to u nich występują największe zmiany wynikające z procesów degeneracyjnych. 

Objawy uszkodzenia łąkotki 

Głównym objawem uszkodzonej łąkotki jest ból w kolanie. Jednak dolegliwości bólowe w tej okolicy mogą być wywoływane przez wiele różnych przyczyn. Ból, który towarzyszy uszkodzeniu łąkotki, ma charakterystyczne umiejscowienie i zazwyczaj jest łatwy do rozpoznania, co pomaga w szybkim postawieniu diagnozy. Najczęściej występuje w przedniej części kolana, bocznie lub przyśrodkowo od więzadła rzepki.  Objawy, które mu towarzyszą, to: 

• nasilenie bólu w trakcie zginania i prostowania, 

• nasilenie bólu w trakcie obciążania kolana wraz z jednoczesnym skrętem, 

• trzask w stawie w trakcie rotacji, 

• możliwość blokowania się w zgięciu lub wyproście, 

• obrzęk stawu, 

• wysięk w stawie, 

• tkliwość w obrębie stawu. 

>> Strzelające stawy. Co robić ze strzelaniem w stawach?

Jak rozpoznać uszkodzenie łąkotki? 

Podejrzewając uszkodzenie łąkotki, należy koniecznie udać się do lekarza ortopedy. Zbada on kolano i w razie potrzeby zleci badania obrazowe.

Test McMurraya

Większość uszkodzeń łąkotek można jednak wstępnie rozpoznać podczas dokładnego badania fizykalnego. Jednym z najczęściej wykonywanych testów jest manewr McMurraya. Polega on na tym, że lekarz prostuje zgiętą wcześniej kończynę dolną leżącego pacjenta, jednocześnie ją skręcając. Gdy ból pojawia się przy rotacji zewnętrznej, uzyskujemy podejrzenie uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej, natomiast przy rotacji wewnętrznej – urazu łąkotki bocznej. Jeśli natomiast w trakcie badania przy silnym zgięciu wyczuwalne jest przeskakiwanie, to można podejrzewać uszkodzenie rogu tylnego łąkotki, a podczas przeskakiwania w zgięciu do 90 stopni – jej środkowej części.
Testów służących do badania kolana jest wiele i lekarz w zależności od objawów i mechanizmu urazu wykona odpowiednie. Nie warto próbować badać kolana samemu – niedoświadczona osoba może pogłębić uraz. 

Uszkodzenia łąkotki – badania obrazowe 

W celu potwierdzenia rozpoznania uszkodzenia łąkotki wykonywane są badania obrazowe. Najdokładniejszym badaniem, które pozwala na pełną ocenę rodzaju, szczegółowej lokalizacji i stopnia uszkodzenia, jest rezonans magnetyczny. W przypadku przeciwwskazań do wykonania rezonansu magnetycznego lekarz może zlecić badanie tomografii komputerowej z kontrastem podanym do jamy stawu. Pomocne mogą być również badania takie jak USG oraz RTG stawu kolanowego. Nie służą one bezpośrednio do zobrazowania łąkotki, ale dostarczają lekarzowi cennych informacji o stanie stawu.  

Uszkodzona łąkotka – leczenie 

Uszkodzenia łąkotki mogą być leczone zachowawczo lub operacyjnie. Decyzję o wyborze najlepszej metody należy podejmować podczas konsultacji ze specjalistą. Postępowanie uzależnione jest od czynników takich jak wiek pacjenta, lokalizacja i rodzaj uszkodzenia, poziom aktywności pacjenta oraz uszkodzenia współtowarzyszące urazowi.

• Młodzi pacjenci, u których uszkodzenia spowodowane są urazami, częściej wymagają leczenia operacyjnego.
• W przypadku osób starszych, których dolegliwości wywołane są zmianami zwyrodnieniowymi, w pierwszej kolejności stosuje się leczenie zachowawcze, leki przeciwbólowe oraz rehabilitację. Brak poprawy jest natomiast wskazaniem do zabiegu.  

W przypadku większości schorzeń dotykających stawu kolanowego ważnym elementem leczenia jest również redukcja nadmiernej masy ciała. Każdy dodatkowy kilogram znacznie zwiększa obciążenie kolana i dolegliwości. 

>> Kalkulator BMI: oblicz BMI online. Jaka jest Twoja prawidłowa waga?

Leki i maści na łąkotkę 

Leczenie zachowawcze stosowane jest przy drobnych urazach, które nie utrudniają w większym stopniu funkcjonowania. Obejmuje ono leczenie z zastosowaniem leków przeciwbólowych oraz przede wszystkim rehabilitację. W leczeniu przeciwbólowym zastosowanie znajdą maści i leki doustne należące do niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takie jak ibuprofen czy ketoprofen.

Rehabilitacja 

Rehabilitacja jest nieodzownym elementem leczenia urazów łąkotek. Zalecana jest zarówno w uszkodzeniach leczonych zachowawczo, jak i po zabiegach. Nie ma jednak jednego zestawu ćwiczeń, który pasowałby do każdego przypadku. Plan rehabilitacji powinien ustalić doświadczony fizjoterapeuta lub lekarz. 

Leczenie operacyjne 

Przy cięższych urazach łąkotki może zaistnieć konieczność leczenia operacyjnego. Wykonuje się zabiegi zszycia i zespolenia łąkotki oraz usunięcia jej fragmentu lub nawet całości. Zabieg usunięcia określany jest jako meniscektomia. Wykonywany jest on zazwyczaj artroskopowo, czyli poprzez wprowadzone do stawu na prowadnicach specjalne narzędzia, za pomocą których lekarz przeprowadza operację. W niektórych przypadkach wykorzystywany jest również zabieg regeneracji, który polega na pokryciu uszkodzonej części łąkotki błoną kolagenową. Przez pierwszy okres po operacji konieczne może być chodzenie w ortezie lub o kulach i oszczędzanie leczonej nogi. Niezbędna jest również rehabilitacja. 

>> Ból barku promieniujący do ręki, ból barku w nocy – co może oznaczać?