Torbiel szyszynki – objawy. Czy stres powoduje torbiele szyszynki?

Torbiel szyszynki – co to jest? 

Szyszynka to maleńki narząd w centrum mózgu kształtem przypominający szyszkę. Pełni funkcję gruczołu – produkuje melatoninę, czyli tzw. hormon snu, reguluje też rozwój gonad. Guzy szyszynki zdarzają się niezwykle rzadko, ale może dojść do rozwoju torbieli.

Torbiele szyszynki dzielą się na: 

• torbiel pajęczynówki okolicy szyszynki – są one na ogół niewielkie, nie powodują żadnych dolegliwości, nie wymagają też leczenia inwazyjnego. Jeśli zmiana jest duża i położona w pobliżu zbiornika blaszki czworaczej, to może objawiać się wodogłowiem, co wymaga już leczenia przez neurochirurga. Diagnostyka torbieli pajęczynówki opiera się na badaniach obrazowych. W rezonansie magnetycznym głowy widać zmianę wypełnioną treścią zbliżoną do płynu mózgowo-rdzeniowego, a w ścianach torbieli mogą być widoczne zwapnienia;

• torbiele naskórkowe i skórzaste – to torbiele wrodzone, zawierające elementy naskórka i skóry. Torbiel naskórkowa rośnie powoli i powiększa objętość przez złuszczanie się naskórka do wewnątrz. Z czasem może dawać objawy związane z powiększaniem się i uciskiem na okoliczne tkanki. Natomiast torbiel skórzasta występuje rzadko – do dziesięciu razy rzadziej niż torbiel naskórkowa. Podobnie jak torbiel naskórkowa jest wrodzona, ale zawiera różne elementy skóry: włosy, gruczoły potowe i łojowe. Ich obraz w rezonansie jest zróżnicowany ze względu na zawartość. 

Torbiel szyszynki – objawy 

Większość torbieli szyszynki nie powoduje żadnych dolegliwości i może być niezauważona nawet przez całe życie. Jeśli jednak objawy pojawiają się, to wynika to z zaburzenia funkcjonowania znajdujących się w pobliżu torbieli naczyń krwionośnych lub utrudniania przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego. Objawy te są mało specyficzne, obejmują: 

• bóle głowy o charakterze migrenowym, 

• problemy z koncentracją, 

• problemy z pamięcią,  

• podwyższone ciśnienie śródmózgowe objawiające się bólem głowy, nudnościami i wymiotami,  

• zaburzenia widzenia wynikające z obrzęku tarczy nerwu wzrokowego lub nieprawidłowej ruchomości gałek ocznych; objawy oczne obejmują także zez, oczopląs, brak reakcji źrenicy na światło, 

• zaburzenia chodu, 

• niedowład kończyn, 

• problemy ze snem, 

• u dzieci przedwczesne dojrzewanie płciowe (taki stan zawsze powinien skłonić rodzica do szukania przyczyny – za przedwczesne dojrzewanie płciowe mogą być też odpowiedzialne guzy lub choroby nadnerczy). 

Torbiel szyszynki można rozpoznać jedynie na podstawie badania obrazowego.

Torbiel szyszynki – rezonans magnetyczny

Badaniami obrazowymi wykorzystywanymi dla diagnostyki torbieli na szyszynce są rezonans magnetyczny głowy, tomografia komputerowa oraz ewentualnie biopsja (wykonywana bardzo rzadko).

>> Jak przetrwać rezonans magnetyczny w przypadku klaustrofobii?

Rozmiary torbieli szyszynki

Podczas badań ważne jest ustalenie rozmiaru torbieli oraz ewentualnego wpływu na sąsiednie struktury (ucisk).

• Bezobjawowa torbiel poniżej 10 mm wymaga jedynie obserwacji – zalecane są kontrole co 3-6 miesięcy.  
• Torbiele duże, objawowe oraz uciskające sąsiednie struktury wymagają podjęcia leczenia, ponieważ ich dalszy rozrost może doprowadzić nie tylko do pogorszenia jakości życia, ale nawet do śpiączki. 

Czy torbiel na szyszynce jest groźna? 

Torbiel na szyszynce jest łagodną zmianą – nie daje przerzutów do innych narządów, nie jest też stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W niektórych przypadkach może dojść do wchłonięcia torbieli – dotyczy to zwłaszcza kobiet w okresie menopauzalnym. Kontrola rozrostu zmiany bez leczenia jest dopuszczalna, jeśli nie występują żadne dolegliwości, ale warto pamiętać, że każdy przypadek powinien być rozpatrywany indywidualnie. W razie wątpliwości przy postępowaniu należy porozmawiać z lekarzem lub zasięgnąć opinii drugiego neurochirurga.  

Leczenie torbieli szyszynki – kiedy konieczna jest operacja

Torbiele te nie zawsze wymagają leczenia, niekiedy wystarczy jedynie obserwacja. Torbiele na ogół nie powiększają się lub ich wzrost jest bardzo powolny, dlatego często kontrole są wystarczające. Nawet jeśli lekarz zaleca kontrole co pół roku, nie oznacza to od razu, że pacjent będzie musiał wykonać badanie rezonansu czy tomografii – wykonuje się je tylko w razie konieczności.

• Jeśli torbiel szyszynki daje lekkie objawy, są one łagodzone poprzez leczenie farmaceutyczne – dotyczy to na ogół bólów głowy.
• Problemy takie jak zaburzenia widzenia czy chodu wymagają pilnej kontroli neurologicznej i być może podjęcia decyzji o operacji usunięcia torbieli. Lekarz prowadzący ustala indywidualnie proces leczenia i decyduje, czy operacja przyniesie więcej korzyści niż powikłań.

Pęknięcie torbieli szyszynki

W przypadku stwierdzenia torbieli na szyszynce kontrole u neurologa lub neurochirurga są ważne między innymi dlatego, że przerost torbieli może spowodować jej pęknięcie. Pacjentkom, które są w ciąży i mają zdiagnozowaną dużą torbiel na szyszynce, zalecany jest poród przez cesarskie cięcie, aby uniknąć potencjalnego zagrożenia wynikającego z pęknięcia torbieli.  

Czy stres wpływa na torbiel szyszynki? Dlaczego torbiel powstaje? 

Bezpośrednia przyczyna rozwoju torbieli na szyszynce nie jest ustalona. Torbiele mogą występować często, jednak dopóki nie dają objawów, pacjent nie wie nawet o ich istnieniu. Wiele torbieli wykrywanych jest przypadkiem podczas badań wykonywanych z innych powodów. Torbiele szyszynki są najczęściej diagnozowane u dzieci z padaczką lub cierpiących na częste bóle głowy – do diagnozy dochodzi, zanim dziecko zacznie dojrzewać płciowo. Poza tym torbiele, które dają objawy, nieco częściej występują u kobiet i diagnozowane są głównie w drugiej dekadzie życia. Torbiele szyszynki bezobjawowe wykrywane są na ogół w trzeciej dekadzie życia.

>> Hipokamp – co to jest i za co odpowiada? Jakie objawy daje uszkodzony hipokamp