Pępek noworodka zaraz po narodzeniu dziecka wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Dowiedz się, jak najlepiej zadbać o pępek po odpadnięciu kikuta i sprawdź, czy proces gojenia się przebiega u Twojego dziecka prawidłowo.
Jak dbać o pępek noworodka po odpadnięciu kikuta? Wygląd i pielęgnacja pępka
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Kikut pępowinowy odpada około 1. lub 2. tygodnia po narodzeniu dziecka. Początkowo czerwony pępek u noworodka (po odpadnięciu kikuta) przypomina skórę po odpadnięciu strupa. Może sączyć się z niego wydzielina zmieszana z krwią. Jednak spokojnie! Po 1–2 tygodniach pępek powinien się całkowicie zagoić.
Jak dbać o pępek noworodka?
Wszystkie zabiegi należy wykonywać delikatnie i spokojnie.
Jak czyścić pępek noworodka, czym go przemywać?
Pępek niemowlęcia jest raną, w której mogą bytować bakterie – zarówno występujące fizjologicznie na skórze, jak i wywołujące zakażenia. Podstawowym produktem do odkażania miejsca po odpadnięciu kikuta jest zwykła sól fizjologiczna (0,9 % roztwór wodny soli NaCl), dostępna zwykle w jednorazowych fiolkach 5 ml. Pępek najlepiej dokładnie dezynfekować raz dziennie (lub częściej w przypadku zabrudzenia) jałowym kompresem, gazą lub wacikiem z niewielką ilością środka. Należy wycisnąć nadmiar wody przed przemywaniem pępka. Do odkażania ran służą także oktenidyna i fenoksyetanol, połączone działają bakterio-, grzybo- i wirusobójczo. Mają małą szkodliwość, zawsze jednak trzeba uważać na podrażnienia na skórze dziecka.
Woda z mydłem tak, alkohol nie
Oczywiście dziecko należy kąpać, umycie okolicy pępka ciepłą wodą z mydłem lub płynem do kąpieli dla niemowląt również należy do elementów higieny tego miejsca. Po przemyciu pępek trzeba wysuszyć i pozostawić odkryty, by zapewnić jak najlepszy dostęp powietrza. Kikut w razie potrzeby można zabezpieczyć lekkim nieszczelnym, jałowym opatrunkiem czy kompresem, ale najlepiej, by miejsce pozostało odsłonięte. Przy oczyszczaniu pępka nie należy używać alkoholu ani spirytusu, nawet rozcieńczonego, bo mogą bardzo podrażnić skórę i wydłużyć gojenie się rany. Odradza się też stosowanie fioletu gencjanowego, preparatów ze srebrem koloidalnym czy jodyny. Maści z antybiotykami mogą być zlecone jedynie po konsultacji z lekarzem, gdy uzna to za konieczne.
Farmaceuta Apteline Tomasz Patro
Jak długo pielęgnować pępek niemowlaka?
Pępek i jego okolice trzeba oczyszczać aż do czasu całkowitego zagojenia się. Należy przy tym unikać kontaktu skóry z wszystkimi mokrymi i brudnymi substancjami.
>> Dermokosmetyki do twarzy, ciała i włosów
Czy można moczyć pępek noworodka?
Wilgoć podrażnia delikatną skórę dziecka w okolicy pępka. Tam, gdzie jest dużo wilgoci, może dojść do namnażania się bakterii, a w konsekwencji do zakażenia. Dlatego do mycia niemowlęcia należy używać gąbki lub bawełnianej myjki, zamiast zanurzać je w wanience. Po umyciu należy delikatnie osuszyć ciało maleństwa. To pomoże zapewnić odpowiednie nawilżenie skóry znajdującej się wokół pępka.
Należy unikać kontaktu pieluszki z pępkiem dziecka. Są specjalne pieluchy z tak zwanym okienkiem, które zapewniają dostęp powietrza, ewentualnie można wyciąć nożyczkami część pieluszki otaczającą pępek lub zawinąć jej brzeg. Warto to zrobić jeszcze przed założeniem dziecku pieluszki. Trzeba też chronić delikatną skórę otaczającą pępek dziecka przed kontaktem z substancjami drażniącymi skórę, takimi jak mocz. Aby skóra w okolicy pępka mogła oddychać, a pępek szybciej się goił, lepiej jest ubierać dziecko w T-shirt zamiast w śpioszki. Trzeba też unikać ciasnych ubrań, które ściśle przylegają do skóry. Lepiej założyć dziecku luźną, bawełnianą koszulkę.
Pępek noworodka – niepokojące objawy, na co zwrócić uwagę?
Zazwyczaj gojenie się pępka po odpadnięcia kikuta przebiega bez komplikacji. Są jednak pewne objawy, które wymagają kontaktu z lekarzem. Nie znaczy to od razu, że dziecko wymaga leczenia. Czasami po prostu lepiej, żeby gojeniu się pępka po odpadnięciu kikuta przyjrzał się specjalista.
- Czasami na pępku po odpadnięciu kikuta pojawia się różowy guzek. Stan ten może trwać dłużej niż 2 tygodnie. To może być tak zwany ziarniniak pępkowy. Jest to dodatkowa tkanka, a ten niewielki problem pomoże rozwiązać pediatra.
- W okolicy pępka po odpadnięciu kikuta może pojawić się uwypuklenie (wypukły pępek). Może być to przepuklina pępkowa, która często znika samoistnie. Powinna ona jednak pozostawać pod obserwacją lekarza.
- Zazwyczaj gojenie się pępka przebiega prawidłowo. Czasami może jednak dojść do zakażenia. Są pewne objawy, które mogą wskazywać na zakażenie. Jednym z nich jest wyciek ropy (lepiąca się, żółta substancja) oraz śmierdzący pępek. O infekcji może też świadczyć, jeśli dziecko płacze przy każdym dotknięciu pępka. Należy zwrócić uwagę, czy skóra w okolicy pępka nie jest tkliwa i czerwona.
- Konieczna jest wizyta u lekarza, jeśli po upływie 2 tygodni pępek nie jest całkowicie zagojony i nadal sączy się z niego płyn.
- Jeśli pępek u noworodka krwawi (po odpadnięciu lub przez dłuższy czas), może to świadczyć o zaburzeniach krzepnięcia krwi. Niewielkie ilości krwi do dwóch tygodni po odpadnięciu są jednak normalne.
- Czerwona skóra po odpadnięciu kikuta oraz niewielkie ilości krwi wypływające z pępka są normalnym objawem po odpadnięciu kikuta. Należy kontynuować zabiegi pielęgnacyjne.
- Jeśli pępek nie goi się prawidłowo, nie trzeba wpadać w panikę! Wystarczy zgłosić się do lekarza, który sprawdzi, czy faktycznie gojenie się jest nieprawidłowe i ewentualnie zleci odpowiednie leki.
Pępek u noworodka nie chce odpaść. Co robić?
Nigdy nie można na siłę odrywać kikuta. On sam odpadnie, kiedy przyjdzie na to czas. Sytuację warto skonsultować z lekarzem, tym bardziej jeśli kikut nie odpadł po 15. dobie od przecięcia pępowiny. Doktor określi, czy pępek wygląda prawidłowo i rozwieje wątpliwości rodziców.
>> Produkty na odparzenia pieluszkowe, maści pośladkowe, kremy ochronne
Pępek noworodka - najczęściej zadawane pytania
Najważniejsza jest odpowiednia higiena, aby nie dopuścić do zakażenia. W tym celu miejsce po kikucie należy przemywać kilka razy dziennie bawełnianym wacikiem zwilżonym wodą z dodatkiem delikatnego mydła. Co więcej, warto stosować specjalne kosmetyki i preparaty dla niemowląt, które mają bezpieczny skład, tak by nie doprowadzić do podrażnienia delikatnej skóry. Z kolei odradza się używania środków dezynfekujących na bazie alkoholu, gdyż zwiększają ryzyko zakażenia rany.
Średni czas gojenia pępka wynosi od jednego do dwóch tygodni. W niektórych przypadkach okres ten może zostać wydłużony nawet do miesiąca, jednak w tym wypadku powinno być to już powodem do niepokoju. Jeśli miejsce po kikucie nie wykazuje objawów zakażenia, a rana stopniowo się goi, należy kontynuować zalecenia lekarza, co do zasad higieny i pielęgnacji. Konsultacja ze specjalistą jest wskazana w przypadku, gdy z pępka zaczyna sączyć się ropa oraz towarzyszy temu obrzęk i zaczerwienienie.
Miejsce po odpadnięciu pępka przypomina ślad po usunięciu strupa. Skóra powinna być różowa lub delikatnie zaczerwieniona przez około dwa tygodnie. Po tym czasie prawidłowo gojące się miejsce zaczyna wyglądać jak pępek u osoby dorosłej. W zależności od metody zawiązania pępowiny, pępek może być wklęsły lub wypukły. W początkowym procesie po odpadnięciu kikuta z rany może sączyć się niewielka ilość krwistej wydzieliny, ale nie należy się tym przejmować, gdyż jest to naturalny etap gojenia.
Zapalenie pępka jest wywołane infekcją bakteryjną, rozwijającą się w obrębie gojącej się rany. Zakażenie objawia się obrzękiem, zaczerwienieniem oraz bolesnością miejsca po kikucie. Z pępka może również wypływać obficie krew z wydzieliną ropną o nieprzyjemnym zapachu. Dodatkowo zdarza się, że zapaleniu towarzyszy gorączka, dlatego w przypadku zauważenia niepokojących symptomów, należy niezwłocznie skontaktować się z pediatrą.
