Dolegliwości ciążowe w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży

Ciąża wiąże się z wieloma zmianami w organizmie, obejmującymi przede wszystkim układ hormonalny. Dzieje się to już od pierwszych dni po zapłodnieniu. Dolegliwości na początku ciąży wiążą się m.in. ze wzrostem poziomu gonadotropiny kosmówkowej i progesteronu. Od 14. tygodnia ciąży, w drugim trymestrze, kobiety zazwyczaj czują się doskonale. Pod koniec ciąży dolegliwości wynikają przede wszystkim ze znacznego wzrostu dziecka, a tym samym z powiększania się macicy. Pojawiają się więc zgaga, duszność i zmęczenie.

Najczęstsze dolegliwości ciążowe to:

• nudności i wymioty,
• uczucie pełności po posiłku,
• zgaga,
• żylaki,
• hemoroidy,
• bóle w okolicach podbrzusza,
• zaparcia,
• duszności,
• zmęczenie.

Czytaj również: Pierwsze objawy ciąży – kiedy można rozpoznać ciążę?

Najczęstsze dolegliwości ciążowe

W pierwszych tygodniach ciąży kobiety najczęściej skarżą się na nasilone nudności, a niejednokrotnie również wymioty. Te dolegliwości pojawiają się czasami już w pierwszym miesiącu ciąży i utrzymują się do końca pierwszego trymestru. Wśród dolegliwości w ciąży związanych z przewodem pokarmowym wyróżnia się problemy żołądkowe, czyli uczucie pełności po posiłku i zgagę. Progesteron ma bowiem rozluźniający wpływ na dolny zwieracz przełyku i ułatwia cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Dolegliwości żołądkowe wynikają również ze wzrostu pepsyny i nadkwasoty. Zgaga najbardziej nasilona jest w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży, choć około 38. tygodnia ciąży, kiedy zbliża się termin porodu, dno macicy obniża się, a wtedy zgaga i dolegliwości żołądkowe troszkę ustają.

Bardzo częstą ciążową dolegliwością są zaparcia. Progesteron rozluźnia całą mięśniówkę gładką przewodu pokarmowego i tym samym osłabia perystaltykę jelit, które z kolei są uciskane przez powiększoną macicę. Nie można również zapominać o żylakach, które pojawiają się na skutek ucisku powiększającej się macicy na żyłę główną dolną, która odprowadza krew z dolnych partii ciała  (w tym kończyn dolnych) do serca. Podobny mechanizm wiąże się również z powstawaniem hemoroidów, czyli guzków krwawniczych odbytu. Kobiety w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży często uskarżają się na bóle w okolicach podbrzusza. Najczęściej wynikają one z rozciągania układu wieszadłowego macicy i ustają po zmianie pozycji ciała.

>> Hemoroidy w ciąży – objawy, leczenie, domowe sposoby

Jak zwalczyć lub złagodzić dolegliwości ciążowe?

Dolegliwości w czasie ciąży można łagodzić na wiele sposobów. Aby złagodzić nudności i zapobiec wymiotom, należy unikać długotrwałych głodówek. Niektórym kobietom pomagają również naturalne środki, jak imbir, migdały czy banany. Ciąża to czas, kiedy nie powinno stosować się ścisłych diet, chyba że choroba przewlekła tego wymaga. Nie wolno się objadać i niezdrowo odżywiać, jednak powinno się jeść przede wszystkim to, na co ma się ochotę, ze szczególnym uwzględnieniem zdrowych potraw. Warto unikać ostro przyprawionych dań, smażonych posiłków i kawy.

Kobiety bardzo indywidualnie odbierają zapachy i smaki w ciąży. Jednak najczęściej powinny unikać gotowania i spożywania posiłków o intensywnym zapachu. Zgagę łagodzi regularne spożywanie niewielkich porcji posiłku, a także picie dużej ilości wody. Nawadnianie organizmu jest szczególnie ważne, jeśli kobieta ma nasilone wymioty. Ze względu na rozluźniony zwieracz dolny przełyku, po posiłku nie powinno się przyjmować leżącej pozycji, ponieważ ułatwia ona cofanie się treści pokarmowej do przełyku.

Zaparcia związane z osłabioną perystaltyką jelit można złagodzić przez wzmożenie aktywności fizycznej. Wystarczą czasem regularne spacery na świeżym powietrzu. Duża ilość wody oraz bogatobłonnikowe pokarmy (otręby, kasze, owoce, warzywa) pomagają zwalczyć zaparcia. Aktywność fizyczna zapobiega również żylakom, a bogatobłonnikowa dieta wraz z ćwiczeniami pomaga złagodzić dolegliwości w postaci hemoroidów.

>> Witaminy i minerały w ciąży – co jeść, by maluch dobrze się rozwijał?

>> Kwas foliowy w ciąży – niezbędny dziecku i mamie

Kiedy dolegliwości ciążowe powinny niepokoić?

Mimo że dolegliwości w ciąży stanowią pewnego rodzaju fizjologię, to jednak są sytuacje, w których kobieta nie powinna ich lekceważyć. Bardzo niepokojącym objawem towarzyszącym bólom podbrzusza jest plamienie lub krwawienie z dróg rodnych. Może świadczyć o zagrażającym poronieniu.

Niebezpieczne dla dobrostanu dziecka są również nasilone wymioty, które mogą prowadzić do odwodnienia ciężarnej. Częste oddawanie moczu i ospałość mogą świadczyć o rozwijających się zaburzeniach gospodarki węglowodanowej, czyli cukrzycy ciążowej. Konieczne są wtedy kontrola poziomu glukozy na czczo czy wykonanie krzywej cukrowej.

Czytaj więcej: Badania kontrolne, które warto wykonać przed planowaną ciążą