Kwas foliowy w ciąży – niezbędny dziecku i mamie

Kwas foliowy to ważna witamina z grupy B9, nazywana również folacyną lub folanem. Nazwa ta pochodzi z łacińskiego „folium”, co oznacza „liść”. Kwas foliowy po raz pierwszy został bowiem wyizolowany z liści szpinaku w 1941 roku. Odkryto również, że to właśnie folacyna odgrywa kluczową rolę w syntezie kwasów nukleinowych DNA i RNA, odpowiedzialnych za prawidłowy wzrost i podział komórek w organizmie człowieka. Z tego powodu kwas foliowy w ciąży jest niezbędnym suplementemwspomagającym nienarodzone dziecko na jego najwcześniejszym etapie rozwoju.

Czytaj więcej: Kwas foliowy zmniejsza ryzyko udaru mózgu

Jak działa kwas foliowy?

W pierwszym trymestrze ciąży ma miejsce tzw. organogeza.  Jest to proces, w trakcie którego dochodzi do formowania zawiązków wszystkich narządów dziecka. To również w tym okresie najczęściej powstają wady wrodzone i z tego powodu w pierwszych trzech miesiącach ciąży kwas foliowy jest najbardziej potrzebny. Efektem niedoboru folacyny może być poronienie, niedorozwój łożyska, niska masa urodzeniowa dziecka, ale przede wszystkim bardzo groźne wady cewy nerwowej. Niedobór kwasu foliowego ma też skutki dla ciężarnej i grozi jej anemią.

>>> Jak uzupełnić niedobór żelaza? Żelazo na receptę czy bez recepty?

Wady cewy nerwowej

Cewa nerwowa to nic innego niż zawiązek układu nerwowego człowieka. Powstaje między 2 a 4 tygodniem życia prenatalnego i ma wówczas kształt rurki. W kolejnych tygodniach dochodzi do jej zamknięcia i przekształcenia w rdzeń kręgowy oraz mózg. Jeśli w trakcie tego procesu dojdzie do zakłóceń lub zabraknie konkretnego elementu, jakim jest właśnie kwas foliowy, będziemy mieć do czynienia z wadami cewy nerwowej, którymi są najczęściej rozszczep kręgosłupa, przepuklina mózgowa i bezmózgowie.

Czytaj więcej: Alkoholowy zespół płodowy (FAS). Jak go rozpoznać?

Polska znajduje się niestety w niechlubnej czołówce Europy, jeśli chodzi o narodziny i śmiertelność dzieci z wadami cewy nerwowej. To ok. 1-2 chore noworodki na 1000 urodzeń. Dotknięte wadami cewy dzieci rodzą się w 90 proc. przypadków zdrowym rodzicom, w rodzinach, gdzie tego typu schorzenia nie miały dotąd miejsca. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest najczęściej niedobór kwasu foliowego.

Kwas foliowy 400 µg Olimp Labs Suplement diety marki Olimp Labs rekomendowany jest do codziennej suplementacji w celu uzupełnienia diety w wysokiej jakości kwas foliowy. Szczególnie polecany jest kobietom planującym potomstwo, będącym w ciąży i w okresie laktacji. SPRAWDŹ

Kiedy przyjmować kwas foliowy?

Ponieważ do najpoważniejszych wad rozwojowych dochodzi w pierwszych tygodniach ciąży, jest to moment, w którym kwas foliowy jest najbardziej potrzebny. Nie wystarczy go jednak przyjmować w dniu, w którym dowiedzieliśmy się o ciąży. Badania wykazały, że suplementacja kwasem foliowym zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej o 70 proc., a folacyna jest najskuteczniejsza, jeśli kobieta przyjmuje ją jeszcze przed ciążą.

Czytaj więcej: Upały a ciąża. Jak przetrwać wysokie temperatury w ciąży?

Optymalnym okresem przyjmowania kwasu foliowego jest tzw. okres okołokoncepcyjny, to znaczy trzy miesiące przed planowanym zajściem w ciążę i trzy miesiące po zapłodnieniu. Taki schemat schemat najczęściej stosują kobiety starające się o dziecko. Jednak ze względu na to, że nawet połowa ciąż w Polsce jest nieplanowana, a wady cewy nerwowej są w naszym kraju stosunkowo częste, lekarze zalecają, by tabletki z kwasem foliowym zażywały wszystkie kobiety w wieku rozrodczym, aktywne seksualnie. Wskazana dawka kwasu foliowego to 0,4 mg dziennie. Takie przygotowanie zapewni odpowiedni zapas folacyny w organizmie kobiety i pomoże uchronić jej dziecko przed poważnymi wadami.

Czytaj więcej: Apteczne gadżety do pielęgnacji dziecka

Wiele badań potwierdza, że również mężczyźni powinni przyjmować kwas foliowy. Poprawia on jakość nasienia, a niejednokrotnie udowodniono, że ma ono duży wpływ na powstawanie wad u potomstwa.

Jaki kwas foliowy jest najlepszy?

Organizm człowieka nie potrafi samodzielnie wytworzyć kwasu foliowego. Jest on obecny w wielu warzywach, wspomnianym już szpinaku, sałacie, pietruszce, roślinach strączkowych, a także w brukselce,  soczewicy, burakach, szparagach, owocach takich jak banany i pomarańcze. Trzeba jednak pamiętać, że znaczna ilość naturalnie występującego kwasu foliowego ginie w trakcie obróbki termicznej. Przyszła mama powinna więc łączyć właściwą dietę i gotowe preparaty z kwasem foliowym, a dokładną dawkę ustalić indywidualnie z lekarzem prowadzącym ciążę.

Kwas foliowy czy aktywne foliany?

Około 15 proc. populacji cierpi na defekt enzymatyczny uniemozliwiający metabolizowanie kwasu foliowego do formy aktywnej. Ich organizm przyswaja nawet 70 proc. mniej folacyny. Defekt jest wynikiem mutacji w genie MTHFR, nie daje objawów klinicznych i można go wykryć za pomocą badania genetycznego, które jednak nie jest rutynowo zalecane kobietom planującym ciążę. Wskazaniem do wykonania testu może być choroba zakrzepowo-zatorowa, występowanie w rodzinie chorób umysłowych i padaczki o niejasnej etiologii, a także patologie w poprzednich ciążach. W takiej sytuacji lekarz prawdopodobnie zaleci kobiecie stosowanie aktywnych folianów. Aktywne foliany mogą być przyjmowane przez wszystkie kobiety razem z kwasem foliowym.

Kwas foliowy dobry dla mamy

Folacyna jest niezbędna nie tylko dziecku, ale sprzyja również zdrowiu mamy, dlatego warto rozważyć jej stosowanie na długo przed planowaną ciążą. Kwas foliowy chroni przed anemią w ciąży i bierze udział w powstawaniu dwóch ważnych neuroprzekaźników: noradrenaliny i serotoniny, czyli „hormonu szczęścia”, zapewniającego dobry nastrój i spokojny sen. Niedobór serotoniny jest w dużej mierze odpowiedzialny za rozwój depresji. Jeśli więc kobieta ma w organizmie duży zapas kwasu foliowego, będzie dzięki temu mniej narażona na rozwinięcie się takich chorób, jak depresja poporodowa.

Czytaj więcej: Uroda w ciąży. Kosmetyki dla przyszłych mam