Inozytol na tarczycę, PCOS, insulinooporność. Jak działa ta substancja witaminopodobna?

Co to jest inozytol?

Pierwotnie inozytol określano mianem witaminy B8, jednak dokładniejsze badania wykluczają taką klasyfikację i definiują inozytol jako substancję witaminopodobną. Dlaczego? Okazuje się, że nasz organizm ma zdolność do syntezy inozytolu (która zachodzi głównie w mózgu i wątrobie), a witaminy są związkami, których nie możemy wytworzyć. Chemicznie inozytol należy do węglowodanów i występuje aż w dziewięciu postaciach, z czego najpowszechniejsze są mio-inozytol i D-chiro-inozytol. Obie formy występują w organizmie i obie są istotne w naszej fizjologii. Mio-inozytol został wyizolowany z ludzkich mięśni jako
pierwszy w 1980 roku i od tej pory trwają badania nad możliwościami jego wykorzystania w medycynie.

Źródła inozytolu

Oprócz produkcji endogennej, czyli przez organizm, codziennie dostarczamy sobie około jednego grama inozytolu z pożywieniem i jest to głównie mio-inozytol. Znajdziemy go w roślinach strączkowych i produktach pełnoziarnistych. Dobrym źródłem są także orzechy i owoce cytrusowe z wyjątkiem cytryny, która inozytolu nie zawiera. Inozytol znajduje się też w niektórych surowcach zielarskich, np. w kłączu perzu.

Inozytol – właściwości i rola w organizmie

Inozytol jest substancją plejotropową, co oznacza, że bierze udział w wielu procesach zachodzących w naszym organizmie i pełni wiele funkcji, w tym:

• wchodzi w skład błon komórkowych,
• jest jednym ze składników płynów ustrojowych,
• bierze udział w procesie przemiany fosfolipidów, która towarzyszy aktywacji
• większości komórek; prawidłowy przebieg tego procesu ma znaczenie dla właściwego
• przewodzenia bodźców nerwowych,
• odgrywa istotną rolę w przekaźnictwie nerwowym poprzez wpływ na poziom niektórych
• neurotransmiterów, np. serotoniny,
• bierze udział w metabolizmie tłuszczów i węglowodanów,
• uczestniczy w syntezie hormonów, w tym gonadoliberyny, insuliny i tyreotropiny (TSH).

Działanie i zastosowanie inozytolu

Ponieważ inozytol odgrywa istotną rolę w regulacji hormonalnej, znajduje zastosowanie w leczeniu niektórych chorób związanych z zaburzeniami w tej sferze. Oto
najważniejsze z nich:

Inozytol w zespole policystycznych jajników (PCOS)

Po raz pierwszy rolą inozytolu w procesie rozrodczym zainteresowano się w 2002 roku i od tamtej pory stale rośnie ilość publikacji na temat wpływu tej substancji na dojrzewanie komórki jajowej, ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń towarzyszących PCOS. Objawem tej choroby są liczne torbiele na jajnikach, skąpe miesiączki oraz podwyższony poziom męskich hormonów płciowych, czyli hiperandrogenizm. Jednak największym problemem kobiet chorujących na PCOS są trudności z zajściem w ciążę. Schorzenie to w ostatnich latach stało się jedną z głównych przyczyn niepłodności u kobiet, dlatego znalezienie odpowiedniego
leczenia jest bardzo istotne. Na czym polega rola inozytolu w walce z PCOS?
U kobiet z PCOS hiperinsulinemia powoduje aktywację receptorów insulinowych w komórkach jajników i wzrost produkcji androgenów – poziom męskich hormonów płciowych staje się zbyt wysoki. Inozytol obniża poziom insuliny, a to z kolei likwiduje problem hiperandrogenemii i pomaga wrócić do równowagi hormonalnej. Skutkuje to lepszym uregulowaniem cykli miesiączkowych wraz z większym prawdopodobieństwem występowania regularnych owulacji.

>> Jak przyspieszyć okres? Fakty i mity

Inozytol w insulinooporności i cukrzycy typu II, inozytol a odchudzanie

Wpływ inozytolu na obniżenie poziomu insuliny ma znaczenie nie tylko w walce z PCOS, ale przede wszystkim w insulinooporności, a także w cukrzycy typu II i cukrzycy ciążowej. Wpływ inozytolu na szlaki sygnałowe insuliny stwierdzono już na samym początku badań nad tym związkiem. W jaki sposób inozytol wpływa na glikemię? Kiedy organizm nie radzi sobie z gospodarką węglowodanową, pojawia się podwyższony poziom glukozy we krwi. Reakcją jest wyrzut insuliny, by zmniejszyła poziom cukru. Gdy jednak taki stan się przedłuża, wrażliwość receptorów komórkowych na działanie hormonu maleje. Inozytol zwiększa insulinowrażliwość tkanek, a tym samym zwiększa efektywność działania insuliny i obniża poziom glukozy we krwi. Insulinooporność zmniejsza się, a u pacjentów z rozwiniętą cukrzycą obserwuje się lepszą kontrolę glikemii i wolniejszy rozwój choroby, co chroni przed jej groźnymi powikłaniami. Warto dodać, że kobiety zmagające się z PCOS często jednocześnie doświadczają insulinooporności, choć mechanizm tej zależności nie jest do końca poznany (wśród kobiet otyłych z PCOS aż 80% walczy jednocześnie z insulinoopornością). Inozytol może w tym przypadku skutecznie pomagać w łagodzeniu obu chorób. Badania polegające na ośmiotygodniowej kuracji inozytolem u pacjentek otyłych z PCOS wykazały obniżenie nie tylko wskaźnika BMI i insulinooporności, lecz także spadek stężenia hormonu luteinizującego, prolaktyny i testosteronu. Wszystko to skłania badaczy do wniosku, że suplementacja inozytolu zwiększa również zdolność do zajścia w ciążę.

>> Luteina na oczy czy na wywołanie okresu? Jak się stosuje luteinę

Inozytol a tarczyca

Ostatnie doniesienia wskazują na rolę inozytolu w prawidłowej pracy tarczycy. Związek ten jest prekursorem powstawania fosfoinozytydów, które biorą udział w szlaku przekazywania hormonu tyreotropowego, czyli TSH. Mio-inozytol jest także niezbędny do powstawania nadtlenku wodoru potrzebnego do syntezy hormonów tarczycy. W związku z tym wyczerpanie zapasów inozytolu i zaburzenia w zależnej od niego ścieżce sygnałowej TSH mogą predysponować do pojawienia się chorób tarczycy, w tym niedoczynności, i chorób o podłożu autoimmunologicznym. Terapia łączona mio-inozytolem i selenem obniża poziom TSH oraz przeciwciał antytarczycowych. Suplementacja inozytolu może się również przyczyniać do zmniejszania guzków tarczycy.

>> Tu znajdziesz inozytol oraz witaminy z grupy B

Inozytol a zaburzenia psychiczne jak depresja

Inozytol może sprawdzić się w łagodzeniu niektórych zaburzeń psychicznych poprzez swój wpływ na poziom neuroprzekaźników, w tym serotoniny. Zmniejszając wychwyt zwrotny serotoniny, pomaga w utrzymaniu dobrego samopoczucia, zatem działa pomocniczo w terapii depresji oraz wszelkich spadków nastroju, w tym stanów napięcia przedmiesiączkowego. Może znaleźć zastosowanie w leczeniu napadów lękowych. Poprawia zdolności poznawcze.

Inozytol – dawkowanie

Dla poprawy funkcjonowania organizmu zaleca się stosowanie dziennych dawek w zakresie od 500 do 2000 mg. W przypadku choroby o suplementacji i dawkowaniu inozytolu decyduje lekarz. Przyjmuje się jednak, że przy PCOS dawka dobowa powinna wynosić 2 x 2000 mg, najlepiej w połączeniu z jednoczesną suplementacją 200 ug kwasu foliowego. Podobne dawkowanie inozytolu można stosować u kobiet zagrożonych cukrzycą ciężarnych. Inozytol powinien być stosowany rano na czczo lub w dawkach podzielonych pomiędzy posiłkami.

>> Jak przyjmować leki – kiedy, czym popijać, łykać po jedzeniu czy przed posiłkiem?

Inozytol – skutki uboczne stosowania

Inozytol jest na ogół bardzo dobrze tolerowany. Dotychczas nie stwierdzono szkodliwości jego stosowania przez kobiety ciężarne. Przyjmowanie inozytolu w większych dawkach niż zalecane może skutkować głównie dolegliwościami w obrębie układu pokarmowego (bóle brzucha, nudności, biegunka), które mają z reguły łagodny przebieg.

>> Inozytol w zestawach witamin i minerałów