Witamina A i jej działanie na skórę

Witaminy to związki organiczne, które są niezbędne do prawidłowej czynności organizmu. Muszą być dostarczane w pożywieniu, gdyż nie są syntetyzowane przez człowieka. Niedobór poszczególnych witamin może być przyczyną problemów zdrowotnych, w tym również może mieć wpływ na funkcjonowanie i wygląd skóry.

Witamina A – właściwości

Witamina A (retinol) należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. W naturze znajduje się w dwóch postaciach:

• retinol – występuje w pokarmach pochodzenia zwierzęcego,
• prowitamina alfa- i beta-karoten – znajdują się w warzywach żółtych i zielonych (związki te przekształcane są w jelicie na retinol).

Witamina A jest odpowiedzialna m.in. za dobre widzenie, a także jest konieczna w procesach regeneracji błon śluzowych m.in. układu pokarmowego, oddechowego i moczowo-płciowego, przez co wpływa na odporność człowieka. Ponadto retinol ma działanie antyoksydacyjne oraz zapewnia prawidłowy rozwój kości i zębów.

Niedobór witaminy A może być spowodowany niedostateczną ilością retinolu (lub karotenów) w pożywieniu, zaburzeniami wchłaniania tłuszczów (choroby trzustki, niedrożność dróg żółciowych, celiakia), jak również wynikiem alergii na produkty mleczne. Dotyczy to także niemowląt, które, ze względu na alergię na mleko, otrzymują preparaty zastępcze. One także powinny dostawać specjalną witaminę A dla dzieci, gdyż zagrożone są jej niedoborem.

Dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę u osoby dorosłej wynosi ok. 1 mg, a u dzieci w wieku do 10 lat – 0,6-0,8 mg. Dla przykładu 125 g wątróbki z kurczaka zawiera 18,97 mg retinolu. Pierwszym symptomem braku dostatecznej ilości witaminy A są suche, zaczerwienione i wrażliwe oczy i tzw. ślepota zmierzchowa, czyli niedowidzenie o zmroku.

Problemy skóry a niedobór witaminy A

Awitaminoza A może powodować zmiany skórne. U dzieci z niedoborem witaminy A skóra jest sucha i łuszcząca. U dorosłych może się to przejawiać nadmiernym rogowaceniem naskórka, mieszków włosowych, zmniejszeniem wydzielania potu, suchością, przedwczesnym siwieniem włosów i trudniejszym gojeniem się ran.

Niedobór retinolu sprzyja również powstawaniu zmarszczek. Natomiast beta-karoten, będący produktem wyjściowym do syntezy tej witaminy, ma zdolność wiązania wolnych rodników.

Gdzie występuje naturalna witamina A?

Witamina A występuje w takich produktach spożywczych jak:

• wątróbka,
• nerki,
• marchew,
• koper,
• jarmuż,
• szpinak,
• zielona sałata,
• pomidory,
• papryka,
• brokuły,
• botwina,
• dynia,
• żółtko jaj,
• mleko,
• masło,
• oleje rybne, np. tran.

Uwaga! Witaminę A organizm przyswaja tylko z tłuszczem.

Witamina A – działanie na skórę

Do najskuteczniejszych składników preparatów przeciwstarzeniowych należą witamina A i syntetyczne pochodne kwasu witaminy A – retinoidy. Krem z witaminą A powoduje, że skóra jest bardziej gładka i elastyczna, a przebarwienia stają się mniej widoczne. Dzięki witaminie rośnie liczba fibroblastów i nasila się wytwarzanie włókien kolagenowych w tkance łącznej.

Krem ochronny z witaminą A pomaga zregenerować wysuszony naskórek, zmniejsza zrogowacenia, łagodzi stany zapalne skóry, zapobiega uszkodzeniom skóry wywołanym przez słońce. Retinoidy mają też potwierdzone zastosowanie w licznych problemach dermatologicznych, takich jak atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca, trądzik czy posłoneczne przebarwienia na skórze.

Retinoidy dzielą się na:

• I generacji – retinoidy niearomatyczne (retinol, tretinoina, izotretinoina),
• II generacji – retinoidy monoaromatyczne (etretinat, acitretin),
• III generacji – retinoidy poliaromatyczne (adapalen, tazaroten).

Czas trwania miejscowego leczenia retinoidami wynosi od pięciu do kilkunastu tygodni. Ich stosowanie nie jest wskazane kobietom w ciąży.

>> Krem z retinolem – jak wybrać i jak stosować?

Witamina A – maść, krem, krople. Co wybrać?

Wiele produktów aptecznych do stosowania zewnętrznie zawiera retinol. Kremy i maści z witaminą A polecane są przy nadmiernym rogowaceniu naskórka, odmrożeniach, oparzeniach słonecznych i wypryskach. Preparaty te przyspieszają gojenie się ran i regenerują suchą, łuszczącą się skórę.

Ponieważ niedobór witaminy A przyczynia się do zmniejszenia bariery ochronnej skóry, dlatego  maść ochronna z witaminą A powinna być w każdej domowej apteczce, zwłaszcza kiedy w domu są dzieci. Maść ta jest doskonałym specyfikiem do łagodzenia stanów zapalnych, sprzyja regeneracji naskórka, chroni także przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych, takich jak silny wiatr, mróz czy słońce. Zapobiega wtedy uszkodzeniu naskórka, a jeśli do niego dojdzie – przyspiesza jego regenerację.

Produkty zawierające witaminę A, które są dostępne w aptece, mają coraz większe zastosowanie także jako domowe kosmetyki do pielęgnacji twarzy i całego ciała. I tak np. maść z witaminą A do nosa (ponieważ jest odpowiednio przebadana i oczyszczona) może służyć z powodzeniem jako przeciwzmarszczkowy krem pod oczy. Do kosmetyków do twarzy można dodawać witaminę A w kroplach, ale już bezpośrednio na dłoń, tuż przed nałożeniem na skórę. Można także użyć jej jak serum. Przeciwzmarszczkowe działanie retinolu potwierdzają specjalistyczne badania, dlatego tak powszechne jest stosowanie go w pielęgnacji twarzy.

W kosmetyce szerokie zastosowanie ma także beta-karoten, który chroni skórę przed uszkodzeniem wywołanym UVA. Witamina A w tabletkach jako suplement – jeśli jest taka potrzeba – może być stosowana dla uzupełnienia jej niedoborów w organizmie, a także w zapobieganiu i leczeniu chorób skóry. Badania potwierdziły np. że kuracja witaminą A w dawkach 15 i 21 mg  dziennie przez 12 miesięcy jest bezpieczna i rekomendowana w profilaktyce nowotworów skóry.

>> Kolagen – do picia, na stawy, w tabletkach. Właściwości i zastosowanie kolagenu