Kwercetyna – przeciwutleniacz z zielonej herbaty. Jak wykorzystać jej działanie?

Kwercetyna – co to takiego?

Choć brzmi dość egzotycznie, kwercetyna nie jest niczym niespotykanym. To związek chemiczny obecny w wielu produktach roślinnych, które jemy na co dzień. Bogatym jej źródłem są warzywa i owoce, a także liście zielonej herbaty. Kwercetyna należy do flawonoidów, a konkretnie do flawonoli – to grupa barwników przyjmująca najczęściej żółte zabarwienie. Jako flawonoid kwercetyna działa głównie przeciwutleniająco i przeciwzapalnie.

Działanie kwercetyny

Wykazano, że sama kwercetyna zmniejsza aktywność specyficznego enzymu zwanego hialuronidazą. Hialuronidaza niszczy kwas hialuronowy, odpowiedzialny między innymi za elastyczność naczyń krwionośnych. Poprzez zahamowanie działania enzymu kwercetyna wzmacnia naczynia krwionośne i uszczelnia je, zapobiegając rozprzestrzenianiu się np. drobnoustrojów. Ponadto wpływa na aktywność enzymów zwanych cyklooksygenazami, dzięki czemu zmniejsza stany zapalne występujące w organizmie. Nieocenione jest także działanie antyoksydacyjne (przeciwutleniające) kwercetyny, które chroni komórki przed wszelkimi dolegliwościami.

>> Co to jest stres oksydacyjny? Jak działają przeciwutlenicze?

Kwercetyna – właściwości

Badania pokazują, że kwercetyna okazuje się pomocna w leczeniu nowotworów, cukrzycy i otyłości, hamuje rozprzestrzenianie się wirusów jak HIV czy SARS-CoV-2, pobudza wydzielanie śluzu w jelitach i wzmacnia naczynia krwionośne. Właściwości przeciwutleniające kwercetyny wykorzystuje się m.in. w hamowaniu choroby Alzhaimera degradującej komórki mózgu.

>> Silikonowe żele na blizny, olejki do skóry, kremy na rozstępy z kwercetyną i nie tylko

Na co stosować kwercetynę

Kwercetynę otrzymuje się z ekstraktów roślinnych – w aptekach są dostępne różnego rodzaju preparaty zawierające ten związek, najczęściej suplementy diety. Znane jest połączenie wapna z kwercetyną (o ile samo wapno nie ma potwierdzonych właściwości przeciwalergicznych, o tyle kwercetyna dzięki zdolnościom uszczelniającym może zapobiegać rozprzestrzenianiu się alergenów w organizmie).

>> Tu znajdziesz preparaty z kwercetyną i wapniem na alergię

Kwercetyna na raka

Niektóre źródła podają, że kwercetyna jest pomocna w walce z nowotworami. Pomaga w usuwaniu nieprawidłowych i uszkodzonych komórek, a poza tym blokuje ich rozprzestrzenianie się w organizmie. Oprócz tego w połączeniu z lekami przeciwnowotworowymi, np. doksorubicyną czy tamoksyfenem, hamuje rozwój komórek rakowych i nie dopuszcza do powstawania nowych naczyń krwionośnych. Wyniki badań wskazują również, że sama kwercetyna zmniejsza zdolność podziałów komórek nowotworowych. Poza tym jest to związek, który łagodzi skutki uboczne związane z radioterapią.

Kwercetyna w leczeniu cukrzycy i otyłości

Okazuje się, że kwercetyna sprawdza się także w leczeniu cukrzycy. Hamuje bowiem pracę reduktazy aldozowej – enzymu, który odpowiada za nieprawidłowy metabolizm glukozy. Poza tym kwercetyna zapoczątkowuje proces naturalnej śmierci komórek tłuszczowych, a przy tym hamuje powstawanie nowych. Wzmaga też metabolizm lipidowy, co ma znaczenie w walce z otyłością.

Kwercetyna w chorobach serca i COVID

Kwercetyna uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, co ma znaczenie w leczeniu chorób układu krążenia, w tym miażdżycy, i utrudnia rozprzestrzenianie się w organizmie patogenów. Poza tym kwercetyna wiąże się z białkami wirusów, głównie wirusa opryszczki (HPV), wścieklizny, grypy czy polio, wirusa HIV-1 czy SARS-CoV-2, co może mieć znaczenie przy leczeniu schorzeń, które wywołują.

Kwercetyna na jelita

Kwercetyna wykazuje również właściwości pobudzające wydzielanie śluzu. Ma to ogromne znaczenie w przypadku chorób związanych z układem pokarmowym, gdzie kluczowe jest zachowanie ciągłości błony śluzowej. Sprawdza się zatem w profilaktyce i wspomaganiu leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Kwercetyna – przeciwwskazania i interakcje

Jeśli występują u ciebie zaburzenia rytmu serca, zbyt wysokie ciśnienie lub masz niską krzepliwość krwi, przed zastosowaniem kwercetyny skonsultuj się z lekarzem. Kwercetyna może bowiem nasilać działanie leków przeciwzakrzepowych i obniżających ciśnienie. Konsultacja jest wskazana także, jeśli przyjmujesz jakieś leki na stałe. Kwercetyny nie należy łączyć z estrogenami, cyklosporyną, digoksyną czy antybiotykami z grupy chinolonów. Jest również ryzyko, że kwercetyna nasili działanie niektórych ziół stosowanych dla obniżenia stężenia glukozy we krwi, jak:

• kozieradka pospolita,
• żeń-szeń koreański,
• żeń-szeń syberyjski.

Wobec stosowania kwercetyny przez kobiety w ciąży i karmiące piersią nie ma obecnie konkretnych wytycznych. Najlepszym rozwiązaniem jest w takim wypadku konsultacja z lekarzem prowadzącym.

>> Jakich leków nie łączyć? O interakcjach leków z lekami i żywnością 

Kwercetyna – skutki uboczne

Zakłada się, że kwercetynę można bezpiecznie stosować, gdy nie ma ku temu przeciwwskazań. Pamiętaj jednak, by nie przekraczać zalecanych dawek. Działania niepożądane, jeżeli już wystąpią, obejmują nudności, wymioty, bóle brzucha. Zdarzają się też bóle głowy i wzrost ciśnienia. Długotrwałe przekraczanie dawki może negatywnie wpłynąć na pracę wątroby.

Dawkowanie kwercetyny

Uznaje się, że średnie dzienne spożycie kwercetyny dostarczanej wraz z pożywieniem to około 20 – 40 mg. W suplementach diety dawka dobowa tego związku waha się od 50 – 500 mg w zależności od preparatu. Kwercetynę wykrywa się w osoczu po 15 – 30 minutach od spożycia, natomiast jej maksymalne stężenie osiąga się po 2 – 3 godzinach. Nigdy nie przekraczaj dawek zalecanych przez producenta preparatu lub zaordynowanych przez lekarza.

Gdzie występuje kwercetyna?

Przy odpowiedniej diecie i regularnym spożywaniu posiłków kwercetyna dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego. Naturalnym źródłem kwercetyny są owoce (np. winogrona, borówki, czarne porzeczki, jabłka, wiśnie) i warzywa (np. czerwona cebula, brokuły, szpinak, papryka). Najwięcej tego konkretnego flawonoidu znajdziemy pod samą skórką, warto zatem w miarę możliwości jeść owoce i warzywa nieobrane.
Do codziennych posiłków zaleca się dodawać także zioła i przyprawy, które zawierają dużą ilość kwercetyny. Należą do nich np. oregano, pietruszka, estragon, liść laurowy, kolendra. Ponadto bogatym źródłem kwercetyny są:

• zielona herbata,
• miód,
• orzechy włoskie,
• czerwone wino.

>>  Olejek z oregano: jak bezpiecznie czerpać z jego właściwości?