Opryszczka na ustach, czyli opryszczka wargowa – fazy, wirus, jak się jej pozbyć

Opryszczka na ustach, opryszczka wargowa albo potocznie „zimno” lub „febra”, to częsta przypadłość. Wywołuje ją wirus opryszczki wargowej – HSV 1, który ma zdolność do reaktywacji po okresie uśpienia. To dlatego opryszczka na ustach ma charakter nawrotowy, a jej objawy są bardzo często widoczne podczas obniżenia odporności organizmu.

Opryszczka na ustach – wirus, zakaźność

Za pojawienie się opryszczki na ustach odpowiedzialny jest wirus HSV. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą (np. przez ślinę, dotknięcie rany, kontakt z jamą ustną). Niekiedy zdarza się, że wirus jest przenoszony poprzez korzystanie ze wspólnych kubków czy sztućców.

Uwaga! Należy zachować ostrożność i nie dotykać okolic ust w czasie pojawienia się opryszczki. Nawet przypadkowe przeniesienie wirusa do oka może doprowadzić do jego poważnego uszkodzenia.

Nawracająca opryszczka na ustach – przyczyny

Przyczyna pierwotnej opryszczki wargowej jest w zasadzie jedna – zakażenie wirusem HSV. Warto jednak wiedzieć, jakie czynniki zwiększają ryzyko nawrotu. Przede wszystkim jest to osłabienie organizmu, na które mogą się składać:

• przemęczenie,
• stres,
• przeziębienie organizmu,
• wysoka temperatura ciała,
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych,
• odwodnienie.

Poza tym opryszczkę mogą ponownie wywołać:

• mikrouszkodzenia po zabiegach kosmetycznych,
• miesiączka,
• silne promieniowanie słoneczne.

Co ciekawe, nawrót może dotyczyć nawet 40% chorych. Stąd też częsta opryszczka na ustach.

Objawy opryszczki wargowej

Zakażenie może przebiegać objawowo lub bezobjawowo. Poniżej przedstawiamy fazy z typowymi objawami opryszczki na ustach. Wyniki badań wskazują, że pierwotne zakażenie częściej ma cięższy przebieg niż nawrotowe.

Opryszczka wargowa – fazy

Pojawienie się opryszczki dzieli się na kilka faz w zależności od obserwowanych objawów. Poszczególne etapy choroby pokazują, jak wygląda opryszczka na ustach:

Faza 1. Świąd, pieczenie i zaczerwienienie skóry w okolicy ust.

Faza 2. Krosta lub mała grudka z towarzyszącym bólem.

Faza 3. Pęcherzyk z płynem surowiczym wewnątrz. Pęknięcie pęcherzyka i rozlanie się płynu to etap największego ryzyka zakażenia kolejnej osoby.

Faza 4. Nadżerka w miejscu pęknięcia pęcherzyka.

Faza 5. Strup.

Opryszczka na ustach – jak długo się utrzymuje?

Okres wylęgania trwa od 2 do 12 dni. Bardzo dużo zależy od stopnia nasilenia objawów oraz szybkości wprowadzenia leczenia.

Jak leczyć opryszczkę na ustach?

Maści na opryszczkę na ustach

W przypadku leczenia opryszczki można zaczekać na jej samoistne wygojenie, jednak aby zwiększyć komfort życia i zminimalizować ryzyko zakażenia kolejnej osoby, warto wprowadzić leczenie. Jak pozbyć się opryszczki wargowej? Przede wszystkim stosuje się leki przeciwwirusowe, np. w postaci preparatów na opryszczkę na ustach zawierających acyklowir, podstawową substancję czynną leków na opryszczkę. Są one dostępne bez recepty w aptekach.

Opryszczka wargowa – leki

Leki na opryszczkę stosowane doustnie również są dostępne bez recepty. Warto jednak zaznaczyć, że w przypadku często nawracającej opryszczki należy skontaktować się z lekarzem. Być może będzie konieczność wprowadzenia długotrwałego (nawet sześciomiesięcznego) leczenia przeciwwirusowego.

Opryszczka na ustach – plastry

Dodatkowo w ramach poprawy komfortu życia w okresie pojawienia się opryszczki na ustach można sięgnąć po plastry na opryszczkę, które nie tylko dają możliwość szybszego zagojenia się uszkodzonej wargi, lecz także ochraniają ją przed kontaktem ze środowiskiem zewnętrznym. W tym ograniczają kontakt zakażonych tkanek z drugą osobą.

Blizna na ustach po opryszczce – jak leczyć

Z kolei blizny można leczyć żelami czy plastrami silikonowymi dostępnymi bez recepty w aptekach. Z bardziej tradycyjnych metod leczenia blizn można wypróbować maść z cebuli (również dostępna w aptekach bez recepty).

Opryszczka na ustach – domowe sposoby leczenia

Można także zastosować tradycyjne, domowe sposoby leczenia opryszczki, zwłaszcza jeśli chory źle toleruje przyjmowanie preparatów z acyklowirem. W innych przypadkach należy pamiętać, że podstawą leczenia są środki farmakologiczne, a domowe metody można zastosować w ramach wspomagania terapii. Wykorzystuje się tutaj:

• aloes, który przyspiesza gojenie ran i łagodzi ból,
• olejek z drzewa herbacianego, który wykazuje działanie przeciwbakteryjne, a także zapobiega rozwojowi infekcji,
• papkę z sody oczyszczonej o działaniu osuszającym,
• pastę do zębów zawierającą fluor, która ma działanie wysuszające, a dodatkowo może hamować namnażanie się wirusa,
• papkę z czosnku, miodu, cebuli oraz oliwy, która działa przeciwwirusowo, 
• olejek z melisy, eukaliptusa albo olejek cynamonowy także mogą hamować namnażanie się wirusa opryszczki.

Opryszczka na ustach w czasie ciąży

Opryszczka wargowa podczas ciąży nie jest bezpieczną chorobą. Przede wszystkim istnieje ryzyko, że wirus może przedostać się do narządów płciowych, co z kolei może doprowadzić do wad rozwojowych płodu lub poronienia. Co prawda za opryszczkę narządów płciowych odpowiada głównie wirus HSV 2, ale istniały przypadki pojawienia się w tych miejscach choroby po zakażeniu HSV 1.

>> Choroby w ciąży – na jakie choroby uważać w trakcie ciąży?

Opryszczka wargowa niebezpieczna u niemowlaka

Przeniesienie wirusa opryszczki wargowej z matki na niemowlę może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. U tak małego dziecka opryszczka może objąć nie tylko okolice ust, lecz także całą twarz. Niekiedy może wystąpić w oczach, gardle, na podniebieniu, a bywa, że i na całym ciele. Zmiany mogą przedostać się do centralnego układu nerwowego, czego efektem może być pojawienie się drgawek czy napadów padaczki. Dodatkowo czasami dochodzi do wzrostu stężenia enzymów wątrobowych, czego skutkiem jest jej uszkodzenie. W drastycznych przypadkach wirus może wywołać zapalenie mózgu. Śmiertelność noworodków w przypadku tej choroby wynosi ok. 80%.

Stąd tak ważne jest zapobieganie zakażeniu wirusem opryszczki zwłaszcza w okresie ciąży, kiedy przyjmowanie leków przeciwwirusowych często jest przeciwwskazane. Profilaktyka jest istotna tym bardziej, że za nosicieli wirusa opryszczki uważa się nawet 90% populacji.

Opryszczka na ustach u dziecka

U starszych dzieci zakażenie wirusem HSV 1 daje opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł. Dotyczy głównie dzieci do 5. roku życia. Charakteryzuje się podwyższeniem temperatury, powiększeniem węzłów chłonnych i pojawieniem się pęcherzyków w obrębie jamy ustnej. Objawy mogą utrzymywać się nawet do 2 tygodni od zakażenia.

Opryszczka na ustach – profilaktyka

Aby uniknąć zachorowania na opryszczkę wargową, przede wszystkim należy unikać kontaktu z osobą zakażoną, zwłaszcza w fazie pęknięcia pęcherzyka. Po drugie, należy dbać o wzmacnianie odporności. Dzięki temu zmaleje również ryzyko wystąpienia nawrotów. Poza tym aby uniknąć opryszczki lub nie zarazić kolejnych osób, trzeba pamiętać o podstawowych zasadach higieny, przykładowo:

• używać osobnych przyborów toaletowych, sztućców, kubków itp.,
• zachować ostrożność podczas wykonywania makijażu czy nakładania szkieł kontaktowych,
• dokładnie myć ręce po kontakcie z wargą zainfekowaną opryszczką.

Opryszczka wargowa a szczepienie

Czy opryszczka wargowa może dyskwalifikować chorego ze szczepienia? W tej kwestii warto skontaktować się z lekarzem. Na ogół nie jest to przeciwwskazanie, ale należy pamiętać, że pojawienie się objawów opryszczki świadczy także o obniżonej odporności organizmu. Warto o tym wiedzieć zwłaszcza w okresie szczepień przeciw grypie czy COVID 19.

>> Opryszczka penisa – jak złagodzić ból, czy opryszczkę na penisie można wyleczyć?