Diagnozę atopowego zapalenia skóry stawia się na podstawie kondycji skóry pacjenta – występowania typowych dla tego schorzenia zmian, świądu i suchości. W analizie objawów i rozpoznaniu AZS pomocne są zestawy kryteriów – wg Williamsa oraz wg Hanifina i Rajki.
Jak diagnozowane jest atopowe zapalenie skóry? Kryteria rozpoznania AZS
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest chorobą przewlekłą o złożonej przyczynie. Na jej pojawienie się mają wpływ czynniki immunologiczne, genetyczne, nieimmunologiczne i środowiskowe. Nie jest to zatem jedynie reakcja alergiczna. Z tego powodu podstawą prawidłowego rozpoznania AZS jest całościowy obraz choroby, przede wszystkim wygląd skóry.
AZS jest chorobą, która sprawia problemy diagnostyczne – podobne objawy mogą mieć zapalenia skóry innego typu, np. łojotokowe czy potnicowe, wyprysk kontaktowy, grzybica lub łuszczyca. Najczęściej do rozpoznania atopowego zapalenia skóry stosuje się tzw. kryteria Williamsa i współpracowników lub kryteria Hanifina i Rajki.
Kryteria rozpoznania AZS wg Williamsa
Wg kryteriów Williamsa do rozpoznania AZS konieczne jest występowania świądu skóry w przeciągu ostatniego roku oraz przynajmniej 3 z 4 objawów:
- zajęcie fałdów skórnych (zgięcia łokciowe i kolanowe), zmiany na grzbietach stóp, szyi lub w okolicy oczu;
- współwystępowanie innych chorób atopowych, czyli astmy oskrzelowej lub kataru siennego (przy diagnozowaniu dzieci do lat 4 bierze się pod uwagę choroby atopowe u krewnych 1. stopnia);
- ogólna sucha skóra w ostatnim roku;
- widoczne zmiany zapalne w zgięciach (oraz na policzkach/czole i wyprostnych częściach kończyn u dzieci do lat 4) lub początek choroby przed 2. rokiem życia (nie stosuje się, gdy dziecko ma mniej niż 4 lata).
Kryteria rozpoznania AZS wg Hanifina i Rajki
Kryteria Hanifina i Rajki zakładają współistnienie 3 z 4 objawów głównych oraz 3 objawów dodatkowych.
Objawy główne:
- świąd,
- typowy wygląd i lokalizacja zmian,
- przewlekły i nawracający przebieg choroby,
- występowanie atopii w rodzinie pacjenta.
Objawy dodatkowe:
- suchość skóry,
- wzrost przeciwciał IgE,
- rogowacenie przymieszkowe lub rybia łuska,
- większa podatność na zakażenia (głównie gronkowcami),
- natychmiastowe odczyny skórne,
- dodatnie wyniki testów skórnych z alergenami,
- początek w dzieciństwie,
- skłonność do nawrotowych zakażeń skóry,
- zaćma,
- skłonność do nawrotowego zapalenia spojówek,
- przebarwienia powiek i skóry wokół oczu,
- nietolerancja wełny,
- nietolerancja niektórych pokarmów,
- zaostrzenia w sytuacjach stresowych,
- świąd po spoceniu,
- biały dermografizm,
- pogrubienie fałdów na szyi,
- rumień twarzy,
- zapalenie czerwieni wargowej,
- stożek rogówki,
- objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki),
- łupież biały,
- zapalenie brodawek sutkowych,
- skłonność do niespecyficznego stanu zapalnego skóry dłoni i stóp.
Diagnozowanie atopowego zapalenia skóry
Oprócz badania wyglądu skóry i analizy pozostałych objawów wg kryteriów Williamsa lub Hanifina i Rajki w celu zdiagnozowania atopowego zapalenia skóry wykorzystuje się także laboratoryjne badania immunologiczne, skórne testy punktowe (STP), atopowe testy płatkowe (ATP) oraz skórny ekspozycyjny test pokarmowy (SAFT).
