Choroby w ciąży mogą występować tylko podczas ciąży lub wtedy mogą zaostrzyć się przewlekłe schorzenia występujące już przed ciążą. Niektóre choroby autoimmunologiczne mogą zwiększyć ryzyko poronień i innych powikłań u płodu.
Choroby w ciąży – na jakie choroby uważać w trakcie ciąży?
Choroby w ciąży stanowią poważne zagrożenie z dwóch powodów. Po pierwsze same mogą stanowić czynnik uszkadzający i powodujący wady u płodu. Po drugie leki, które wtedy należy stosować, często są przyczyną patologicznych zmian morfologicznych u dziecka, anomalii rozwojowych lub ciężkich wad. Choroby w ciąży dzieli się na te:
- które wynikają ściśle z ciąży,
- w przypadku których ciąża jest bodźcem do zaostrzenia objawów klinicznych,
- które występowały przewlekle u kobiety już przed ciążą.
Czytaj również: Dolegliwości ciążowe w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży
Choroby w ciąży – rodzaje
Nadciśnienie tętnicze w ciąży może prowadzić do groźnych powikłań. Niejednokrotnie kobieta cierpi z powodu nadciśnienia jeszcze przed zajściem w ciążę. W ciąży wymaga wówczas ścisłego nadzoru i regularnych pomiarów ciśnienia. Innym rodzajem problemów z nadciśnieniem jest nadciśnienie tętnicze ciążowe, które pojawia się dopiero po 20. tygodniu ciąży. Z nadciśnienia tętniczego w ciąży wynika niebezpieczny stan przedrzucawkowy i mogąca nastąpić po nim rzucawka. Dochodzi w tym przypadku do pojawienia się znacznego nadciśnienia i białka w moczu. Rzucawka jest stanem zagrożenia życia, polegającym m.in. na pojawieniu się drgawek toniczno-klonicznych.
Specyficzną chorobą dla okresu ciąży jest wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych. Objawia się intensywnym świądem skóry i wzrostem poziomu bilirubiny we krwi. Choroba ta ma zazwyczaj łagodny przebieg i nie powoduje trwałego uszkodzenia wątroby. Z ciążą mogą być również związane niepowściągliwe wymioty ciężarnych, a także ostre stłuszczenie wątroby.
Jeśli u kobiety ciężarnej wystąpi stan przedrzucawkowy, istnieje ryzyko pojawienia się zaburzeń czynności wątroby i rozwoju zespołu HELLP (hypertension, elevated liver enzymes, low platelets). W jego skład wchodzą nadciśnienie, wzrost enzymów wątrobowych, niskie płytki krwi.
W ciąży często dochodzi do zaostrzenia się np. kamicy nerkowej, zakażeń dróg moczowych. Bardzo częstą chorobą, a właściwie zaburzeniem, u kobiet w ciąży jest niedokrwistość z niedoboru żelaza. Niebezpieczne dla płodu choroby w ciąży obejmują również cukrzycę ciążową, choroby tarczycy czy inne choroby endokrynologiczne.
>> Pierwsze objawy ciąży – kiedy można rozpoznać ciążę?
Choroby autoimmunologiczne w ciąży
Choroby autoimmunologiczne to częsty problem wśród młodych kobiet w wieku rozrodczym. Takie choroby stanowią ogromne zagrożenie zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Wiele chorób autoimmunologicznych ulega znacznemu zaostrzeniu w czasie ciąży, może również prowadzić do powikłań, które obejmują:
- poronienie,
- poród przedwczesny,
- rzucawkę,
- zahamowanie wewnątrzmacicznego wzrostu płodu.
O chorobie autoimmunologicznej powinny pomyśleć kobiety mające uporczywy problem z poronieniami. Jednym ze schorzeń wywołujących poronienia i problemy z nadmiernym krzepnięciem wewnątrznaczyniowym jest zespół antyfosfolipidowy. Polega on na wytwarzaniu swoistych przeciwciał, które są odpowiedzialne za tworzenie mikrozakrzepów i nawracające niepowodzenia ciąży u młodych kobiet.
Sprawdź także: Niedoczynność tarczycy w ciąży – skutki, wpływ na dziecko
Choroby zakaźne w ciąży
Choroby zakaźne to bardzo zróżnicowana grupa. Zalicza się tu zarówno infekcje, jak i zakażenia odzwierzęce. Każde zakażenie ma swoją specyfikę. Część chorób zakaźnych wywołuje bardzo niebezpieczne powikłania w postaci wad wrodzonych płodu. Najniebezpieczniejsze dla rozwoju dziecka są:
- toksoplazmoza (najczęściej do zakażenia dochodzi przez spożycie surowego mięsa lub dostania się kału zakażonego kota przez brudne ręce czy pokarm),
- różyczka (choroba zakaźna występująca u dzieci),
- cytomegalia (rozpowszechniona w środowisku i przenoszona przez dzieci szczególnie w pierwszych dwóch latach życia),
- wirus opryszczki (powszechnie rozpowszechniony wirus przenoszony drogą kropelkową),
- HIV (wirus przenoszony przede wszystkim przez stosunki seksualne bez zastosowania zabezpieczenia i drogą krwiopochodną),
- wirusowe zapalenie wątroby (do zakażenia może dojść drogą krwiopochodną przy zabiegach chirurgicznych, stomatologicznych, u kosmetyczki czy fryzjera),
- kiła (przenoszona drogą płciową),
- listerioza (choroba odzwierzęca przenoszona z zakażonym pokarmem),
- rzeżączka, opryszczka narządów płciowych, rzęsistkowica (choroby przenoszone drogą płciową).
Sprawdź także: Leczenie infekcji intymnych – jak leczyć infekcję pochwy?
Choroby płodu
Obecnie wykonywane badania prenatalne pozwalają na określenie prawdopodobieństwa wystąpienia wad wrodzonych. Jeśli lekarz stwierdzi, że ryzyko jest duże, może skierować kobietę na inwazyjne badania prenatalne, pozwalające na przeprowadzenie szczegółowych badań genetycznych.
Wczesne wykrycie chorób u płodu pozwala zapewnić dziecku odpowiednią opiekę okołoporodową. Jest to szczególnie ważne w przypadku np. wad kardiologicznych.
>> Badania w ciąży – kiedy badania prenatalne, USG w ciąży, KTG, posiew z pochwy
Najczęściej zadawane pytania dotyczące chorób w ciąży
Poprzez łożysko, które tworzy się w organizmie kobiety, dziecko jest połączone z matką przez cały okres ciąży. W ten sposób może się odżywiać i rozwijać. Oznacza to jednak również, że wiele z chorób, które dotykają kobiety, może mieć wpływ także na dziecko. Oczywiście łagodne przeziębienie nie stanowi zagrożenia dla malucha, ale wysoka gorączka, ogólnoustrojowy stan zapalny czy różnego rodzaju infekcje bakteryjne i wirusowe mogą być już problemem.
Do zachorowania w ciąży dochodzi zazwyczaj poprzez spożycie zakażonych pokarmów. Dla przykładu zakażenie toksoplazmozą następuje zazwyczaj w wyniku zjedzenia surowego lub niedogotowanego mięsa, ryb albo skażonych warzyw, owoców lub wody. Z kolei listeriozy można nabawić się poprzez spożycie serów pleśniowych lub typu feta albo niepasteryzowanych produktów mlecznych. Bakterie salmonelli są przenoszone najczęściej na jajach i mięsie drobiowym.
W okresie ciąży organizm kobiety jest dodatkowo obciążony, a przez to bardziej podatny na różnego rodzaju choroby, w tym infekcje bakteryjne i wirusowe, ale także schorzenia metaboliczne. Aby zminimalizować ryzyko problemów zdrowotnych, należy przede wszystkim dbać o zbilansowaną dietę przyszłej mamy, a także przemyślaną suplementację. Bardzo ważne są też profilaktyczne badania, zarówno ginekologiczne, jak i laboratoryjne, które wykryją ewentualny stan chorobowy w możliwie wczesnym stadium.
Do szczególnie niebezpiecznych chorób w okresie ciąży zalicza się przede wszystkim nadciśnienie tętnicze oraz cukrzycę ciążową. Obie dolegliwości mogą pojawić się nawet u kobiet, które wcześniej prowadziły zdrowy tryb życia. Do innych problemów zalicza się m.in. cholestazę ciążową, która wynika z nadmiernego obciążenia wątroby, a także kamicę nerkową oraz niedokrwistość. W większości przypadków niezbędna będzie regularna konsultacja lekarska, a niekiedy też hospitalizacja.
