Niedoczynność tarczycy w ciąży – skutki, wpływ na dziecko

Niedoczynność tarczycy w ciąży to stan, kiedy tarczyca produkuje zbyt mało hormonów. Niedoczynność u kobiet w ciąży najczęściej wiąże się z chorobą Hashimoto. Należy zdawać sobie sprawę, że w ciąży zwiększa się zapotrzebowanie organizmu na hormony tarczycy. Po 13. tygodniu ciąży u dziecka rozwija się już tarczyca produkująca hormony, jednak wcześniej, w najważniejszej fazie rozwoju płodu, niedobór hormonów tarczycy może mieć poważne skutki. Niedoczynność tarczycy może być również jedną z przyczyn problemów z zajściem w ciążę.

Czytaj również: Niedoczynność tarczycy – najczęstsze przyczyny i metody rozpoznania

Niedoczynność tarczycy w ciąży – przyczyny

Jako główną przyczynę niedoczynności tarczycy w ciąży uznaje się chorobę Hashimoto. Zdarzają się również inne przyczyny, jednak są bardzo rzadko spotykane. Zalicza się do nich np.:

• poporodową niedoczynność tarczycy,
• podostre zapalenie tarczycy,
• stan po usunięciu tarczycy czy leczeniu nadczynności tarczycy,
• podawanie niektórych leków.

Niekiedy zdarza się, że nie da się określić przyczyny niedoczynności. Określa się ją wtedy jako idiopatyczną. Na powstanie niedoczynności tarczycy może mieć też nieznaczny wpływ niewłaściwy tryb życia i niedobór jodu ze względu na niewłaściwą dietę.

Choroba Hashimotojest chorobą na tle autoimmunologicznym. Oznacza to, że organizm produkuje swoiste przeciwciała przeciwko komórkom tarczycowym, powodując autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Nieleczona niedoczynność tarczycy może wywołać poważne skutki uboczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Najczęściej choroba rozpoznawana jest już przed ciążą. Niedoczynność tarczycy utrudnia bowiem zajście w nią. Kobieta, planując ciążę, powinna koniecznie skontrolować poziom TSH (hormonu tyreotropowego przysadki mózgowej, który w przypadku niedoczynności tarczycy na tle choroby Hashimoto jest podwyższony). Poziom TSH powinien być również skontrolowany zaraz na początku ciąży, ponieważ właśnie wtedy nawet nieznaczna niedoczynność może istotnie wpłynąć na rozwój dziecka.

U 0,5 proc. kobiet ciężarnych występuje w ciąży prawdziwa, jawna niedoczynność. Częściej jest ona rozpoznawana jeszcze na etapie planowania ciąży. Dużo częściej u kobiet w ciąży pojawia się tzw. subkliniczna niedoczynność. Oznacza to, że kobieta nie ma żadnych objawów wskazujących na niedoczynność lub są nieznaczne. Poziom hormonów tarczycy mieści się w granicach normy, lecz poziom TSH jest lekko podwyższony. Jednak w ciąży, kiedy zapotrzebowanie organizmu na hormony tarczycy wzrasta, może dojść do rozwoju niedoczynności, która w ciąży nie daje tak oczywistych objawów.

>> Leczenie i dieta w chorobie Hashimoto

>> Choroby tarczycy – jakie badania wykonać przy złym samopoczuciu?

Objawy niedoczynności tarczycy w ciąży

Zwykle zwraca się uwagę na wiele objawów wskazujących bezsprzecznie na niedoczynność tarczycy. Tymczasem w ciąży obraz niedoczynności tarczycy wcale nie jest taki jasny. Przed ciążą obserwuje się następujące objawy:

• senność,
• zaburzenia koncentracji,
• zmęczenie,
• przyrost masy ciała,
• zaburzenia miesiączkowania,
• problemy z zajściem w ciążę,
• obniżenie nastroju,
• nietolerancja zimna,
• zaparcia,
• sucha skóra.

Przynajmniej 90 proc. z tych objawów pojawia się po prostu we wczesnej ciąży. Kobiety na ogół stają się senne, mają obniżony nastrój, problemy z koncentracją, zaparcia itd. Tak ważna jest kontrola poziomu hormonów we wczesnej ciąży, ponieważ rozpoznanie na podstawie samych objawów jest trudne.

Sprawdź także: Choroby tarczycy – nadczynność i niedoczynność, przyczyny i objawy

Niedoczynność tarczycy – wpływ na ciążę

Bez względu na to, czy niedoczynność tarczycy jest jawna czy bezobjawowa, może wpłynąć negatywnie na rozwój płodu, a także przebieg ciąży i porodu. Kobiety z niedoczynnością tarczycy w ciąży są w grupie zwiększonego ryzyka pojawienia się powikłańokołoporodowych w postaci przedwczesnego porodu, stanu przedrzucawkowego, rzucawki. Mimo że około 13. tygodnia ciąży u dziecka rozwija się tarczyca, to jednak przez całą ciążę czerpie ono od matki część hormonów.

Ich niedobór może przyczynić się do powstania istotnych wad rozwojowych, w szczególności nieprawidłowego rozwoju mózgu. Jednym z najpoważniejszych skutków niedoczynności w ciąży jest tzw. kretynizm tarczycowy, czyli upośledzenie umysłowe o podłożu tarczycowym. W szerszym ujęciu obejmuje upośledzenie psychoruchowe z powodu wrodzonej niedoczynności tarczycy. U kobiet z leczoną niedoczynnością tarczycy nie obserwuje się żadnych zaburzeń rozwojowych u płodu.

>> Nadczynność tarczycy – możliwe metody leczenia. Leki czy operacja?

>> Objawy choroby Hashimoto – jak rozpoznać tę niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy w ciąży – leczenie

Wiele kobiet z niedoczynnością tarczycy już w momencie starania się o dziecko powinno wdrożyć leczenie niedoczynności. Leczenie niedoczynności tarczycy nie wpływa negatywnie na zajście w ciążę, wręcz jest wskazane dla prawidłowego rozwoju dziecka. Podaje się preparaty lewotyroksyny, czyli poniekąd substytuty naturalnych hormonów tarczycy. Podczas planowania ciąży i w ciąży podaje się leki nawet przy subklinicznej niedoczynności tarczycy.

Dąży się do tego, by w pierwszym trymestrze ciąży poziom TSH utrzymywał się poniżej 2,5 mIU/l, natomiast w drugim i trzecim trymestrze nie przekraczał 3 mIU/l. Dawkę stosowaną przed ciążą należy zazwyczaj nieznacznie zwiększyć po rozpoznaniu ciąży. Nie należy bać się włączenia leczenia w ciąży, ponieważ nie zawsze istnieje konieczność dalszej suplementacji leków po porodzie.

Dowiedz się więcej:Nadczynność tarczycy – charakterystyczne objawy i przebieg