Nadczynność tarczycy – przebieg choroby, główne przyczyny

 Przy nadczynności tarczycy ilość hormonów tarczycowych przekracza potrzeby organizmu. Nadczynność tarczycy może być jawna, kiedy w organizmie krąży nadmiar hormonów tarczycy i pojawiają się objawy, a także utajona, kiedy poziom hormonów tarczycy jest jeszcze prawidłowy, jednak dochodzi do zaburzenia w zakresie tyreotropiny (TSH). Objawy nadczynności tarczycy są bardzo charakterystyczne. W zależności od przyczyny choroby i jej przebiegu dobiera się właściwe leczenie.

Czytaj więcej: Nadczynność tarczycy - leczenie

 Nadczynność tarczycy – charakterystyka choroby

 Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego produkującym hormony oddziałujące na większość tkanek organizmu. Stąd nadmiar hormonów tarczycy daje bardzo zróżnicowane objawy. Zdecydowanie częściej nadczynność tarczycy występuje u kobiet niż u mężczyzn. Główna przyczyna nadczynności tarczycy to choroba Gravesa-Basedowa, czyli nadczynność tarczycy na tle autoimmunologicznym. Inna przyczyna, wole guzkowe toksyczne, jest konsekwencją niedoborów jodu w Polsce w latach 80. XX w.

 Jawna nadczynność tarczycy określana jest jako hipertyreoza. Oznacza nadmierne wydzielanie hormonów tarczycy. Jeśli tarczyca produkuje ich więcej w stosunku do zapotrzebowania, wtedy przysadka mózgowa przestaje produkować TSH stymulujący tarczycę do wydzielania hormonów. Rzadko zdarza się nadczynność wtórna do choroby przysadki mózgowej, kiedy nadmiar hormonów tarczycy wynika z nadmiaru TSH.

Czytaj więcej: Dieta cukrzycowa

 Subkliniczna nadczynność tarczycy to stan, kiedy poziom TSH jest obniżony, natomiast poziom hormonów tarczycy jest jeszcze prawidłowy. Wtedy nieprawidłowości dotyczą przede wszystkim odchyleń laboratoryjnych, natomiast pacjent nie prezentuje wyraźnych objawów.

Przyczyny nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy może mieć kilka mechanizmów. Najczęstszym jest nadmierne pobudzanie receptora dla TSH w tarczycy. Może wynikać z procesu autoimmunologicznego, czyli choroby Gravesa-Basedowa. W tym samym mechanizmie dochodzi do nadczynności tarczycy poprzez wole guzkowe toksyczne w tarczycy, guzek autonomiczny w tarczycy, gruczolak przysadki mózgowej lub chorobę trofoblastyczną u kobiet.

 Nadczynność tarczycy może mieć również charakter przejściowy. Jest to konsekwencja uszkodzenia tarczycy. Hormony zlokalizowane w uszkodzonym miąższu zostają jednoczasowo wydzielone do organizmu, co powoduje przejściową nadczynność.

 Przyczyną nadczynności tarczycy może być również nadmierna suplementacja leków przy leczeniu niedoczynności tarczycy. Niekiedy za nadczynność tarczycy odpowiada potworniak jajnika wydzielający hormony tarczycy.

>> Leczenie i dieta w chorobie Hashimoto

 Przebieg nadczynności tarczycy

 Przebieg nadczynności tarczycy zależy od jej przyczyny. Początek może być nagły, rozwijać się powoli, bądź też mieć charakter przejściowy. Najczęściej powolny początek i stopniowy rozwój choroby związany jest z autoimmunologiczną chorobą tarczycy, natomiast ostry, nagły wzrost hormonów tarczycy może wynikać z ostrego stanu zapalnego uszkadzającego miąższ tarczycy. Uszkodzone komórki wyrzucają nagromadzone w nich hormony, dając objawy nadczynności. W niektórych przypadkach, jak w chorobie Gravesa-Basedowa, choroba tarczycy nie ma jednolitego przebiegu. Ma okresy zaostrzeń i remisji. Najbardziej niebezpieczne dla chorego są powikłania nadmiaru hormonów tarczycy. Należą do nich np. zawał serca czy udar mózgu.

 Powikłania nadczynności tarczycy

 W przebiegu nadczynności tarczycy na tle autoimmunologicznym, czyli w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa, może dojść do zapalenia tkanek oczodołu i uszkodzenia wzroku. Określa się to mianem orbitopatii tarczycowej. Zmiany naciekowe w tkankach miękkich oczodołu doprowadzają do powstania wytrzeszczu. Znacznym zagrożeniem dla zdrowia i życia chorego jest przełom tarczycowy. Charakteryzuje się on nagłym załamaniem homeostazy organizmu, objawiającym się zaburzeniami świadomości, aż po śpiączkę. Chory prezentuje objawy niewydolności serca, wstrząsu i nadmiernej ciepłoty ciała. Przełom tarczycowy najczęściej jest konsekwencją niewłaściwie leczonej nadczynności tarczycy i nałożonego na to ciężkiego stanu organizmu lub zakażenia. Śmiertelność w przypadku przełomu tarczycowego wynosi nawet 50%.

 Objawy nadczynności tarczycy

 Nadczynność tarczycy ma bardzo zróżnicowany obraz kliniczny. Najczęściej na objawy nadczynności tarczycy składają się: pobudzenie, nerwowość, nadmierna potliwość, nietolerancja ciepła. Charakterystyczny jest spadek masy ciała bez stosowania żadnej diety. Osoby z nadczynnością tarczycy najczęściej cierpią na biegunki, duszność, uczucie kołatania serca i osłabienie mięśni.