Niedoczynność tarczycy – badania diagnostyczne, zasady leczenia

 Skutki chorób tarczycy są bardzo poważne dla zdrowia. Dlatego konieczne jest odpowiednie leczenie niedoczynności tarczycy, jak i nadczynności. Podstawą leczenia jest właściwa diagnostyka. Badania pozwalające określić chorobę tarczycy obejmują zarówno badania krwi, czyli diagnostykę laboratoryjną, jak i badania obrazowe. Niedoczynność tarczycy można wykryć już poprzez wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych.

Czytaj więcej: Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy?

 Badania na niedoczynność tarczycy

 Pierwszym krokiem diagnostycznym jest właściwie zebrany wywiad z chorym oraz badanie fizykalne. Jeśli objawy sugerują problemy z tarczycą, lekarz zleca przesiewowe badanie laboratoryjne pozwalające określić poziom hormonu tyreotropowego przysadki mózgowej (TSH). Tarczyca jako narząd endokrynny funkcjonuje na zasadzie sprzężenia zwrotnego z przysadką mózgową i podwzgórzem, czyli strukturami ośrodkowego układu nerwowego zawiadującymi wydzielaniem hormonów w organizmie. Kiedy występuje niedoczynność tarczycy, czyli tarczyca produkuje zbyt mało hormonów, nie dochodzi do zwrotnego zahamowania wydzielania TSH przez przysadkę mózgową pod wpływem hormonów tarczycy. Na skutek tego przysadka wydziela coraz więcej TSH, który ma za zadanie stymulować tarczycę do wydzielania hormonów. Jeśli na skutek choroby tarczycy część miąższu jest uszkodzona, TSH nie ma możliwości wywołać biologicznego efektu. Stąd w przypadku niedoczynności tarczycy obserwuje się nadmierny poziom hormonu TSH i niski poziom hormonów tarczycy. Najczęściej badania hormonów są wykonywane w warunkach ambulatoryjnych. Natomiast tarczyca może mieć wpływ na takie układy, jak np. układ sercowo-naczyniowy. Czasami w przypadku ciężkich objawów konieczne jest hospitalizowanie chorego, włączenie leczenia przyczynowego i objawowego.

Czytaj więcej: Jonogram - normy i interpretacja wyników badań

 Jeśli poziom TSH jest nieprawidłowy, należy wykonać badanie hormonów tarczycy FT3 i FT4, czyli frakcji wolnych tyroksyny i trijodotyroniny. Nie bada się poziomu całkowitego hormonów, ponieważ poziom ten zależy ściśle od poziomu białek we krwi. Do badań pozwalających określić przyczynę niedoczynności zalicza się również badanie poziomu przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie tarczycowej. Obecne są one w przypadku choroby Hashimoto. Jest to najczęstsza przyczyna niedoczynności powstająca na tle autoimmunologicznym, czyli organizm produkuje swoiste przeciwciała powodujące miejscowy stan zapalny w tarczycy i jej nieodwracalne uszkodzenie.

 W diagnostyce niedoczynności tarczycy wykonuje się badania obrazowe, z czego największe zastosowanie ma przede wszystkim ultrasonografia (USG). Do badań dodatkowych zalicza się badania obejmujące inne układy i narządy. Można np. skontrolować poziom cholesterolu, który ulega podwyższeniu w przypadku niedoczynności.

>> Leczenie i dieta w chorobie Hashimoto

 Leczenie niedoczynności tarczycy

 Jedynym lekiem skutecznym w leczeniu niedoczynności tarczycy jest lewotyroksyna. Należy ją przyjmować na czczo, na 30–60 min przed posiłkiem. Lek ten działa na zasadzie uzupełnienia brakujących hormonów tarczycy. Dawka leku i częstotliwość jego stosowania dopasowywane są indywidualnie. Zazwyczaj lekarz początkowo dobiera dość niską dawkę leku, którą później podczas kontrolnych wizyt modyfikuje. Należy liczyć się z koniecznością częstych kontroli, średnio co 2–3 miesiące. Po uregulowaniu poziomu hormonów kontrole mogą być rzadsze, co 6 miesięcy. Nie należy przyjmować innych leków jednocześnie z lewotyroksyną. Szczególnie dotyczy to np. preparatów żelaza, które mogłyby upośledzić wchłanianie leku.

Czytaj więcej: Mysimba - rewolucja w leczeniu otyłości?

 Czy niedoczynność tarczycy można zupełnie wyleczyć?

 Niestety, niewiele przyczyn niedoczynności tarczycy ustępuje bez pozostawienia niedoborów hormonów tarczycy i jej trwałego uszkodzenia. Do tych przyczyn zalicza się np. polekową niedoczynność tarczycy, którą może wywołać amiodaron (lek podawany w zaburzeniach rytmu serca), poporodowe zapalenie tarczycy i podostre zapalenie tarczycy. Są to jednak rzadkie przyczyny niedoczynności tarczycy. Częściej zdarza się, że przyczyną jest choroba Hashimoto, stan po jodowaniu tarczycy czy usunięcie tarczycy. W tych przypadkach niedoczynność tarczycy jest stanem nieodwracalnym, a chorzy muszą przyjmować leki do końca życia.

Konieczne jest przestrzeganie odpowiedniej diety przy niedoczynności tarczycy, która ma na celu zapobiec nadmiernemu przyrostowi masy ciała, a także pogłębianiu się problemów z niedoczynnością. Należy unikać produktów mogących utrudniać wchłanianie jodu z przewodu pokarmowego, czyli pierwiastka koniecznego dla syntezy hormonów. Należą do nich np. kalafior, kalarepa czy rzepa.

>> Niedoczynność tarczycy w ciąży – skutki, wpływ na dziecko