Depresja poporodowa dotyka co ósmą kobietę. Na rozwój choroby mają wpływ zarówno hormony, których stężenie w organizmie spada po porodzie, jak i presja oraz nowe obowiązki, które pojawiają się wraz z narodzinami dziecka. Depresja poporodowa to stan, którego nie należy się bać, ale trzeba znać objawy, by móc szybko zasięgnąć pomocy.
Depresja poporodowa – objawy. Jak pomóc młodej mamie?
Depresja poporodowa pojawia się, jak sama nazwa wskazuje, po porodzie, który zazwyczaj jest wielkim i długo wyczekiwanym wydarzeniem. Ogrom obowiązków, stres, presja, przemęczenie oraz zmiany w organizmie, które zachodzą tuż po zakończeniu ciąży, a także trudny okres połogu mają znaczący wpływ na samopoczucie młodej matki, która może czuć się przytłoczona i przemęczona. Jednak samo przemęczenie nie świadczy już o rozwoju depresji poporodowej. Aby mówić o rozwoju choroby objawy muszą utrzymywać się co najmniej 14 dni. O jakich objawach mowa?
Depresja poporodowa – objawy
Objawy depresji poporodowej to m. in.:
- odczuwanie smutku, brak radości nawet z rzeczy, które do tej pory sprawiały przyjemność, permanentne obniżenie nastroju,
- przewlekłe zmęczenie, osłabienie organizmu,
- uczucie, że nie radzisz sobie z opieką nad dzieckiem, poczucie winy,
- ciągłe poczucie zagrożenia, lęki – np. o zdrowie dziecka, o jego prawidłowy rozwój, przybieranie na wadze,
- problemy z podejmowaniem prostych decyzji – np. jak się ubrać na spacer, jak ubrać dziecko, czy warto wychodzić na dwór,
- brak siły na zadbanie o siebie,
- utrata apetytu lub zajadanie smutków,
- problemy ze snem – zbyt płytki sen lub wręcz przeciwnie – ogromna potrzeba snu, przesypianie każdej wolnej chwili.
Objawy depresji poporodowej są bardzo indywidualne i zależą od wielu czynników. Młoda mama nie powinna się bać mówić o swoim smutku czy obniżeniu nastroju. Jeśli jednak objawy nasilają się, kobieta nie ma wsparcia, męczy ją ciągłe poczucie winy lub ma lęki lub ataki paniki powinna jak najszybciej zasięgnąć pomocy. O swoich obawach można porozmawiać także z lekarzem rodzinnym, który w tej sytuacji powinien wykonać podstawowe badania diagnostyczne, aby wykluczyć inne podłoże obniżenia nastroju i przemęczenia (np. choroby tarczycy).
Kiedy może rozwinąć się depresja poporodowa?
Uznaje się, że depresja poporodowa rozwija się najczęściej między 1. a 6. miesiącem życia dziecka. Może także rozwinąć się znacznie później, jednak w tym okresie diagnozowanych jest najwięcej pacjentek. Należy pamiętać, że depresja poporodowa to poważna choroba, która wymaga leczenia i pomocy z zewnątrz.
Przyczyny rozwoju depresji poporodowej
Depresja poporodowa rozwija się na skutek wielu czynników. Przede wszystkim po ciąży dochodzi w ciele kobiety do wielu zmian, nie tylko anatomicznych. Spada stężenie hormonów, które do tej pory odpowiedzialne były za utrzymanie ciąży – tyroksyny, progesteronu i estrogenu, wzrasta natomiast stężenie prolaktyny, która umożliwia laktację. Hormonalna burza w organizmie sprzyja huśtawce nastroju.
Na rozwój depresji poporodowej mają wpływ także czynniki związane z samym przebiegiem porodu – czy był on traumatycznym doświadczeniem dla rodzącej oraz okres połogu (im trudniejszy, tym większe ryzyko rozwoju depresji). Należy pamiętać, że problemy, które często pojawiają się w wyniku karmienia piersią (problemy z laktacją, pękające brodawki, nawał pokarmu, zapalenie piersi) nie zawsze są zależne od młodej matki, a niepowodzenia na tym polu również przekładają się na zwiększone ryzyko depresji poporodowej.
Do rozwoju depresji poporodowej mogą przyczyniać się także czynniki społeczne – osamotnienie w okresie połogu, presja rodziny, męża, ciągłe pouczanie młodej matki i wskazywanie, co robi źle. Bardzo często obserwuje się obniżenie nastroju u kobiet, które odczuwają porażkę w wyniku problemów z laktacją i karmienia dziecka butelką.
>> Karmienie piersią - najczęstsze mity na ten temat
Znaczenie ma również osobowość matki, to jak przeżywa emocje, jak sobie z nimi radzi, czy ma tendencje do epizodów depresyjnych (występowały w przeszłości), zaburzenia lękowe, nerwicowe. Występowanie tego typu problemów psychicznych w przeszłości w połączeniu z obniżonym nastrojem po porodzie powinno skłonić kobietę do konsultacji z psychiatrą. Nie bez znaczenia są także czynniki genetyczne – udowodniono bowiem, że córki kobiet, które cierpiały na depresję poporodową są bardziej narażone na jej rozwój w okresie połogu.
Ważnym aspektem jest także samopoczucie matki w kontekście zmian, które zaszły w jej ciele. Wiele kobiet nie może sobie poradzić ze zmianą figury, z dodatkowymi kilogramami, z obwisłą skórą na brzuchu czy rozstępami. Niezadowolenie z wyglądu pogarsza nastrój, dlatego tak ważne jest wsparcie partnera oraz bliskich.
Depresja poporodowa – skutki
U kobiet, które cierpią na depresję poporodową obserwuje się problemy w nawiązaniu relacji z dzieckiem. Mowa to u relacji emocjonalnej, kobiety zazwyczaj opiekują się potomstwem bez zarzutu, jednak robią to często mechanicznie, bez okazywania emocji. Natura próbuje sobie z tym poradzić – w czasie karmienia piersią wydzielana jest oksytocyna, czyli hormon odpowiedzialny na uczucie szczęścia, radości, ale często to nie wystarczy, aby poprawić nastrój młodej matki.
Depresja poporodowa pogarsza komfort życia i funkcjonowanie kobiety, odbiera jej radość z macierzyństwa, dlatego należy jak najszybciej szukać pomocy.
Depresja poporodowa – jak wygląda diagnoza?
Depresję poporodową diagnozuje się na podstawie wywiadu z pacjentką. Istnieją specjalne testy oceniające, czy u kobiety rozwija się depresja. Należą do nich Kwestionariusz rozpoznawania symptomów depresji poporodowej (Postpartum Depression Screening Scale- PDSS) oraz Edynburska Skala Depresji Poporodowej (EPDS). Przeprowadzenie tych testów znacznie przyspiesza diagnozę i podjęcie leczenia.
Warto przed wizytą u psychologa lub psychiatry wykonać badania krwi, może okazać się bowiem, że za obniżony nastrój odpowiadają problemy z tarczycą, co jest dość częstym zjawiskiem u kobiet po ciąży.
Leczenie depresji poporodowej
Leczenie depresji poporodowej opiera się zazwyczaj na farmakoterapii, która przynosi efekty po około 3-4 tygodniach od jej rozpoczęcia. Leki może przepisać tylko lekarz psychiatra po zebraniu dokładnego wywiadu i postawieniu diagnozy. Pomocna jest także psychoterapia lub spotkania z psychologiem oraz wsparcie bliskich.
>> Leczenie depresji: leki i psychoterapia
Baby blues a depresja poporodowa
Baby blues to nie to samo, co depresja poporodowa. Baby blues, czyli smutek poporodowy, pojawia się u 85 proc. kobiet na 3 dni po porodzie, a mija około 2 tygodni od porodu. Baby blues ma najczęściej związek ze stresem, jaki przeżywa kobieta, ucząc się opieki nad dzieckiem, jego potrzeb, oraz wracając do pełni zdrowia po porodzie. Baby blues nie wymaga leczenia.
