Diagnozę cukrzycy typu 2. większość pacjentów przyjmuje z niedowierzaniem. Choroba najczęściej nie daje nasilonych objawów i wykrywana jest przypadkiem. Czego musimy nauczyć się po rozpoznaniu cukrzycy oraz co zmienić, by zapanować nad cukrami i uniknąć przewlekłych powikłań?
Cukrzyca typu 2 – diagnoza i co dalej?
To, jak zmieni się życie pacjenta po diagnozie cukrzycy typu 2, w dużej mierze zależy od tego, na jakim etapie rozwoju została wykryta. Jeżeli w początkowej fazie, kiedy wahania glikemii są niewielkie, wówczas leczenie cukrzycy sprowadza się do modyfikacji stylu życia – trzeba zdrowo jeść, więcej się ruszać, ale nie ma konieczności przyjmowania leków czy regularnego monitorowania poziomu cukru we krwi. Jeśli natomiast cukrzyca zostaje zdiagnozowana późno (kiedy glikemia znacznie wykracza poza normę), wówczas od razu trzeba przyjmować leki i prowadzić samokontrolę, zachowując jednocześnie dietę i aktywny tryb życia.
Dlatego choć życie po diagnozie nie u każdego pacjenta wygląda tak samo, to na pewno trzeba być przygotowanym na konkretne zmiany, chociażby w sposoby odżywiania się czy podejściu do aktywności fizycznej. Od czego zatem zacząć, by skutecznie zapanować nad zbyt wysokimi poziomami cukru we krwi?
Dieta, dieta, dieta cukrzycowa….
Dzisiaj częściej niż o diecie cukrzycowej mówi się o konieczności zdrowego odżywiania, co wcale nie ułatwia pacjentom sprawy. Bo co to znaczy zdrowo jeść, skoro opinii na temat tego, co jest zdrowe jest tak dużo i często są one ze sobą zupełnie sprzeczne. W kontekście tego co zdrowe / niezdrowe mówi się o glutenie, laktozie, tłuszczach zwierzęcych, tłuszczach trans produktach naturalnych i ekologicznych… Jak to się ma do cukrzycy? Nijak. Zdrowe, prawidłowe odżywianie przy cukrzycy koncentruje się przede wszystkim na ilości i jakości spożywanych w ciągu dnia węglowodanów. Węglowodany, czyli cukry, mają największy wpływ na poziom cukru we krwi. Diabetyk musi unikać tzw. węglowodanów prostych, a bazować na tych złożonych, które wchłaniają się wolno i nie powodują gwałtownych wzrostów glikemii. Jednak wyeliminowanie z jadłospisu słodyczy, soków owocowych i cukru do herbaty to jedynie wierzchołek góry lodowej, jaką jest prawidłowe żywienie przy cukrzycy. Pacjenci z cukrzycą typu 2. często mają nadwagę lub są otyli – ich dieta powinna prowadzić do powolnej, ale systematycznej redukcji masy ciała. Sama cukrzyca (hiperglikemia) nasila procesy miażdżycowe, diabetycy narażeni są na choroby sercowo naczyniowe. Stad ich sposób odżywiania ma na celu nie tylko ustabilizowanie glikemii, ale także ochronę serca i naczyń krwionośnych. Dlatego poza węglowodanami trzeba koniecznie zwracać uwagę na ilość i rodzaj spożywanych tłuszczów. Te pochodzenia zwierzęcego należy ograniczać na rzecz tłuszczów roślinnych, przy czym trzeba też zachować prawidłowe proporcje pomiędzy omega-3 i omega-6….
Poznanie wszystkich zasad zdrowego żywienia dla osoby chorującej na cukrzycę, która być może ma też inne schorzenia, takie jak chociażby nadciśnienie tętnicze, wcale nie jest łatwe. Dlatego już na samym początku życia z cukrzycą warto zdecydować się na wizytę u dietetyka, który ułoży nam jadłospis, wytłumaczy na co zwracać uwagę komponując codzienne posiłki i nauczy, jak samemu wymieniać jedne produkty na inne (system wymienników węglowodanowych), by dieta była urozmaicona a cukry w normie.
Czytaj więcej: Leczenie cukrzycy dietą - co jeść w cukrzycy typu 2?
Czytaj więcej: Kwasy tłuszczowe omega-3, omega-6 i omega-9. Dlaczego są niezbędne dla naszego zdrowia?
Po diagnozie – umów się z dietetykiem
Po diagnozie cukrzycy okazuje się, że owoce i miód to niekoniecznie „samo zdrowie”; że trzeba ostrożnie podchodzić do mleka (zawiera laktozę, może powodować przecukrzenia”; że posiłki muszą być zróżnicowane (węglowodany + białko + tłuszcze), a zdecydowanie należy unikać jedzenia wyłącznie węglowodanów itd. Zasad jest sporo, na dodatek trzeba je dostosować do swoich indywidualnych potrzeb. Dlatego warto poprosić o wsparcie dietetyka mającego doświadczenie w pracy z pacjentami z cukrzycą.
Aktywność fizyczna to konieczność
W cukrzycy typu 2., która nie jest jeszcze leczona insuliną, nie sposób zapanować nad cukrami nie będąc aktywnym fizycznie. I nie chodzi tutaj o trzygodzinny wycisk na siłowni raz w tygodniu, ale o systematyczny, umiarkowany wysiłek, kilka razy w tygodniu, a najlepiej codziennie. Paradoks polega na tym, że osoby, u których diagnozowana jest cukrzyca typu 2 aktywne zwykle nie są. Raczej prowadzą siedzący tryb życia i mają nadwagę, która wysiłkowi nie sprzyja. Dlatego diagnoza powinna być impulsem, by swoje nastawienie do aktywności zmienić. Najlepiej zrobić to od razu – potraktować aktywność jako element leczenia choroby. Bo faktycznie jest ona „lekarstwem” na podwyższone glikemie. Aktywność fizyczną należy dostosować do swoich możliwości (wieku, kondycji), może to być basen, jazda na rowerze, nordic-walking albo najzwyklejsze w świecie spacery. Najważniejsze, by zarezerwować na aktywność około godziny dziennie, codziennie.
Po diagnozie – traktuj aktywność fizyczną, jak lekarstwo na cukrzyce. Zażywaj codziennie.
Samokontrola cukrzycy typu 2
Jak często należy mierzyć cukier przy cukrzycy typu 2? To zależy od metody leczenia. Jeśli lekarz zalecił Ci jedynie dietę i aktywność fizyczną, wówczas cukier powinieneś mierzyć raz w tygodniu o różnych porach. Jeśli stosujesz leki doustne badanie glikemii glukometrem trzeba wykonywać raz dziennie o różnych porach doby. Na etapie insulinoterapii pacjentów z cukrzycą typu 2 obowiązuje już regularna samokontrola – kilka razy dziennie. Poza glukometrem warto zaopatrzyć się w ciśnieniomierz i wagę łazienkową. W ramach samokontroli diabetyk powinien nie tylko pilnować cukrów, ale też kontrolować ciśnienie tętnicze oraz masę ciała. W przypadku nadciśnienia konieczne jest przyjmowanie leków hipotensyjnych. Jeśli chodzi o masę ciała – idealnie jeśli będzie się powoli obniżała, ale minimum, o jakie trzeba dbać jest takie, by po diagnozie nie przytyć. Niestety insulinooporność, która towarzyszy cukrzycy typu 2 oraz niektóre z leków przeciwcukrzycowych sprzyjają przyrostowi masy ciała. A im jesteśmy ciężsi, tym wzmaga się insulinooporność i tym trudniej zapanować nad cukrami.
Należy pamiętać, że wartości glikemii, do jakich pacjent powinien dążyć są ustalane indywidualnie. Dopytaj lekarza jakie cukry są dla ciebie optymalne, bo nie ma tutaj uniwersalnych wytycznych dla wszystkich w szczególności w kontekście górnej granicy normy. Dla jednych pacjentów hiperglikemia zaczyna się od cukru 140 mg/dl, dla innych dopiero przy glikemii 180 mg/dl.
Po diagnozie – ustal z lekarzem do jakich wartości glikemii powinieneś dążyć. Jeśli Twoje cukry wykraczają poza przyjęty zakres, spróbuj zaobserwować, co może być tego przyczyną. Czy zbyt wysokie cukry zdarzają się rano, czy może po posiłku? Jeśli po posiłku, zastanów się, czy nie był on zbyt obfity lub nie zawierał nadmiaru cukrów prostych. Leczenie cukrzycy to też umiejętność obserwowania własnego organizmu, wyciągani wniosków i samodzielnego modyfikowania nieprawidłowych zachowań.
Etapy cukrzycy typu 2
Musisz mieć świadomość, że cukrzyca to choroba o postępującym charakterze. Oznacza to, że ma ona różne etapy leczenia. Jeżeli teraz udaje Ci się utrzymywać glikemie w normie tylko dzięki modyfikacji diety to świetnie, ale ten stan nie będzie trwał wiecznie. Przyjdzie taki moment, że do terapii trzeba będzie włączyć metforminę, a potem kolejne leki doustne. Z czasem, po wielu latach choroby być może staniesz przed koniecznością przyjmowania insuliny. Niestety, im bardziej zaawansowana postać cukrzycy typu 2, tym leczy się ją trudniej. Insulinoterapia jest bardziej wymagająca niż przyjmowanie tabletek, wiąże się też ze znacznie większym ryzykiem dużych niedocukrzeń. Niemniej taka właśnie jest cukrzyca typu 2. Dlatego dobrze,, żebyś wiedział, że wiele zależy od Ciebie, jeżeli będziesz przykładał się do leczenia, przede wszystkim przestrzegał zaleceń dietetycznych i podejmował aktywność fizyczną, wówczas progres choroby będzie wolniejszy.
Po diagnozie – porozmawiaj szczerze ze swoim lekarzem, na jakim etapie rozwoju jest Twoja cukrzyca i co możesz zrobić, by spowolnić jej rozwój.
Leki na cukrzycę i badania kontrolne
Leki obniżające poziom cukru we krwi przyjmuj zgodnie z zaleceniami lekarze. Nie modyfikuj na własną rękę ich dawek oraz ich nie odstawiaj. Jednocześnie musisz mieć świadomość, że leki działają tylko w połączeniu ze zmianą stylu życia. Jeżeli w ramach terapii cukrzycy skupisz się wyłącznie na tabletkach, a nie zmienisz przyzwyczajeń żywieniowych i nie zwiększysz aktywności, efekt leczenia będzie znikomy.
Po diagnozie – pamiętaj, że leki przeciwcukrzycowe działają skutecznie tylko w połączeniu z odpowiednią dietą i regularną aktywnością fizyczną.
Cukrzyca typu 2 to choroba, która niesie ze sobą ryzyko poważnych powikłań. Wszystkie powikłania cukrzycy przez długi czas rozwijają się bezobjawowo. Dlatego tak ważne jest, by pacjent przestrzegał zaleceń odnośnie badań kontrolnych. Chorując na cukrzycę trzeba kontrolować m.in. dno oka, pracę nerek oraz parametry sercowo-naczyniowe.
Po diagnozie – porozmawiaj z lekarzem na jakie parametry, poza poziomem cukru we krwi powinieneś zwracać uwagę. Z wyprzedzeniem zaplanuj wizyty u specjalistów (czas oczekiwania na wolny termin u okulisty, kardiologa czy nefrologa często jest bardzo długi).
Tu kupisz:
>> glukometry
