Dziś niemal w każdym domu znajduje się ciśnieniomierz. Nie każdy jednak wie, jak wykonać pomiar ciśnienia, by uzyskać miarodajny wynik.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie i jaki ciśnieniomierz wybrać?
Pomiary ciśnienia tętniczego, czy to wykonywane samodzielnie w domu, czy w trakcie wizyty u lekarza, to najprostszy sposób na rozpoznanie nadciśnienia tętniczego. Choroba ta najczęsciej nie daje żadnych objawów, dlatego tak wazna jest okresowa kontrola ciśnienia.
Jeśli nadciśnienie wystąpi, to pomiary są konieczne, aby kontrolować, czy choroba jest dobrze leczona. Teoretycznie wykonanie pomiaru ciśnienia tętniczego krwi wydaje się być badaniem bezproblemowym. W praktyce musi być spełnionych wiele warunków, by uzyskać wiarygodne pomiary, które mogą być podstawą do wdrożenia leczenia.
Jak często mierzyć ciśnienie?
Zaleca się kontrolę ciśnienia dwa razy dziennie po dwa pomiary w kilkuminutowych odstępach (jeśli lekarz nie zalecił innej częstotliwości badania). W przypadku osób, które przyjmują leki hipotensyjne, pomiary powinny być wykonywane tuż przed przyjęciem leków - to pozwala ocenić, czy leczenie jest skuteczne.
Wyniki warto zapisywać w dzienniczku – dzięki czemu można obserwować, jak zmieniają się w czasie oraz jaki wpływ na wyniki mają różne czynniki, m.in. zmęczenie, stres, dieta, używki.
Domowe pomiary ciśnienia tętniczego, wykonane w sposób prawidłowy, pozwalają oszacować, czy nadciśnienie faktycznie występuje. Aby diagnostyka nie budziła wątpliwości, warto dokonywać pomiarów przez kilka kolejnych dni (co najmniej 7) rano i wieczorem.
Czytaj więcej: Diagnostyka nadciśnienia tętniczego
Pomiar ciśnienia tętniczego – najważniejsze zasady:
- pomiar wykonuje się w pozycji siedzącej, w spokoju, po minimum 5-minutowym odpoczynku;
- przed pomiarem przez minimum 30 minut nie należy palić tytoniu, pić kawy i wykonywać ćwiczeń fizycznych;
- przedramię ręki, na której dokonujemy pomiaru, powinno znajdować się na wysokości serca, ręka powinna być podparta;
- badanie należy wykonać na obydwu rękach;
- należy wykonać 2 pomiary, w odstępach około minuty i przyjąć wartość średnią.
Czytaj więcej: Pomiar ciśnienia tętniczego – na której ręce?
Jaki ciśnieniomierz wybrać?
Najbardziej polecane do pomiarów domowych są elektroniczne aparaty automatyczne wykorzystujące metodę oscylometryczną. Bazuje ona na zmianach ciśnienia, które zachodzą w pompowanym mankiecie. W warunkach domowych można stosować mankiety automatyczne lub półautomatyczne. Różnica polega na sposobie wypełniania powietrzem mankietu aparatu.
W pierwszym przypadku mankiet jest wypełniany powietrzem samoczynnie, natomiast w aparacie półautomatycznym trzeba go samodzielnie napompować. Sam pomiar ciśnienia w obu aparatach wygląda bardzo podobnie. Aparaty automatyczne minimalizują ryzyko nieprawidłowego wypełnienia mankietu, co może mieć wpływ na wynik pomiaru. Zbyt duże ciśnienie w mankiecie może wywołać reakcję bólową i wzrost ciśnienia tętniczego. W aparatach automatycznych wypełnianie mankietu dostosowane jest do wysokości ciśnienia tętniczego krwi.
Wybierając aparat do kontrolnych pomiarów w domu, trzeba zwrócić uwagę na wielkość mankietu, dobierając go do obwodu ramienia. Zarówno zbyt luźny, jak i zbyt ciasny mankiet może zafałszować wynik pomiaru.
W przypadku osób otyłych, o dużym obwodzie ramienia można stosować aparaty automatyczne z mankietem na nadgarstku. Aparaty te są jednak mniej dokładne (pomiar ciśnienia odbywa się jednocześnie na dwóch tętnicach), nie są więc zalecane się u osób, u których bez przeszkód można zmierzyć ciśnienie za pomocą aparatu z mankietem naramiennym.
Chorzy z zaburzeniami rytmu serca powinni się zaopatrzyć w aparat z czujnikiem do wykrywania nieregularnej pracy serca. Trzeba pamiętać o tym, że aparaty do pomiaru ciśnienia mogą się rozkalibrować, stąd istnieje konieczność okresowej kalibracji przyrządu w serwisie.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące prawidłowego mierzenia ciśnienia
Ciśnienie tętnicze (ang. blood pressure, BP) jest to ciśnienie, z jakim krew oddziałuje na ścianki dużych tętnic ludzkiego organizmu. W pomiarach wyznacza się dwie wartości ciśnienia: skurczowe i rozkurczowe, a jednostką pomiarową są milimetry słupa rtęci. W praktyce ciśnienie tętnicze mierzy się na lewej tętnicy ramieniowej, a więc na poziomie ujścia lewej komory serca do aorty. Pomiar ciśnienia tętniczego należy do ważnych metod diagnostycznych wielu chorób układowych.
Każdorazowy pomiar ciśnienia tętniczego, nawet wykonywany w gabinecie przez specjalistę, jest obarczony dość dużym ryzykiem błędów i odchyleń. Na uzyskane pomiary wpływać może wiele czynników, m.in. stres, wysiłek fizyczny, spożycie używek lub palenie tytoniu, rozmowa podczas wykonywania badania. Dlatego też każda diagnostyka chorób musi opierać się na regularnych pomiarach ciśnienia tętniczego, wykonywanych co najmniej przez tydzień rano i wieczorem.
W gabinecie lekarskim pomiarów ciśnienia tętniczego dokonuje się najczęściej metodą Korotkowa, gdzie wykorzystuje się stetoskop oraz sfigmomanometr. Przy pomiarach domowych znacznie lepiej sprawdzi się jednak ciśnieniomierz automatyczny, gdzie mankiet wypełniany jest powietrzem samoczynnie. Aparaty takie minimalizują ryzyko błędów, mają też często wbudowane wskaźniki przekroczenia norm poszczególnych wartości lub ryzyka arytmii.
W 2022 roku Polskie Towarzystwo Kardiologiczne oraz Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego przedstawiło nowe normy ciśnienia tętniczego. Wszystkie osoby do 65 r.ż. powinny mieścić się w zakresie 120-129/70-79 mm Hg, po 65 r.ż. w granicach 130-139/70-79 mm Hg, natomiast u seniorów powyżej 80 r.ż. dopuszczalne są wartości do 149/79 mm Hg. Przy przynajmniej kilkukrotnym pomiarze przekraczającym powyższe normy powinniśmy zgłosić się do lekarza.
