Diagnostyka nadciśnienia tętniczego

W polskim i europejskim systemie ochrony zdrowia, by rozpoznać nadciśnienie tętnicze, należy wykonać tzw. pośredni gabinetowy pomiar ciśnienia, a więc wykonany za pomocą certyfikowanego ciśnieniomierza. Diagnoza stawiana jest, jeśli w trakcie dwóch niezależnych wizyt w gabinecie lekarskim wartości zmierzonego ciśnienia są równe lub wyższe niż 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego oraz/lub 90 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego. Nie zawsze jednak wynik uzyskany w gabinecie jest miarodajny, a to z powodu tzw. nadciśnienia białegofartucha lub nadciśnienia utajonego. Dlatego zdarza się, że w celu potwierdzenia diagnozy pacjent proszony jest o wykonanie kilku pomiarów w domu i zgłoszenia się z wynikami na kolejną wizytę.

Czytaj więcej: Metody pomiaru ciśnienia tętniczego

Pełna diagnostyka nadciśnienia tętniczego

Choć nadciśnienie tętnicze wykrywa się za pomocą badania ciśnienia i stwierdza wówczas, gdy w kilku niezależnych badaniach wyniki przekraczają normę, to do pełnej diagnostyki tej choroby potrzebne są kolejne elementy – wywiad lekarski, badania podstawowe, a niekiedy także badania specjalistyczne.

Po stwierdzeniu nieprawidłowości w pomiarach ciśnieniomierzem, lekarz powinien przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad. Obejmuje on takie kwestie jak:

• obecność czynników ryzyka nadciśnienia;
• obecność chorób współistniejących;
• wywiad rodzinny (nadciśnienie, choroby układu krążenia, choroby nerek u bliskich);
• ewentualnie przyjmowane leki, które mogą mieć wpływ na ciśnienie tętnicze;
• czy pacjent zmaga się z objawami, takimi jak: bóle w klatce piersiowej, omdlenia, uczucie kołatania serca, bóle głowy czy zaburzenia snu (dowiedz się więcej o objawach nadciśnienia);
• dieta, nawyki żywieniowe;
• tryb życia;
• nałogi (palenie papierosów, nadużywanie alkoholu).

Diagnostyka nadciśnienia: badania podstawowe

W momencie postawienia rozpoznania nadciśnienia tętniczego konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w celu oceny stanu ogólnego pacjenta, sprawdzenia, czy współwystępują inne choroby przewlekłe oraz czy doszło już do powikłań związanych z nadciśnieniem. Celem jest również wyselekcjonowanie pacjentów, u których nadciśnienie może mieć charakter wtórny.

Czytaj więcej: Przyczyny nadciśnienia tętniczego – nadciśnienie pierwotne czy wtórne?

Poza zbadaniem pacjenta i zebraniem dokładnego wywiadu w obowiązku lekarza pozostaje zlecenie badań podstawowych. W skład tego pakietu wchodzą:

• morfologia krwi obwodowej;
• stężenie glukozy w osoczu na czczo;
• stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL, HDL oraz trójglicerydów w surowicy krwi na czczo;
• stężenie sodu, potasu i kwasu moczowego w surowicy;
• stężenie kreatyniny w surowicy oraz ocena GFR;
• badanie ogólne moczu (w tym badanie białka) oraz mikroalbuminurii;
• EKG.

Badania rozszerzone w diagnostyce nadciśnienia obejmują:

• echokardiograficzne badanie serca (echo serca);
• USG tętnic szyjnych i nerkowych;
• w przypadku dodatniego wyniku albumin w badaniu podstawowym, ocenę ilościową białka w moczu;
• ocenę dobowego wydalania sodu i potasu w moczu;
• badanie dna oka;
• doustny test obciążenia glukozą;
• 24-godzinny holter;
• 24-godzinną rejestrację EKG w przypadku zaburzeń rytmu serca;
• badanie wskaźnika kostka–ramię i i prędkości fali tętna.

Należy pamiętać o tym, że pacjent z nadciśnieniem tętniczym to pacjent o zwiększonym ryzyku chorób układu krążenia, narażony na przyspieszony rozwój miażdżycy, zawał serca czy udar mózgu. Dlatego do diagnostyki nadciśnienia, nawet jeśli nie daje ono żadnych objawów i teoretycznie w żaden sposób nie wpływa na codzienne funkcjonowanie, zawsze należy podchodzić poważnie, a następnie przestrzegać zaleceń terapeutycznych i regularnie przyjmować leki. 

Czytaj także: Wszystko, co musisz wiedzieć o nadciśnieniu tętniczym