Nadciśnienie tętnicze może mieć charakter pierwotny lub wtórny. O nadciśnieniu pierwotnym mówimy wówczas, gdy przyczyną nieprawidłowości nie jest żadna inna choroba. Istnieje jednak cała grupa schorzeń, które objawiają się między innymi wzrostem ciśnienia tętniczego – wówczas mamy do czynienia z wtórną postacią nadciśnienia tętniczego.
Przyczyny nadciśnienia tętniczego – nadciśnienie pierwotne i wtórne
Świeżo rozpoznane nadciśnienie tętnicze wymaga ustalenia, czy ma ono charakter pierwotny, czy wtórny. Zdecydowana większość przypadków nadciśnienia to nadciśnienie pierwotne, nazywane inaczej samoistnym lub idiopatycznym.
Wtórną postać nadciśnienia można podejrzewać u osób, które nie reagują na wprowadzone leczenie hipotensyjne lub np. chorują na nerki. Do stwierdzenia charakteru nadciśnienia tętniczego niekiedy wystarczą badania z krwi i moczu, w innych przypadkach konieczna jest bardziej zaawansowana diagnostyka.
Nadciśnienie pierwotne
Aż około 90-95 proc. rozpoznanych przypadków nadciśnienia tętniczego to nadciśnienie pierwotne. Zazwyczaj rozwija się ono przez wiele lat, a do wzrostu wartości ciśnienia krwi dochodzi stopniowo. Wśród przyczyn rozwoju nadciśnienia pierwotnego wymienia się geny. Tezę tę potwierdza fakt, że to schorzenie bardzo często współwystępuje u bliskich krewnych. Jeśli więc u rodziców lub rodzeństwa rozpoznano nadciśnienie pierwotne, to na nadciśnienie w większym stopniu narażeniu są pozostali członkowie rodziny.
Nadciśnienie wtórne
U ok. 5–10 proc. osób, u których stwierdza się zbyt wysokie ciśnienie tętnicze krwi, można zidentyfikować chorobę, która wtórnie spowodowała wzrost ciśnienia.
Na wystąpienie wtórnej postaci nadciśnienia mogą wskazywać, np.:
- znaczny wzrost ciśnienia;
- nagły początek lub nagłe pogorszenie kontroli nadciśnienia tętniczego;
- słaba odpowiedź na leczenie hipotensyjne;
- nasilenie powikłań narządowych nieproporcjonalne do czasu trwania nadciśnienia.
W tym przypadku konieczne jest ustalenie pierwotnej choroby, której nadciśnienie jest objawem, i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nie zawsze można w ten sposób wyleczyć się z nadciśnienia wtórnego, niekiedy nawet po usunięciu przyczyny problem pozostaje, ale zwykle jest wówczas łatwiejszy do leczenia.
Nadciśnienie wtórne statystycznie częściej spotykane jest u dzieci niż u dorosłych.
Najczęściej spowodowane jest ono:
- chorobami nerek,
- wadami serca,
- zaburzeniami uwarunkowanymi genetycznie.
Obecnie jednak coraz częściej u młodocianych pacjentów diagnozuje się nadciśnienie pierwotne, związane z otyłością.
Czytaj więcej: Nadciśnienie tętnicze u dzieci
Przyczyny nadciśnienia wtórnego
Do najczęstszych przyczyn zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego krwi o podłożu wtórnym zalicza się takie jednostki chorobowe jak:
- obturacyjny bezdech senny;
- niewydolność nerek i inne choroby nerek;
- choroby nadnerczy;
- nieprawidłowości (zwężenie) tętnic nerkowych;
- przewlekłe leczenie kortykosteroidami (sterydami);
- zwężenie aorty;
- choroby tarczycy.
Niezależnie od tego, czy nadciśnienie tętnicze ma charakter pierwotny czy wtórny, zawsze wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia. Wprawdzie zbyt wysokie ciśnienie tętnicze nie boli, ale ma bardzo destrukcyjny wpływ na układ krążenia i często jest przyczyną poważnych schorzeń.
