Rodzaje hipoglikemii (lekka, umiarkowana, ciężka)

Obecnie o hipoglikemii mówi się przy glikemii równej lub niższej 70 mg/dl. Jest to wartość umowna, przyjęta ze względu na bezpieczeństwo pacjentów. Kilkanaście lat temu niedocukrzenie diagnozowano przy cukrze poniżej 54 mg/dl.

Z kolei u osób zdrowych o hipoglikemii mówi się przy wartościach niższych niż 65 mg/dl. Celowo u diabetyków przyjęto nieco wyższe wartości, by wcześniej zmobilizować ich do działań mających podnieć poziom cukru we krwi.

Wiedząc o tym, że niedocukrzenie daje objawy, można by się zastanowić, przy jakich wartościach one się pojawiają. Czy każdy pacjent, u którego cukier przekracza umowną granicę mg/dl, automatycznie zaczyna odczuwać, że poziom cukru we krwi jest zbyt niski? Niestety nie jest tak łatwo. Odczuwanie hipoglikemii jest kwestią bardzo indywidualną, zależną po części od wyrównanie metabolicznego cukrzycy. Pacjenci, którzy zwykle mają wartości glikemii w dolnych granicach normy, nieprawidłowości odczuwają dopiero wtedy, gdy cukier obniży się znacznie, gdyż ich organizm przyzwyczajony jest do funkcjonowania w takim właśnie środowisku.

Osoby słabo wyrównane, mające tendencję do przewlekłych przecukrzeń, hipoglikemię będą odczuwały przy cukrze granicznym (70 mg/dl), a nawet przy wyższym. Innymi słowy, biochemiczna wartość hipoglikemii nie jest tożsama z jej objawami. Dlatego wprowadzono szczegółową klasyfikację hipoglikemii, która uwzględnia występujące u pacjentów różnice w występowaniu hipoglikemii.

Hipoglikemia – lekka, umiarkowana i ciężka

Hipoglikemie dzielimy na lekkie, umiarkowane i ciężkie, a klasyfikacja ta wynika z pojawiających się objawów oraz faktu, czy diabetyk jest w stanie sam sobie pomóc, czy wymaga interwencji osób trzecich.

• Przy hipoglikemii lekkiej występują jedynie objawy układu autonomicznego (wegetatywne), takie jak bladość skóry, drżenie rąk, a pacjent bez problemu jest w stanie samodzielnie na ten stan reagować.
• Przy niedocukrzeniu umiarkowanym zaczynają pojawiać się także objawy ze strony układu nerwowego, takie jak trudności z koncentracją czy zaburzenia mowy. Samodzielne działanie pacjenta będącego w takim stanie jest możliwe, aczkolwiek trudne.
• W ciężkiej hipoglikemii objawy mózgowe są bardzo nasilone i może dojść do utraty przytomności. Pacjent wymaga pomocy, często interwencji lekarza i dożylnego podania glukozy.  

Hipoglikemia ciężka - jak ją rozpoznać

Hipoglikemia ciężka nie jest diagnozowana na podstawie konkretnego stężenia glukozy we krwi, ale na podstawie objawów, które jej towarzyszą. Hipoglikemia ciężka może przebiegać z drgawkami i utratą przytomności, ale nie są one konieczne do jej zdiagnozowania. Objawy, które o niej świadczą, to przede wszystkim objawy z układu neurologicznego:

• zaburzenia świadomości,
• zaburzenia mowy,
• dezorientacja,
• splątanie.

Ciężka hipoglikemie, także ta bez utraty przytomności, powinna być leczona glukagonem bądź dożylnym podaniem glukozy. Przy zaburzeniach świadomości nie powinno się podawać pacjentowi picia ani jedzenia, celem podniesienia poziomu glukozy, ponieważ istnieje duże ryzyko zadławienia się.

Hipoglikemia nieuświadomiona

Niekiedy niski poziom cukru we krwi nie daje żadnych objawów. Mówimy wówczas o hipoglikemii nieuświadomionej. Jest to sytuacja szczególnie niekomfortowa dla pacjentów – brak sygnałów ostrzegawczych sprawia, że są oni najbardziej narażeni na ciężkie niedocukrzenia z utratą przytomności. Warto wiedzieć, że nieświadomość hipoglikemii to przeciwwskazanie do posiadania prawa jazdy przez diabetyka.

Aby zapobiegać nieuświadomionej hipoglikemii, należy szczególnie regularnie monitorować poziomy cukru we krwi.

Hipoglikemie nocne

Do obniżenia poziomu cukru we krwi może dojść o każdej porze doby. Pacjenci najbardziej obawiają się niedocukrzeń podczas snu, ponieważ ich objawy mogą pozostać niezauważone, a to może doprowadzić do ciężkiej hipoglikemii. W praktyce te osoby, które dobrze odczuwają spadki cukru w ciągu dnia, wyczuwają je także w nocy – budząc się, kiedy poziom cukru we krwi jest zbyt niski. Niestety nie dotyczy to najmłodszych pacjentów z cukrzycą, którzy najczęściej nie reagują na obniżanie się cukru, co sprawia, że rodzice dzieci z cukrzycą muszą być szczególnie czujni w nocy.

W celu zapobiegania nocnym hipoglikemiom zaleca się kontrolny pomiar cukru w czasie snu, jeśli w ciągu dnia wahania glikemii były duże, występowała zwiększona aktywność fizyczna, spożywano alkohol lub podawano przed snem korekcyjną dawkę insuliny.

Czytaj więcej: Hipoglikemia nocna – jak się jej ustrzec? 

Niezależnie od rodzaju niedocukrzenia, zawsze konieczna jest szybka reakcja. Żeby podnieść poziom cukru we krwi wystarczy spożyć cukry proste, najlepiej w postaci słodkiego napoju lub glukozy w tabletkach czy w żelu. Dopóki pacjent jest przytomny, lekarstwem na niedocukrzenia jest przekąska z węglowodanów szybko wchłaniających się. Kiedy dojdzie do utraty przytomności lekarstwem na niedocukrzenie staje się zastrzyk z glukagonu lub/oraz dożylne podanie glukozy.

Pseudohipoglikemia

Pseudohipoglikemiato stan, kiedy pacjent odczuwa objawy zbyt niskiego poziomu cukru we krwi przy prawidłowej glikemii. Występuje wówczas, gdy organizm przyzwyczajony jest do bardzo wysokich poziomów cukru we krwi. Pseudoniedocukrzenie może zatem pojawić się u pacjentów po diagnozie cukrzycy, którym włączono leczenie insuliną.

Przypuszczalna, objawowa hipoglikemia – to stan, kiedy pacjenci odczuwają objawy niedocukrzenia przy prawidłowym, ale szybko obniżającym się poziomie cukru we krwi, czyli przy intensywnym działaniu aktywnej insuliny w organizmie.

Aby stwierdzić niedocukrzenie i odpowiednio zareagować, konieczny jest pomiar glikemii. To dzięki niemu weryfikujemy objawy. Przy ich braku pomiar jest jedynym wskazaniem do sięgnięcia po szybko wchłaniającą się glukozę. Dlatego diabetycy nie powinni dosładzać się, tylko dlatego, że wydaje im się, że mają hipoglikemię. Zawsze należy to sprawdzić, bo organizm potrafi w tym zakresie płatać figle.