Mak polny (łac. Papaver rhoeas) to jedna z najpopularniejszych roślin, które latem spotkać można na polskich polach. Wyciągi z maku polnego stosuje się zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Najczęściej stanowią składnik preparatów do płukania jamy ustnej (na zapalenia dziąseł). Doustnie przyjmuje się odwar z maku polnego w celu łagodzenia objawów przeziębień, w tym odkrztuszania zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Ponadto wykazano, że roślina zmniejsza potliwość i ułatwia zasypianie.
Mak polny – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie

Mak polny – jakie ma właściwości?
Mak polny to roślina zaliczana do rodziny makowatych. Kwitnie od maja do sierpnia, głównie na terenach nizinnych. Po raz pierwszy o maku polnym wspomniał w 1753 roku Karol Linneusz w jednej ze swoich prac naukowych. Od tego czasu dokładnie poznano jego skład, właściwości i działanie. Cechą charakterystyczną rośliny są krwistoczerwone kwiaty. Należy jednak pamiętać o tym, aby nie spożywać ich na surowo. Niesie to ryzyko zatrucia alkaloidami.
Ekstrakty z maku polnego po raz pierwszy zastosowano w medycynie chińskiej jako naturalny sposób na żółtaczkę. Świeże liście rośliny stanowiły środek wzmacniający cały organizm. Roślina dała się poznać również jako remedium na problemy z zasypianiem, stresem, a także niektóre zaburzenia układu pokarmowego i oddechowego. Obecnie często stosuje się go w produkcji kosmetyków.
W skład maku polnego wchodzą:
- olej, będący źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych (omega-6), witaminy A, C, D, E, wapnia, miedzi, fosforu, żelaza, manganu, cynku i kwasów (linolowego, oleinowego, palmitynowego, linolenowego i stearynowego),
- tokoferole – wspierają integralność błon komórkowych i wykazują zdolność do neutralizowania wolnych rodników,
- alkaloidy izochinolinowe, w tym readyna – działają rozkurczowo na mięśnie gładkie,
- antocyjany – chronią strukturę naczyń krwionośnych,
- fitosterole – zmniejszają wchłanialność cholesterolu w układzie pokarmowym, ułatwiają oddawanie moczu, a także wykazują działanie przeciwnowotworowe.
Surowcem zielarskim maku polnego są płatki kwiatów. Zbiera się je w porze kwitnienia i suszy w odpowiednich warunkach.
Ze względu na swój skład mak polny wykazuje działanie uspokajające, przeciwzapalne, wykrztuśne i powlekające.
>> Naturalny sposób na stres i bezsenność. 5 ziół na uspokojenie
Mak polny – działanie i wskazania do stosowania
Obecnie stosowanie maku polnego ma głównie charakter zewnętrzny. Olej pozyskiwany z rośliny jest częstym składnikiem kremów do pielęgnacji cery. Znacznie rzadziej roślina występuje w postaci suszu jako dodatek do mieszanek ziołowych wykorzystywanych w przypadku suchego kaszlu.
Wskazaniami do stosowania maku polnego są:
- sucha cera,
- brak elastyczności naskórka,
- zmarszczki,
- drobne rany skóry,
- suche włosy, zniszczone zabiegami fryzjerskimi,
- kaszel.
Mak polny na górne drogi oddechowe
Substancje śluzowe, alkaloidy izochinolinowe i inne substancje czynne zawarte w maku polnym, sprawiają, że działa on powlekająco na górne drogi oddechowe. Mieszanki ziołowe z dodatkiem tej rośliny zmniejszają podrażnienie błon śluzowych, pobudzają nabłonek rzęskowy do pracy, a to z kolei sprzyja łatwiejszemu odkrztuszaniu zalegającej wydzieliny.
>> Farmaceuta radzi: 6 ziół, które powinny znaleźć się w każdej kobiecej apteczce
Mak polny na skórę i włosy
Olej z nasion maku polnego to popularny surowiec wykorzystywany w kosmetyce. Jego działanie jest wszechstronne i obejmuje:
- głębokie nawilżenie skóry,
- spłycenie drobnych zmarszczek,
- poprawę elastyczności naskórka,
- zmniejszenie stopnia utraty wilgoci skóry,
- przeciwdziałanie nadmiernemu rogowaceniu się naskórka,
- ochronę przed przedwczesnym starzenie się skóry,
- neutralizację wolnych rodników,
- wygładzenie zniszczonych końcówek włosów.
Mak polny – dawkowanie
Ekstrakty z maku polnego w postaci kremów, szamponów i innych kosmetyków należy stosować zgodnie z rekomendacjami producenta.
Wewnętrznie roślina może stanowić dodatek do mieszanek ziołowych lub innych preparatów o działaniu wykrztuśnych. Napary lub odwary najczęściej przygotowuje się przez zalanie suszu 200 ml wrzącej wody. Całość należy parzyć pod przykryciem. Tylko w ten sposób można zmniejszyć lotność olejów eterycznych, co skutkowałoby obniżeniem działania substancji aktywnych. Nie wolno przekraczać dziennych dawek podanych przez producenta.
>> Zatrzymanie wody w organizmie – sięgnij po zioła!
Preparaty zawierające mak polny
Mak polny występuje w postaci:
- suszu,
- wyciągów olejowych,
- gotowych odwarów,
- kremów,
- szamponów,
- balsamów do ciała.
Mak polny w ciąży
Nie zaleca się przyjmowania wewnętrznego maku polnego w przypadku kobiet w ciąży.
Mak polny – przeciwwskazania do stosowania
Pomimo, że konsumpcja maku w niewielkich ilościach jest stosunkowo bezpieczna dla zdrowia, to nie zaleca się spożywania go przez dzieci poniżej 2. roku życia i kobiety w ciąży.
Przeciwwskazaniem do stosowania zewnętrznego preparatów na bazie maku polnego jest alergia na którykolwiek z substancji w nim zawartych.
Mak polny – możliwe skutki uboczne
Readyna, czyli alkaloid zawarty w maku ma właściwości uspokajające, jednak w nadmiernych ilościach może okazać się trujący dla organizmu. Spożycie zbyt dużej ilości maku polnego może powodować dolegliwości ze strony układu pokarmowego, w tym bóle brzucha, nudności i wymioty.
Mak polny – interakcje z lekami i preparatami
Nie zaleca się jednoczesnego przyjmowania preparatów na bazie maku polnego z lekami uspokajającymi i przeciwdepresyjnymi.
Mak polny w Encyklopedii ziół i roślin – Podsumowanie
- Mak polny to jeden z najpopularniejszych kwiatów na polskich łąkach i polach.
- W skład maku polnego wchodzą głównie witaminy, składniki mineralne, fitosterole, flawonoidy, tokoferole, antocyjany i alkaloidy.
- Ekstrakty olejowe z maku polnego są wykorzystywane przede wszystkim w kosmetyce jako składnik kremów o działaniu przeciwstarzeniowym, nawilżającym, neutralizującym wolne rodniki, a także poprawiającym elastyczność i jędrność skóry.
- Wewnętrznie mak polny stosuje się niezwykle rzadko, głównie jako dodatek do mieszanek ziołowych łagodzących objawy infekcji górnych dróg oddechowych. Alkaloidy obecne w roślinie działają bowiem wykrztuśnie.
- Ze względu na obecność alkaloidów, wewnętrzne przyjmowanie maku polnego nie jest wskazane dzieciom do lat 2 i kobietom w ciąży.