Puryny uczestniczą w wielu naszych procesach fizjologicznych. Przekształcane są w kwas moczowy, który przy nieprawidłowej diecie odkłada się w stawach, co może doprowadzić do choroby - dny moczanowej. Które produkty zawierają duże ilości puryn?
Puryny – co to za związki, czy można je wypłukać z organizmu?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Czym są puryny?
Puryny są związkami naturalnie występującymi w organizmie, składają się z atomów węgla i azotu i uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych. Dostarczamy ich sobie głównie z pożywieniem (choć organizm sam także je produkuje). Puryny są następnie syntezowane do kwasu moczowego, wydalanego głównie poprzez nerki wraz z moczem. Gdy w diecie znajduje się za dużo puryn, poziom kwasu moczowego we krwi staje się zbyt wysoki (tzw. hiperurykemia). Kwas może się wówczas odkładać w nerkach i stawach w postaci kryształków i prowadzić do rozwoju dny moczanowej, choroby zapalnej stawów. Jej objawem jest przede wszystkim silny ból stawów, zwykle w paluchu stopy. Leczenie dny moczanowej obejmuje leczenie objawowe oraz przede wszystkim modyfikację stylu życia i odpowiednie nawodnienie organizmu, które wspomaga usuwanie puryn.
Stężenie kwasu moczowego w organizmie nie powinno być wyższe niż 70 mg/l krwi.
Co zawiera puryny? Tabela
Źródłem puryn w jedzeniu są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak czerwone mięso, podroby, owoce morza oraz niektóre gatunki ryb, a także nasiona roślin strączkowych. Co ciekawe, puryny pochodzące ze strączków nie zwiększają stężenia kwasu moczowego we krwi, a niektóre badania potwierdzają, że działają one korzystnie w leczeniu dny moczanowej.
| Najwięcej puryn | Podroby, ryby (zwłaszcza w szproty, śledzie, tuńczyk, wędzony łosoś, karp, sardynki i wędzona makrela), owoce morza, buliony, konserwy mięsne i rybne, galarety mięsne. |
| Duża zawartość puryn | Brokuły, kalafior, brukselka, zielony groszek, kukurydza, zielona papryka, por, szpinak, pieczarki, boczniaki, prawdziwki, fasola, soczewica i soja. |
| Niska zawartość puryn | Warzywa (bakłażan, papryka, cykoria, kapusta, roszponka, ogórki, marchew, kalarepa, sałata, rzodkiewki, buraki, ziemniaki, pomidory, cukinie, kalafior, seler, szparagi, cebula). |
Jak wypłukać puryny z organizmu?
- Żeby się pozbyć tych związków z organizmu, należy przede wszystkim unikać puryn pochodzenia zwierzęcego i zadbać o nawodnienie organizmu, co wspomaga wypłukanie puryn.
- Posiłki o podobnej objętości trzeba jadać regularnie, ostatni na 2-3 godziny przed snem. Udowodniono, że w nocy odkładają się większe ilości kwasu moczowego.
- Pacjenci powinni spożywać produkty, które ułatwiają wydalanie kwasu moczowego: produkty zbożowe z mąki z pełnego przemiału – ciemne pieczywo razowe, kasze pełnoziarniste, brązowy ryż.
- Warto także pamiętać, że u osób chorych produkty mleczne pomagają w usuwaniu puryn z organizmu. Należy jednak wybierać produkty odtłuszczone oraz naturalne, z jak najmniejszą ilością cukru.
- Chorzy powinni zadbać o aktywność fizyczną oraz o utrzymanie prawidłowej masy ciała.
Dieta ubogopurynowa (niskopurynowa) – zasady
Dieta ubogopurynowa jest zalecana w przypadku dny moczanowej, a także u pacjentów cierpiących na kamienie nerkowe.
- Podstawą powinno być prawidłowe nawodnienie organizmu.
- Zalecana jest dieta oparta na zasadach zdrowego żywienia z ograniczeniem podaży puryn do 300 mg/d (przy atakach dny lub hiperurykemii do 120 mg/d).
- Ważne, aby posiłki przygotowywać w odpowiedni sposób – gotowanie, duszenie oraz pieczenie, z niewielką ilością tłuszczu jest wskazane. Należy za to unikać smażenia.
- Do produktów wskazanych w diecie ubogopurynowej zaliczamy: warzywa (pomidory, ogórki, sałata, ale także buraki, marchew i ziemniaki, kapusta, cebula i cukinia), owoce (truskawki, porzeczki, jabłka, maliny i gruszki, czereśnie, wiśnie, agrest, śliwki, brzoskwinie i pomarańcze), nabiał (odtłuszczone mleko, jogurty naturalne, chudy twaróg, niewielkie ilości sera żółtego i pleśniowego), jaja, a także ryby – ale tylko pstrąg, mintaj i sandacz. Wskazane są także nasiona i orzechy, oliwa z oliwek, olej lniany lub rzepakowy, a także miód oraz rośliny strączkowe, tj. soczewica, ciecierzyca, bób, groch, fasola (w przypadku osób starszych i przy nieprawidłowej tolerancji zaleca się ich ograniczenie).
- Ponieważ dna moczanowa sprzyja rozwojowi chorób układu krążenia, należy zadbać w diecie o odpowiednią podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych.
- Dieta ubogopurynowa powinna być jednocześnie dietą w pełni wartościową, dostarczającą organizmowi wszystkich niezbędnych składników.
- Jeśli pacjenci cierpią na nadwagę lub otyłość, wskazana jest dieta o obniżonej kaloryczności.
>> Kalkulator BMI: oblicz BMI online. Jaka jest Twoja prawidłowa waga?
Produkty szkodliwe na diecie niskopurynowej
- Chude mięso powinno być spożywane w mocno ograniczonych ilościach.
- Do składników zabronionych w tej diecie zaliczamy alkohol, napoje gazowane i słodzone, tłuste mięso, ryby - śledzie, szprotki i sardynki, podroby, wywary gotowane na mięsie, konserwy, grzyby, drożdże. Należy także uważać na rabarbar, szpinak, brokuły, paprykę, szparagi, brukselkę.
- Zaleca się unikanie żywności przetworzonej, bogatej w sól, cukier oraz nasycone kwasy tłuszczowe.
>> Oczyszczanie organizmu z toksyn. Po czym poznać, że organizm się oczyszcza?
