Wirus HMPV – objawy, leczenie, grupy ryzyka. Co to jest ludzki metapneumowirus?

Co to jest wirus HMPV?

Wirus HMPV (od ang. human metapneumovirus, czyli ludzki metapneumowirus) wywołuje infekcje dróg oddechowych (szacuje się, że ok. 10-12% chorób układu oddechowego u dzieci jest wywoływanych przez HMPV, w populacji ogólnej odpowiada za 1-10% zakażeń układu oddechowego). Patogen należy do rodziny Paramyxoviridae, obejmującej wirusy RNA, takie jak:

• wirus RSV (wirus syncytialny dróg oddechowych), 
• wirus odry, paragrypy (HPIV) i świnki.

Obecnie wyróżnia się dwa główne typy wirusa HMPV (A i B), które dzielą się na kilka wariantów. Wszystkie jednak powodują podobne objawy infekcji. Ludzki metapneumowirus występuje na całym świecie, a nie na ograniczonym obszarze jak niektóre choroby tropikalne, np. denga.

Zakażenie wirusem HMPV – objawy

Objawy zakażenia wirusem HMPV przypominają te występujące przy innych infekcjach wirusowych, takich jak przeziębienie, grypa i zakażenie wirusem RSV. Najczęstsze objawy zakażenia wirusem HMPV to:

• gorączka (70-86% pacjentów),
• kaszel (54-90%),
• świszczący oddech (ponad 50%),
• duszności (80%),
• katar (35-74,5%).

Rzadziej występują zapalenie spojówek, zapalenie ucha środkowego, ból gardła i zapalenie krtani.

U dorosłych zakażenie ma zwykle łagodny przebieg i trwa około tygodnia (niektóre objawy, np. kaszel, mogą utrzymywać się kilka tygodni). W niektórych przypadkach, szczególnie u niemowląt, objawy mogą być na tyle nasilone, że konieczna jest hospitalizacja, która może trwać dłużej niż w przypadku wirusa grypy czy RSV.

Czy wirus HMPV jest groźny?

HMPV stanowi zagrożenie przede wszystkim dla:

• dzieci (ze względu na niedojrzały układ odpornościowy), 
• seniorów (obecność chorób przewlekłych, szczególnie układu oddechowego jak astma i POChP),
• osób z obniżoną odpornością (stosowanie leków immunosupresyjnych i chemioterapii).

Wirus może wywoływać zakażenia nawracające i koinfekcje (zakażenie wywołane dwoma lub więcej patogenami) z innymi wirusowymi patogenami oddechowymi, co prowadzi m.in. do cięższego przebiegu i dłuższego leczenia. Jednym z możliwych powikłań, szczególnie u osób z grup ryzyka, jest zapalenie oskrzeli, oskrzelików lub zapalenie płuc. U pacjentów z astmą lub POChP zakażenie może zaostrzyć objawy choroby podstawowej i prowadzić do niewydolności oddechowej. Możliwe są również inne infekcje, takie jak zapalenie ucha środkowego.

Większość ludzi ma przeciwciała wobec HMPV

Większość ludzi przechodzi infekcję HMPV przed ukończeniem 5. roku życia – ponad 90% dzieci w wieku 5 lat ma przeciwciała, u dorosłych to prawie 100%, ale ponowne zakażenia są możliwe.

Wirus HMPV a Chiny. Skąd pochodzi ludzki metapneumowirus?

HMPV został zidentyfikowany w 2001 roku, szacuje się jednak, że infekcje wywołuje od co najmniej 50 lat. Występują one na całym świecie, najczęściej sezonowo. Od grudnia 2024 roku więcej zachorowań zaobserwowano w Chinach, co może wynikać z nadzoru prowadzonego przez chińskie Centrum Kontroli Chorób i ich Zapobiegania (CDC). Liczba wykrywanych zakażeń mieści się jednak w przewidywanych wartościach sezonowych. 

Czy HMPV może wywołać pandemię?

W przeciwieństwie do koronawirusa ludzki metapneumowirus nie należy do patogenów o potencjale pandemicznym. Chiny obserwują wzrost zachorowań na infekcje wywołane HMPV typowy dla pory roku.

HMPV – sytuacja w Polsce

Metapneumowirus ludzki występuje w Polsce, jednak zakażenia nim nie są objęte nadzorem epidemiologicznym i obowiązkiem zgłaszania do inspekcji sanitarnej. Większość infekcji przebiega bowiem łagodnie. W Europie zakażenia wywołane wirusem HMPV odnotowano w Niemczech i Portugalii.

Ludzki metapneumowirus – jak można się zakazić?

HMPV przenosi się drogą kropelkową. Do zakażenia dochodzi przez kichanie, kaszel, kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami lub przedmiotami (np. telefonem, klamką, zabawkami, klawiaturą) oraz podczas bezpośredniego kontaktu, np. tulenia, całowania osoby zakażonej.

Jak się wykrywa zakażenia HMPV?

Zakażenie wirusem HMPV diagnozuje się za pomocą specyficznych testów laboratoryjnych. Typowymi badaniami są wymazy z nosa, wymaz z gardła, nosogardzieli lub plwociny. Wykorzystuje się metody molekularne, takie jak RT-PCR, oraz testy antygenowe. W przypadku nasilonych objawów pomocne mogą być dodatkowe badania diagnostyczne, szczególnie dotyczące układu oddechowego, np. bronchoskopia lub RTG klatki piersiowej.

>> Domowe testy diagnostyczne

Zakażenie wirusem HMPV – leczenie

Obecnie nie istnieją dedykowane leki przeciwwirusowe skierowane przeciwko HMPV. Leczenie zakażenia ma charakter objawowy. Co to oznacza? Stosuje się leki łagodzące konkretne objawy infekcji. Wśród najczęściej wykorzystywanych preparatów znajdują się np.:

• leki przeciwgorączkowe,
• leki na kaszel,
• leki na katar.

Podczas leczenia należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu, np. z użyciem elektrolitów, szczególnie u osób narażonych na odwodnienie, takich jak małe dzieci czy seniorzy.

Antybotyki nie leczą infekcji wirusowych

Antybiotyki nie są skuteczne w leczeniu infekcji wirusowych, w tym wywołanych przez HMPV. W takim wypadku są zalecane jedynie, gdy doszło do nadkażenia bakteryjnego.

Leczenie szpitalne zakażeń HMPV

W przypadku ciężkich zakażeń konieczna jest hospitalizacja, podczas której pacjent otrzymuje:

• terapię tlenową (podawanie tlenu przez maskę lub rurkę),
• płyny dożylne (wsparcie odpowiedniego nawodnienia),
• kortykosteroidy (wykazują działanie przeciwzapalne).

Hospitalizacja w ciężkich przypadkach zakażeń HMPV ma na celu złagodzenie objawów, przywrócenie prawidłowego oddychania i nawodnienia, a także ograniczenie ryzyka powikłań zagrażających życiu pacjenta, np. niewydolności oddechowej.

Jak się chronić przed zakażeniem wirusem HMPV?

Obecnie nie istnieje szczepionka chroniąca przed zakażeniem wirusem HMPV. Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia HMPV, należy przestrzegać podstawowych zasad higieny.

• Regularnie myj dłonie mydłem i wodą przez co najmniej 20–30 sekund.
• Stosuj antybakteryjne żele dezynfekujące do dłoni, rąk i powierzchni.
• Zakrywaj usta i nos podczas kichania lub kaszlu.
• Noś maseczki ochronne, szczególnie w miejscach o wysokim ryzyku kontaktu z patogenami, takich jak przychodnie czy szpitale.
• Unikaj kontaktu z osobami chorymi.
• Dbaj o regularne wietrzenie pomieszczeń.

>> Dezynfekcja rąk – jak wybrać płyn do dezynfekcji, jaka jest instrukcja zabiegu