Wirus RSV - objawy, leczenie, dlaczego jest groźny u dziecka

Co to jest wirus RSV?

Wirus RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus, czyli syncytialny wirus oddechowy) to konkretnie otoczkowy RNA-wirus nabłonka oddechowego, należący do rodziny paramyksowirusów (Paramyxoviridae). Dzieli się na dwie grupy – A i B. Odpowiedź immunologiczna na wirusa RSV nie jest kompletna i trwa krótko, w związku z czym kolejne infekcje mogą pojawiać się wiele razy w ciągu całego życia. Wirus RSV unika działań układu odpornościowego m.in. dzięki białku G wydzielanemu na zewnątrz. Wówczas właśnie to białko jest atakowane przez przeciwciała, a wirus może atakować komórkę. Ponadto białko G ma zdolność do wyciszania odpowiedzi immunologicznej, a inne białka wirusa – NS1 i NS2 – zmniejszają produkcję interferonu.

Tak złożony mechanizm obronny wirusa RSV sprawia, że zakażenie jest szczególnie poważne u niemowląt i osób starszych – ze względu na ich jeszcze nie w pełni wykształcony lub osłabiony układ odpornościowy.

Zakażenie RSV – grupy ryzyka

Grupy szczególnie narażone na ciężką postać zakażenia wirusem RSV:

• wcześniaki,
• dzieci z wrodzoną chorobą serca lub przewlekłą chorobą płuc,
• dzieci w upośledzonym układem odpornościowym, również w wyniku leczenia immunosupresyjnego,
• dzieci z zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi,
• dorośli z upośledzonym układem odpornościowym,
• osoby starsze z chorobą serca lub płuc.

Wirus RSV u dziecka – objawy

Wirus RSV – objawy u niemowląt

Objawy RSV u niemowląt pojawiają się najczęściej około 5 dni po zakażeniu, choć zdarzają się też po 2 lub 8 dniach. Na ogół zakażenie przypomina przeziębienie. Obserwuje się katar, suchy kaszel, niekiedy temperaturę nieprzekraczającą 38^oC.

Niestety, po 3 dniach objawy mogą się nasilić. Dziecko zaczyna płakać, jest rozdrażnione, nie chce pić, traci apetyt. Kaszel przekształca się w mokry na skutek produkcji dużej ilości gęstej wydzieliny zlepiającej oskrzeliki. Dość charakterystyczne jest pojawienie się piany i zasinienia wokół ust niemowlęcia, jak również poruszanie skrzydełkami nosa. Takie objawy świadczą o duszności i poważnych problemach z oddychaniem.

Kto częściej choruje przez wirus RSV?

Wzrost zakażeń notuje się od okresu jesiennego z największą liczbą zakażeń w okresie zimowym. Wyniki badań dowodzą, że na infekcję spowodowaną wirusem RSV częściej i poważniej chorują chłopcy niż dziewczynki. Do zakażenia dochodzi najczęściej między 2. a 6. miesiącem życia dziecka.

Wirus RSV – objawy u dorosłych

Objawy wirusa RSV u dorosłych pojawiają się zazwyczaj po kontakcie z zakażonym dzieckiem. Najczęściej nie różnią się od klasycznego przeziębienia, czyli obserwuje się:

• katar,
• przemęczenie,
• ból gardła,
• kaszel,
• ból głowy,
• podwyższoną temperaturę.

Trzeba zwrócić szczególną uwagę, jeśli chory uskarża się na: wysoką gorączkę, męczący kaszel, duszności, trudności z oddychaniem czy zasinienie. Mogą one świadczyć o rozwijającym się zapaleniu płuc.

>> Zapalenie płuc – objawy, leczenie

Wirus RSV – powikłania po infekcji

Najczęstszymi powikłaniami po infekcji wirusem RSV są:

• zapalenie płuc,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• uszkodzenie płuc.

Zatem jeśli objawy chorego nagle się pogarszają, należy natychmiast zgłosić się do szpitala. Wskazaniem do niezwłocznego kontaktu z lekarzem jest także wysoka gorączka i brak poprawy samopoczucia w ciągu kilku dni.

Diagnostyka wirusa RSV, test antygenowy

Z racji tego, że zakażenie wirusem RSV daje objawy bardzo podobne do przeziębienia, jego diagnostyka wcale nie jest prosta. Lekarz potwierdza infekcję na podstawie historii choroby oraz występujących objawów. Może również zlecić dodatkowe badania, np. test antygenowy. Sposób pobrania wymazu jest podobny do pobierania wymazu w przypadku wirusa SARS-CoV-19. Test antygenowy przy infekcji wywołanej wirusem RSV można wykonać już w pierwszych dniach od momentu wystąpienia objawów.

>> Grypa: objawy grypy, grypa typu A, B i C, jakie leki na grypę stosować?

Wirus RSV – leczenie

Leczenie infekcji spowodowanej wirusem RSV jest typowo objawowe. Przy lekkim przebiegu wystarczy zazwyczaj odpoczynek, oczyszczanie nosa i uzupełnianie elektrolitów, by zapobiec odwodnieniu. W cięższych przypadkach stosuje się leki przeciwgorączkowe, jeżeli temperatura ciała przekracza 38^oC. Niekiedy w bardzo ciężkich przypadkach jest konieczna hospitalizacja. Chorego nawadnia się przez kroplówkę, poddaje tlenoterapii lub wspomaganiu oddychania.

Istnieje przeciwciało monoklonalne (paliwizumab), które stosowane jest w zapobieganiu ciężkiej chorobie dolnych dróg oddechowych wywołanej przez wirusa RSV wymagającej hospitalizacji u dzieci. Dotyczy to:

• dzieci urodzonych w 35. tygodniu ciąży lub wcześniej,
• dzieci poniżej 6. miesiąca życia w początkowym sezonie występowania zakażeń wirusem RSV,
• dzieci poniżej 2. roku życia z dysplazją oskrzelowo-płucną w okresie poprzednich 6 miesięcy,
• dzieci poniżej 2. roku życia z wrodzoną wadą serca istotną hemodynamicznie.

Wirus RSV – ile trwa leczenie?

Czas trwania choroby jest indywidualny i zależy od stopnia jej przebiegu. Z reguły organizm sam radzi sobie z wirusem i eliminuje go z organizmu, zazwyczaj trwa to od tygodnia do dwóch. W przypadku cięższego przebiegu czas ten może się wydłużyć.

Szczepienie RSV

Aby uniknąć ryzyka zakażenia wirusem RSV, prowadzone są badania nad szczepionką. Obecnie jest ona w III fazie badań klinicznych i dotyczy tylko osób starszych. Ocenia się immunogenność oraz bezpieczeństwo, a osobno także skuteczność kliniczną szczepionki. Zakończenie badań jest przewidziane na 2024 rok.

Jak zapobiegać wirusowi RSV?

Oprócz szczepienia warto znać inne sposoby zapobiegania zakażeniu wirusem RSV. Przede wszystkim należy zachowywać podstawowe zasady higieny, tzn.:

• zakrywać nos i usta podczas kichania czy kaszlu,
• często myć ręce wodą z mydłem,
• unikać bliskiego kontaktu z innymi osobami potencjalnie zakażonymi,
• czyścić często używane powierzchnie, np. klamki, blaty itp.

>> Kraken a COVID-19 – jakie są objawy zakażenia krakenem, jakie testy wykonać, jak leczyć infekcję?

Wirus RSV a COVID-19

W dobie dużej ilości zakażeń i podobieństwa objawów może być trudno rozróżnić zakażenie wirusem RSV i SARS-CoV-19. W przypadku COVID-19 objawami charakterystycznymi mogą być utrata węchu i smaku, co nie ma miejsca przy zakażeniu wirusem RSV. Podobnie z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, czyli biegunką i wymiotami, które zdecydowanie częściej towarzyszą koronawirusowi niż RSV.

Wirus RSV jest obok wirusa grypy i koronawirusa kolejnym wirusem, którym masowo się zakażamy. Obecnie jednak wśród dzieci przebywających w oddziałach szpitalnych w związku z tridemią większość stanowią chorzy na infekcję po kontakcie z wirusem RSV lub grypy. Według informacji PAP wiceminister zdrowia Waldemar Kraska podał, że pod koniec grudnia 2022 r. w polskich szpitalach przebywa 0,5% dzieci z COVID-19, ok. 10% z wirusem grypy i aż 20% z wirusem RSV. 

>> Stan podgorączkowy – kiedy występuje i jak go zbić. Co może oznaczać stan podgorączkowy u dziecka?