Zapalenie oskrzeli – rodzaje. Jak rozpoznać i leczyć zapalenie oskrzeli?

Jak szybko wyleczyć zapalenie oskrzeli? Co na zapalenie oskrzeli najlepiej się sprawdzi? Czy zapalenie oskrzeli jest zaraźliwe? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej. Z dalszej części artykułu dowiesz się także, jakie są objawy zapalenia oskrzeli i czy możliwe jest zapalenie oskrzeli bez gorączki.

Co to jest zapalenie oskrzeli?

Zapalenie oskrzeli to powszechna choroba często mylona z przeziębieniem (głównie w początkowej fazie) i przez to bagatelizowana. A trzeba mieć świadomość, że jest to dość niebezpieczne schorzenie dolnych dróg oddechowych wymagające specjalistycznego leczenia, które nieleczone może powodować powikłania. Charakteryzuje się ono zapaleniem błony śluzowej w oskrzelach.

Każdy z nas zapewne przechodził w życiu epizod ostrego zapalenia oskrzeli i to może nawet więcej niż raz. Choroba ta jest często rozpoznawana u osób, które zgłaszają się do lekarza z powodu ostrego kaszlu.

Zapalenie oskrzeli u dzieci

Zapalenie oskrzeli może dotknąć każdego, jednak najczęściej chorują na nie dzieci. Objawy choroby w dużej mierze zależą od wieku dziecka, przy czym im jest ono młodsze, tym ciężej przechodzi zapalenie. U bardzo małych dzieci, szczególnie noworodków i niemowląt istnieje nawet ryzyko utraty życia. Podejrzenie zapalenia oskrzeli u dziecka zawsze wymaga konsultacji z pediatrą.

Zapalenie oskrzeli u dorosłych

W przypadku dorosłych zapalenie oskrzeli nie jest aż tak niebezpieczne, jak u dzieci, jednak mimo to nie powinno się go lekceważyć. Niestety wiele osób myli je z przeziębieniem lub grypą i nie idzie nawet do lekarza, a to bardzo duży błąd. Pamiętajmy, że im później podejmiemy leczenie, tym dłużej będą utrzymywać się uporczywe objawy ze strony układu oddechowego.

Zapalenie oskrzeli – przyczyny

Zapalenie oskrzeli to choroba układu oddechowego najczęściej wywoływana przez wirusy odpowiedzialne za rozwój przeziębienia i grypy. Do jej rozwoju zdecydowanie rzadziej prowadzą bakterie. Drobnoustroje odpowiedzialne za rozwój zapalenia oskrzeli to m.in.:

• wirusy – wirus grypy A, grypy B, wirusy paragrypy, wirusy RSV, koronawirusy, adenowirusy i rynowirusy. Wirusy te zazwyczaj przyczyniają się do rozwoju przeziębienia, choć niekiedy powodują też zapalenie oskrzeli. Podłoże wirusowe dotyczy ok. 90% przypadków zachorowań na zapalenie oskrzeli;
• bakterie – bakterie tzw. atypowe (Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae, a także bakteria Bordetella pertussis(powodująca krztusiec). Wymienione bakterie mogą powodować nie tylko zapalenie oskrzeli, ale też płuc. Ocenia się, że bakteryjne zapalenie oskrzeli dotyczy mniej niż 10 przypadków zachorowań.

Czy zapaleniem oskrzeli można się zarazić? Biorąc pod uwagę powyższe, choroba ta jest zaraźliwa i rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Do zakażenia może dojść np. poprzez bezpośredni kontakt z chorym.

Rodzaje zapalenia oskrzeli

W zależności od czasu trwania choroby i występowania objawów wyróżnia się:

• ostre zapalenie oskrzeli – trwa poniżej 3 tygodni i wywoływane jest zwykle przez wirusy;
• podostre zapalenie oskrzeli – trwa od 3 do 8 tygodni i bywa konsekwencją nadreaktywności oskrzeli po przebytym zakażeniu albo zakażeniu krztuścem;
• przewlekłe zapalenie oskrzeli – trwa ponad 8 tygodni i na ogół jest wynikiem wpływu szkodliwych czynników środowiskowych (np. palenia tytoniu).

Zapalenie oskrzeli – objawy

Najczęstsze objawy zapalenia oskrzeli to m.in.:

• stan podgorączkowy do 38 stopni Celsjusza lub gorączka,
• kaszel suchy lub mokry (z odkrztuszaniem białej, śluzowej lub ropnej, żółtawej wydzieliny),
• świszczący oddech (rzadko),
• ból mięśni,
• złe samopoczucie,
• uczucie rozbicia,
• ogólne osłabienie,

Jednym z objawów zapalenia oskrzeli jest podwyższona temperatura. Pojawia się jednak pytanie, czy przy zapaleniu oskrzeli zawsze jest gorączka? Okazuje się, że niekoniecznie i możliwe jest zapalenie oskrzeli u dzieci bez gorączki, dlatego jej brak nie pozwala wykluczyć choroby.

Wspomniane wyżej objawy zapalenia oskrzeli zwykle utrzymują się ok. 6-7 dni, a później stopniowo ustępują. Pozostałością po chorobie może być kaszel, który występować może nawet przez 2-3 tygodnie od ustąpienia pozostałych objawów.

Kiedy z zapaleniem oskrzeli udać się do lekarza?

Konsultacja lekarska w przypadku zapalenia oskrzeli jest zalecana przede wszystkim wtedy, gdy gorączka utrzymuje się dłużej niż kilka dni i nie spada pomimo stosowania leków przeciwgorączkowych. Wskazaniem do jej odbycia jest także świszczący oddech, duszności i silny ból w klatce piersiowej. Porady lekarza warto zasięgnąć też w sytuacji, gdy uciążliwe objawy utrzymują się dłużej niż 7 dni i od momentu wystąpienia ich nasilenie się nie zmniejszyło lub wręcz zwiększyło.

Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli?

Lekarz stawia diagnozę na podstawie obrazu klinicznego ocenionego podczas wywiadu i badania fizykalnego. Jeśli istnieje podejrzenie zapalenia płuc, specjalista kieruje pacjenta na RTG klatki piersiowej. W większości przypadków nie ma konieczności przeprowadzania diagnostyki mikrobiologicznej, ponieważ wiedza na temat tego, jaki patogen wywołał chorobę, nie wpływa w żaden sposób na leczenie.

Zapalenie oskrzeli – leczenie

Leczenie zapalenia oskrzeli skupia się przede wszystkim na łagodzeniu objawów. Najważniejsze zalecenia to:

• w razie gorączki przyjmowanie doraźnie paracetamolu, w przypadku braku skuteczności ibuprofenu lub aspiryny,
• w przypadku kaszlu mokrego stosowanie zaleconych przez lekarza leków na zapalenie oskrzeli ułatwiających odkrztuszanie (np. ambroksolu, acetylocysteiny lub karbocysteiny), które zmniejszają lepkość wydzieliny, ułatwiając jej usuwanie z dróg oddechowych,
• w przypadku kaszlu suchego stosowanie leków przeciwkaszlowych (np. lewodropropizyny i butamiratu lub dekstrometorfan),
• w razie duszności i/albo nasilonego kaszlu przyjmowanie przepisanych przez lekarza leków rozkurczających oskrzela (np. fenoterol lub salmeterol), które powodują rozszerzanie oskrzeli i tym samym zmniejszają przykre objawy, ułatwiając oddychanie.

Czasami może się wydawać, że obecność ropnej (żółtawej lub zielonkawej) plwociny świadczy o bakteryjnym podłożu zapalenia oskrzeli, jednak w rzeczywistości wcale tak nie jest. Nie ma ona nic wspólnego z zakażeniem bakteryjnym, dlatego nie jest wskazaniem do wdrożenia antybiotykoterapii. Antybiotyki nie przynoszą poprawy w ostrym zapaleniu oskrzeli i nie powinno się ich stosować.

Domowe sposoby na zapalenie oskrzeli

Wsparciem dla farmakoterapii mogą okazać się domowe metody leczenia. Choremu zaleca się m.in.:

• rezygnację z chodzenia do pracy lub szkoły i odpoczywanie w domu, najlepiej w łóżku – dzięki temu organizm zyskuje najlepsze warunki do regeneracji, a choroba się nie rozprzestrzenia;
• odpowiednie nawadnianie – picie dużych ilości płynów jest szczególnie ważne przy gorączce, kiedy organizm poci się bardziej niż zwykle, przez co szybciej traci wodę i istnieje ryzyko odwodnienia;
• nawilżanie powietrza – odpowiednio nawilżone powietrze sprawia, że łatwiej nam się oddycha, a kaszel nie jest tak uporczywy;
• dbanie o odpowiednią temperaturę w domu i częste wietrzenie pomieszczeń – optymalna temperatura to ok. 20 stopni Celsjusza, niewskazane jest przegrzewanie organizmu;
• inhalacje z solą fizjologiczną lub olejkiem eterycznym – nebulizacja pomoże zmniejszyć objawy choroby.

>> Po jakie zioła warto sięgnąć w przypadku przeziębienia lub kaszlu?