Epilepsja jest chorobą układu nerwowego, najczęściej rozwija się we wczesnym dzieciństwie lub powyżej 65. roku życia. Zwykle nie udaje się ustalić przyczyny zachorowania, a objawy padaczki mogą być bardzo zróżnicowane. Nie ma także jednego, uniwersalnego sposobu leczenia epilepsji.
Epilepsja – objawy, leczenie. Czy padaczka może przebiegać bez drgawek?
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Epilepsja – co to jest?
Epilepsja, czyli padaczka, jest jednym z najczęściej występujących schorzeń neurologicznych na świecie, dotyczy około 1 proc. ludzi. U chorych komórki nerwowe wysyłają co pewien czas za dużo sygnałów, które nie są uporządkowane, w wyniku czego dochodzi do wystąpienia ataku padaczki. Najczęstszym sposobem leczenia epilepsji jest stosowanie leków przeciwpadaczkowych. Nie leczą one jednak przyczyny choroby, ale jedynie zapobiegają wystąpieniu napadów.
Padaczka – przyczyny
Padaczka występuje zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Najczęściej do zachorowania dochodzi w dzieciństwie lub po 65. roku życia. W większości przypadków nie udaje się ustalić przyczyny choroby, ale dużą rolę w jej wystąpieniu przypisuje się czynnikom genetycznym. Od uwarunkowań genetycznych zależy też podatność padaczki na leczenie.
Czy padaczka jest dziedziczna?
Tak, często padaczka jest dziedziczna, jednak nie wszystkie przypadki padaczki mają podłoże genetyczne. W wielu wypadkach osoby mające predyspozycje genetyczne do rozwoju padaczki nie wykazują objawów choroby do czasu wystąpienia dodatkowych czynników (np. środowiskowych). W przypadku podejrzenia padaczki genetycznej zalecane są badania genetyczne, które pozwalają zidentyfikować mutacje genetyczne.
Od czego może wystąpić padaczka?
Jest grupa czynników, które mogą powodować wystąpienie epilepsji. Zaliczamy do nich:
- poważne urazy głowy,
- udar mózgu,
- choroby zwyrodnieniowe mózgu,
- choroby zakaźne – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- zapalenie mózgu,
- uszkodzenia okołoporodowe (m.in. niedotlenienie, zaburzenia metaboliczne, krwotoki w układzie komorowym mózgu i zakażenia ośrodkowego układu nerwowego),
- przyjmowanie leków obniżających próg drgawkowy.
>> Akatyzja polekowa – czym się objawia i jak ją leczyć?
Padaczka – objawy. Czy epilepsja może wystąpić bez drgawek?
Napady padaczki objawiają się w różny sposób – nie zawsze występują drgawki uważane za nieodzowny element ataku. Atak padaczki objawia się m. in. poprzez:
- nagłe zastygnięcie połączone z utratą świadomości – może ono objawiać się poprzez nagłe zapatrzenie w jakiś punkt, chwilowy brak kontaktu;
- drgawki, które obejmują całe ciało, połączone często z bezwiednym oddaniem moczu lub przygryzieniem języka, lub drgawki, które obejmują tylko jeden obszar ciała;
- mimowolne bezcelowe i powtarzalne ruchy;
- doświadczenie tzw. déjà vu;
- niespodziewany upadek w wyniku nagłej i całkowitej utraty napięcia mięśniowego;
- wystąpienie objawów czuciowych, np. nagłego zdrętwienia jednej kończyny, lub poprzez objawy zmysłowe, np. wystąpienie halucynacji lub szumów usznych.
Bardzo rzadkim objawem padaczki jest wystąpienie dyskomfortu żołądkowo-jelitowego oraz wymiotów. Co ważne – osoba z epilepsją za każdym razem doświadcza takich samych objawów napadów padaczkowych.
Jak wygląda atak epilepsji?
Napady padaczki są różne, często poprzedzają je objawy niespecyficzne, czyli tzw. aura (np. zmiana nastroju lub bólu głowy). Napady uogólnione mogą być:
- napadami nieświadomości – trwają do 30 sekund i częściej pojawiają się u dzieci i młodzieży;
- atoniczne – pacjent przewraca się na skutek utraty siły mięśni;
- miokloniczne – objawiają się gwałtownym szarpnięciem danej grupy mięśni bez utraty przytomności, trwają około 5 sekund;
- toniczno-kloniczne – pacjent traci przytomność. Napady toniczno-kloniczne składają się z trzech faz – pierwsza faza (toniczna) objawia się skurczem mięśni i upadkiem, zatrzymaniem oddechu, wygięciem ciała i często z przygryzieniem języka (trwa około 30 sekund). Po niej następuje faza druga (kloniczna), kiedy chory doświadcza drgawek, ślinotoku i bezwiednego oddania moczu za sprawą obniżenia napięcia mięśni. Faza trzecia to faza głębokiego snu – obejmuje głęboki i szybki oddech, splątanie, senność i ogólne osłabienie.
Rodzaje ataków padaczkowych
Napady częściowe (ogniskowe) proste – chory jest cały czas w pełni świadomy tego, co się dzieje. Występują wówczas symptomy ruchowe (np. drżenie ręki), czuciowe (zaburzenia zmysłów), psychiczne (wrażenie przebywania poza ciałem) oraz wegetatywne (bladość, ślinotok, pocenie);
Napady częściowe (ogniskowe) złożone – chory nie jest świadomy objawów epilepsji i nie pamięta, co się działo. Do symptomów zaliczamy znieruchomienie, nagłe zastygnięcie, przerwanie wykonywanych czynności, stan zamroczenia.
>> Drganie powieki – jakie może mieć przyczyny i jak się go pozbyć
Padaczka – pierwsza pomoc
Będąc świadkiem napadu epilepsji, należy zachować spokój i zadbać o bezpieczeństwo swoje i osoby chorej.
- Chory jest narażony na uraz głowy, dlatego należy asekurować głowę i usunąć z otoczenia przedmioty, o które mógłby się uderzyć.
- Nie wolno trzymać rąk i nóg osoby w trakcie ataku i nie wolno wkładać jej niczego do ust.
- Osoba po napadzie padaczki może być splątana lub nawet zasnąć. Nie należy jej wybudzać, ale jedynie ułożyć w bezpiecznej pozycji.
Padaczka – kiedy wzywać pogotowie?
- Jeśli atak będzie trwał dłużej niż 5 minut, przy czym zawsze należy zanotować dokładny czas napadu.
- Kiedy napady występują w serii, a chory nie odzyskuje pomiędzy nimi świadomości lub nie oddycha prawidłowo.
- Kiedy doszło do urazu.
- Gdy ataku doświadcza kobieta w ciąży.
- Gdy ataku doświadcza pacjent z cukrzycą.
- Kiedy jest to pierwszy napad padaczki w życiu chorego.
Nieleczona padaczka – skutki
Padaczka jest chorobą, która wymaga leczenia. W razie jego braku mogą wystąpić zaburzenia pamięci, upośledzenie funkcji poznawczych, duże ryzyko urazu, a w skrajnych wypadkach nawet zgon. Nieleczone napady mogą pogarszać stan psychiczny chorego, prowadząc do depresji, stanów lękowych i zmian osobowości.
Diagnoza epilepsji
Padaczka jest diagnozowana na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badań:
- EEG (elektroencefalografia) – rejestruje bioelektryczną aktywność mózgu. Zmiany zauważone w zapisie EEG mogą potwierdzić obecność padaczki, a także pomóc w określeniu rodzaju napadów oraz charakterystyki choroby. Jednak brak zmian w zapisie badania EEG nie wyklucza diagnozy padaczki, a nieprawidłowe wyniki mogą występować również u osób, które nie są chore;
- rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT) pozwalają ustalić, czy za rozwojem choroby nie stoją zmiany, jak guzy, urazy lub zmiany degeneracyjne.
>> Jak przetrwać rezonans magnetyczny w przypadku klaustrofobii?
Leczenie epilepsji
Leczenie ma na celu kontrolowanie napadów i poprawę jakości życia, czasami udaje się epilepsję wyciszyć. Najczęściej stosowane są środki farmaceutyczne, które regulują aktywność elektryczną mózgu, leków nie wolno jednak odstawiać na własną rękę.
Czy padaczka jest uleczalna?
Padaczka nie jest chorobą w pełni uleczalną. Po zastosowaniu środków farmaceutycznych u około 66 proc. pacjentów obserwuje się ustąpienie napadów padaczkowych, a u 20 proc. znaczne ich ograniczenie. O niskim ryzyku nawrotu napadów świadczą m.in. prawidłowy zapis EEG, brak napadów przechodzących w uogólnione, długi czas od ostatniego napadu (3 lata), przyjmowanie tylko jednego leku przeciwpadaczkowego.
Padaczka lekooporna
Jest jeszcze grupa pacjentów, u których leczenie nie przynosi efektów. Oznacza to, że cierpią oni na tzw. padaczkę lekooporną i stosowane są u nich inne metody leczenia, w tym leczenie chirurgiczne (wykonywane w celu usunięcia ogniska w mózgu, w którym rozpoczynają się napady), stymulacja nerwu błędnego (poprzez wszczepienie urządzenia, które wysyła impulsy elektryczne do mózgu) oraz dieta ketogenna (pod nadzorem lekarza i dietetyka), wlewy ketaminowe. O metodzie leczenia padaczki decyduje zawsze lekarz prowadzący.
