Paraliż senny pomimo licznych badań nadal budzi wiele kontrowersji. Na tę tajemniczą przypadłość cierpią osoby niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Czym jest paraliż senny i jak sobie z nim radzić?
Paraliż senny — skąd się bierze i jak sobie radzić?
Paraliż senny — co to takiego?
Paraliż senny bywa nazywany również paraliżem przysennym. Jest to stan, który polega na chwilowej utracie prawidłowego funkcjonowania mięśni podczas snu - nie można wówczas poruszyć żadną częścią ciała, choć osoba, która go doświadcza, pozostaje w pełni świadoma. Paraliż senny zaliczamy do parasomnii, tj. nietypowych zachowań występujących podczas snu. Stan ten pojawia się najczęściej podczas zasypiania, ale również tuż po zaśnięciu i w czasie wybudzania się.
Czy paraliż senny zagraża życiu?
Pierwsze doświadczenie paraliżu sennego zwykle budzi niepokój i strach. Choć stan pojawia się nagle, zwykle samoistnie mija po kilku minutach. Paraliż senny może też przejść w wyniku działań osób trzecich, np. przez delikatne dotknięcie czy poruszenie. Paraliż senny nie zagraża życiu, choć u wielu osób, które go doświadczają, pojawia się równolegle lęk przed śmiercią. Pomimo wielkich emocji, jakie wywołuje, nie jest to stan niebezpieczny dla człowieka.
>> Naturalny sposób na stres i bezsenność. 5 ziół na uspokojenie
Paraliż senny — u kogo występuje?
Stan paraliżu sennego może pojawić się u każdego. Pomimo wielu badań jego przyczyny nadal nie są do końca znane. Według szacunków i przewidywań na ryzyko paraliżu sennego są narażone osoby cierpiące na zaburzenia lękowe, problemy ze snem, oraz osoby, które nadużywają alkoholu czy substancji psychoaktywnych. Szczególnie narażeni na ten stan są też pacjenci z depresją, narkolepsją, czy bezdechem sennym.
Aż 50% chorych na narkolepsję zmaga się z nawracającym paraliżem sennym. Badania sugerują również, że paraliż senny może współwystępować ze stresem pourazowym.
Choć paraliż senny dotyka ludzi w każdym wieku, najczęściej pojawia się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. U niektórych pacjentów przechodzi z czasem, u innych pojawia się coraz częściej i z większą gwałtownością.
>> Jak rzucić palenie? 10 skutecznych sposobów, jak to sobie ułatwić
Jakie są objawy paraliżu sennego?
Główny objaw paraliżu sennego to częściowa lub całkowita niemożność poruszania ciałem. W tym stanie dochodzi do nienaturalnego porażenia mięśni, któremu towarzyszy samoświadomość. Pacjent nie może poruszyć żadną częścią ciała, a równocześnie ogarnia go panika i poczucie przerażenia. Paraliżowi sennemu mogą towarzyszyć też halucynacje dźwiękowe i wzrokowe. Osoba, która doświadcza takiego stanu, może próbować krzyczeć, aby wyrwać się z paraliżu, ale bezwładność mięśni całkowicie to uniemożliwia. Cierpiący na paraliż senny często boją się zasnąć z obawy przed atakiem.
Skąd się bierze paraliż senny?
Źródła i przyczyny tego zjawiska nadal pozostają niewyjaśnione. Jednym z czynników może być nieprawidłowa higiena snu i życia oraz towarzyszący jej stres. Paraliż senny dotyka często te osoby, które śpią zbyt mało, kładą się o nieregularnych porach i mają niską jakość snu. Paraliż senny pojawia się również u osób, które doświadczają permanentnego stresu i emocjonalnego napięcia. Ten stan często dotyczy również nałogowców uzależnionych od alkoholu, środków psychotropowych czy silnych leków. Paraliż senny może współwystępować także z takimi chorobami jak narkolepsja, depresja czy choroba dwubiegunowa.
>> Objawy depresji – jak je rozpoznać i jak pomagać
Leczenie paraliżu sennego — jak sobie radzić?
Paraliż senny nie został uznany za jednostkę chorobową, z tego powodu mówienie o jego leczeniu jest dyskusyjne. Można jednak stosować pewne środki, których celem jest łagodzenie i minimalizowanie nieprzyjemnych dolegliwości, jakie wywołuje.
- Zadbaj o higienę snu. Postaraj się chodzić spać o regularnych porach i nie używaj urządzeń elektronicznych na godzinę przed snem, aby ułatwić sobie zasypianie.
- Przewietrz sypialnię przed pójściem spać i zadbaj o odpowiednią temperaturę pomieszczenia.
- Jeśli zmagasz się z trudnościami natury psychicznej lub emocjonalnej, udaj się do specjalisty, aby rozwiązać problem u jego źródła.
- Zadbaj o ciszę i przyciemnienie pomieszczenia, w którym śpisz.
- Nie spożywaj na noc ciężkich posiłków, te, zmuszając organizm do większej pracy, mogą również zwiększać negatywne dolegliwości senne.
- Unikaj alkoholu czy środków psychoaktywnych, które mogą zwiększać halucynacje lub przyczyniać się do ich powstawania.
>> Produkty z melatoniną i ziołowe herbaty ułatwiające zasypianie
Leczenie paraliżu sennego poprzez pracę z oddechem
Osoby, które zmagają się z nawracającym paraliżem sennym, powinny pracować z oddechem. Dzięki temu mogą nauczyć się nad nim panować oraz kontrolować go. Głębokie wdechy i wydechy potrafią skutecznie zmniejszać ataki paniki, a tym samym przerywać paraliż. Wielu pacjentom pomaga ćwiczenie jogi, która z założenia jest praktyką skoncentrowaną na oddechu. Pomocna może być także medytacja oraz regularne korzystanie z różnych technik relaksacyjnych.
>> Kortyzol, czyli hormon stresu – badanie poziomu, norma, jak obniżyć kortyzol
Do jakiego specjalisty zgłosić się z paraliżem sennym?
Na początek warto stan skonsultować z internistą, który przeprowadzi szczegółowy wywiad i określi terapię. W skrajnych przypadkach paraliżu sennego pomocna może być wizyta u psychiatry lub neurologa.
