Rozrusznik serca i stymulator serca to to samo urządzenie medyczne, które wszczepiane jest pod skórę klatki piersiowej pacjenta dla regulacji rytmu serca. Gdy rozrusznik wykryje nieprawidłowości, wytwarza sygnały elektryczne pobudzające serce do skurczów.
Czy rozrusznik serca ma sens tylko u osób starszych? Rozrusznik serca a stymulator
W serwisie Apteline.pl zgodnie z wizją Grupy NEUCA zależy nam na przekazywaniu treści najwyższej jakości – sprawdzonych informacji, eksperckiej wiedzy. Dlatego nasze teksty piszą i weryfikują specjaliści – farmaceuci i lekarze.
Rozrusznik serca – jak to działa?
Mięsień sercowy zbudowany jest z czterech jam – dwóch komór i dwóch przedsionków. Ich pracę, czyli skurcze, stymulują impulsy elektryczne powstające w węźle zatokowo-przedsionkowym – naturalnym rozruszniku serca. Wszczepiany stymulator serca wspomaga pracę tego węzła lub całkowicie go zastępuje poprzez generowanie impulsów elektrycznych. Urządzenie dopasowuje się do naturalnego rytmu serca pacjenta i wysyła impulsy wtedy, gdy jest to konieczne. Każde zaburzenie pracy serca natychmiast aktywuje rozrusznik.
Jak wygląda rozrusznik serca?
Urządzenie jest wielkości zegarka, składa się z generatora impulsów elektrycznych i przewodów z elektrodami. Liczba elektrod zależy od rodzaju arytmii i choroby pacjenta. To urządzenie w pełni automatyczne, zasilane baterią. Stymulator wymienia się co 5–15 lat w zależności od zastosowanej technologii.
Rodzaje rozruszników serca, rozrusznik a kardiowerter
Na rynku dostępne są urządzenia o różnej budowie i różnych funkcjach, o doborze rozrusznika decyduje lekarz na podstawie stanu zdrowia pacjenta.
- Stymulator serca jednojamowy – ma jeden przewód elektrodowy, który wprowadza się do jednej jamy serca (przedsionka lub komory) – tej, która tego potrzebuje. Wybierany, gdy konieczne jest stymulowanie wyłącznie jednego obszaru serca;
- Stymulator serca dwujamowy – ma dwa przewody elektrodowe, które wprowadzane są do obu jam serca, czyli i do przedsionka, i do komory. Jego zadaniem jest stymulacja obu obszarów serca, aby zsynchronizować skurcze mięśnia sercowego;
- Stymulator serca trójjamowy – ma trzy przewody elektrodowe. Znajduje zastosowanie u pacjentów z niewydolnością serca oraz zaburzeniami przewodzenia w obu komorach i przedsionkach. Stymuluje zarówno przedsionki, jak i komory, aby poprawić synchronizację pracy serca;
- Kardiowerter–defibrylator, tzw. ICD (od ang. implantable cardioverter defibrillator) – rozrusznik stosowany u chorych z zaawansowaną niewydolnością mięśnia sercowego;
- Rozrusznik antyarytmiczny – czyli urządzenie przerywające częstoskurcz;
- Rozrusznik z adaptacją zmienną czynności – wspomaga serce w zależności od sytuacji, np. w trakcie wysiłku.
Rozrusznik serca – na czym polega operacja wszczepienia
Nie jest to poważna operacja, ale zabieg, wykonywany najczęściej w znieczuleniu miejscowym. Pod stałą kontrolą aparatu RTG z monitorem oraz EKG kardiolog lub kardiochirurg przez żyłę podobojczykową lub szyjną wprowadza elektrody do jam serca pacjenta. Rozrusznik serca montowany jest poprzez nacięcie skóry pod obojczykiem na mięśniu piersiowym i tam umieszczany. Cały zabieg trwa maksymalnie godzinę, jednak po wszczepieniu pacjent musi leżeć przez kilka lub kilkanaście godzin. Wymagany jest pobyt w szpitalu przez dobę, by lekarz za pomocą EKG obserwował pracę urządzenia w ciele pacjenta.
>> EKG – na czym polega elektrokardiografia?
Kiedy się zakłada rozrusznik serca
Głównym wskazaniem do wszczepienia rozrusznika serca jest bradykardia, czyli zbyt wolny rytm serca. Do kolejnych wskazań zaliczamy:
- bloki przedsionkowo-komorowe,
- zespół chorego węzła zatokowego,
- niektóre rodzaje arytmii, w tym migotanie przedsionków z towarzyszącą bradykardią.
Rozrusznik może być także zastosowany w przypadku niewydolności serca oraz w przypadku występowania zaburzeń przewodzenia po zawale serca.
U dzieci i młodzieży rozrusznik serca może być wszczepiany w przypadku wrodzonych wad serca.
Przeciwwskazania do wszczepienia rozrusznika serca
Przeciwwskazaniem do operacji są miejscowe lub ogólne zakażenie a także możliwość leczenia zaburzeń rytmu serca w inny sposób (farmakologiczny). Decyzję o kwalifikacji pacjenta do zabiegu podejmuje kardiolog prowadzący.
Skutki uboczne po wszczepieniu rozrusznika serca
Każdy zabieg niesie ryzyko powikłań, choć w przypadku wszczepienia rozrusznika serca zdarzają się one niezwykle rzadko. Wśród powikłań, które mogą wystąpić w trakcie zabiegu, wymienia się:
- możliwość przebicia mięśnia sercowego,
- odmę opłucnową,
- wystąpienie krwotoku do opłucnej, śródpiersia lub worka osierdziowego,
- zator powietrzny.
Późne powikłania pooperacyjne, które mogą wystąpić, to
- zakażenie rany,
- infekcja i krwiak loży rozrusznika, czyli miejsca pod skórą, w które wszczepia się rozrusznik,
- owrzodzenie nad rozrusznikiem,
- odleżyna w loży,
- rozejście się brzegów rany w miejscu implantacji,
- zakrzepowe zapalenie żył kończyny górnej.
Kiedy pacjent z rozrusznikiem powinien niezwłocznie skonsultować się z lekarzem?
- Kiedy pojawi się ból w miejscu wszczepienia rozrusznika i silna tkliwość w miejscu wszczepu.
- Kiedy dojdzie do rozejścia się brzegów rany, pojawi się obrzęk, zaczerwienienie, sączenie w okolicy stymulatora.
- Należy także sprawdzać, czy po zabiegu nie ma gorączki – jest to również wskazanie do konsultacji z lekarzem.
- Jeżeli pacjent wyczuwa zgrubienia i tkliwość z towarzyszącym bólem wzdłuż przebiegu żył kończyny górnej po stronie implantowanego rozrusznika, również powinien się zgłosić do lekarza.
Rozrusznik serca – czego nie wolno po wszczepieniu
Rozrusznik serca ma poprawić komfort życia pacjenta, a restrykcje dotyczą głównie czasu tuż po zabiegu wszczepienia stymulatora. Obejmują one:
- ograniczenia ruchów ręki, dłoni i palców po stronie implantu,
- unikanie wzmożonej aktywności fizycznej do miesiąca po zabiegu,
- niemożność poddania się procedurze chirurgicznej z użyciem diatermii,
- a także zakaz noszenia telefonu komórkowego na piersi po stronie implantu.
Zaleceniem na całe życie pacjenta będzie unikanie silnych pól elektromagnetycznych, takich jak rezonans magnetyczny (MRI), a także nietrzymanie telefonu komórkowego bliżej niż około 20 centymetrów od rozrusznika. Zaleca się także unikanie sportów kontaktowych i urazów w okolicy klatki piersiowej, które mogłyby uszkodzić rozrusznik.
Cena stymulatora. Czy NFZ refunduje rozrusznik serca?
Cena rozrusznika serca uzależniona jest od rodzaju zastosowanego urządzenia, średnio jest to koszt od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. Jeśli istnieją wyraźne wskazania lekarskie do wykonania zabiegu, a rozrusznik niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania pacjenta, to koszt zabiegu i rozrusznika jest w pełni refundowany przez NFZ.
