Ałun – co to jest, czy jest zdrowy? Czy ałunem w sztyfcie można zastąpić dezodorant?

Czym jest ałun?

Ałun jest naturalnym minerałem występującym w wielu miejscach na świecie, w tym również w Polsce – znajdziemy go głównie na obszarze Dolnego Śląska, wyspy Wolin oraz w okolicach Sandomierza. To bezwonny, bezbarwny i błyszczący kryształ powstały z przeobrażenia skał magmowych w procesie ich wietrzenia i utleniania. Najczęściej ałun otrzymuje się z ałunitu. Ałun łatwo rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwór o kwaśnym pH, co z resztą stało się podstawą do nadania mu nazwy – alum z języka greckiego oznacza cierpki smak.

Ałun potasowy

Chemicznie ałuny to siarczany, czyli sole glinu z kwasem siarkowym i innymi pierwiastkami. Najbardziej znany i wykorzystywany w kosmetyce jest ałun potasowy, czyli siarczan glinowo-potasowy, ale w przyrodzie występuje też siarczan glinowo-sodowy oraz rzadziej spotykany glinowo-amonowy.

Jakie właściwości ma ałun?

Kosmetyczne właściwości ałunu poznano już w starożytności, skąd pochodzą wzmianki o jego zastosowaniu w celu eliminacji zapachu potu. Minerał ten od dawna wykorzystywano również w medycynie jako środek tamujący krwawienia i antyseptyczny. Ałun dzięki niskiemu pH działa bowiem ściągająco i antybakteryjnie. 

Ałun w XVII-wiecznych zapiskach

W krakowskim Muzeum Farmacji znajdziemy pochodzący z 1660 roku notatnik farmaceuty Andreasa Happena, w którym ałun polecany jest w proszkach myjących zęby i płukankach na dziąsła.

Ałun pod pachy, po goleniu, na rany. Jak używać ałunu?

Ałun jako antyperspirant

Ałun wykorzystywany jest jako antyperspirant – najczęściej w sztyfcie, w formie kryształu lub też jako spray. Doskonale niweluje nieprzyjemny zapach potu, ale co istotne dla naturalnych procesów termoregulacji – nie blokuje porów. Skutecznie hamuje wzrost bakterii, których nadmierne namnażanie jest jedną z przyczyn intensywnego zapachu potu.

Ałun jako dezodorant do stóp

Można go wykorzystać również jako środek przeciw potliwości stóp. Sproszkowany ałun stanowi dodatek do środków dezodorujących w formie pudrów i zasypek, które można użyć bezpośrednio na stopy, ale także wsypać do butów i skarpet.
Pomoże też pozbyć się nieprzyjemnego zapachu skóry dłoni po krojeniu czosnku lub cebuli.

>> Nadmierna potliwość stóp − jak sobie z nią radzić?

Ałun do tamowania krwawienia i na ukąszenia owadów

Krystaliczny ałun w postaci sztyftu służy do szybkiego i skutecznego tamowania lekkich krwawień powstałych na skutek zacięć przy goleniu. Ałun, tworząc na skórze niewidzialną warstwę, łagodzi jej podrażnienia. Ałun można wykorzystać też jako środek łagodzący objawy ukąszeń owadów.

Ałun na trądzik

Ze względu na właściwości antyseptyczne ałun bywa polecany do pielęgnacji cery trądzikowej. Mogą go stosować osoby o cerze wrażliwej, ponieważ jest łagodny dla skóry. 

Ałun w kamieniu, ałun kryształ, ałun w proszku – stosowanie

• W formie krystalicznej ałun stosujemy bezpośrednio na skórę po uprzednim zmoczeniu. Miejsce aplikacji należy kilkakrotnie przetrzeć zwilżonym minerałem, po czym go przepłukać i pozostawić do wyschnięcia.

• Sproszkowany ałun można dodawać do kąpieli całego ciała w celu niwelowania objawów nadmiernej potliwości, ale także w ramach pielęgnacji cery skłonnej do powstawania wyprysków.

Zalety używania ałunu

• Ałun jest bezbarwny i nie powoduje plam ani przebarwień odzieży, które często powstają w wyniku stosowania klasycznych dezodorantów i antyperspirantów.
• Kolejną zaletą jest brak zapachu, dzięki czemu nie maskuje on ulubionych perfum.
• Ałun w postaci krystalicznej jest wydajny – starcza nawet na kilka miesięcy, a w dodatku jest tani i nie ma daty ważności. Aby krystaliczny ałun służył dłużej, należy w miarę możliwości zmieniać miejsce zwilżania wodą, aby uniknąć kruszenia minerału. 
• Ałun nie wysusza skóry i rzadko prowadzi do podrażnień – jest minerałem hipoalergicznym.

Czy ałun jest szkodliwy?

W ostatnich latach pojawiają się informacje o negatywnym wpływie aluminium na nasze zdrowie. Nadmiar glinu gromadzący się w ośrodkowym układzie nerwowym jest uznawany za przyczynę chorób neurodegeneracyjnych, w tym choroby Alzheimera. Glin stosowany w antyperspirantach bywa też posądzany o wywoływanie nowotworów piersi u kobiet. Choć przeprowadzone dotąd badania nie dają jednoznacznej odpowiedzi potwierdzającej rakotwórczy wpływ długotrwałego stosowania dezodorantów z glinem, to jednak rozważa się taką zależność. Aluminium dostaje się jednak do naszego organizmu w znacznie większym procencie drogą pokarmową niż przezskórną. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że syntetyczne sole glinu stosowane w antyperspirantach mogą przenikać przez skórę w większym stopniu niż glin z minerału. Ponadto chemiczne dezodoranty i antyperspiranty zawierają dodatkowo wiele substancji, których działanie na nasz organizm może nie być obojętne. W związku z tym stosowanie naturalnego ałunu uważa się za względnie bezpieczne.
Aluminium w nadmiarze może również powodować zatrucia, jednak jest to związane z dużą podażą doustną tego pierwiastka i działaniem ogólnoustrojowym – do takich sytuacji nie dochodzi w wyniku stosowania kosmetyków działających miejscowo, tym bardziej stosowanych na małym obszarze skóry.

Ałun – przeciwwskazania

Z pewnością ostrożność lub całkowitą rezygnację ze stosowania ałunu powinny rozważyć osoby uczulone na aluminium, u których może dojść do podrażnień i wysypki po zastosowaniu minerału.

>> Ziemia okrzemkowa i jej właściwości. Czy może być niebezpieczna dla zdrowia?