Bronchoskopia budzi w wielu pacjentach lęk. A jednak, choć wydaje się, że wprowadzenie wziernika do dróg oddechowych musi być bardzo bolesne, większość pacjentów określa bronchoskopię jedynie jako niekomfortową. Mimo to korzyści z badania są niepodważalne i w przypadku zaleceń nie warto zwlekać z jego wykonaniem.
Bronchoskopia – na czym polega badanie? Czy bronchoskopia jest bolesna?
Bronchoskopia – co to jest?
Bronchoskopia jest to badanie, podczas którego przez nos lub usta pacjenta wprowadza się bronchofiberoskop giętki lub bronchoskop sztywny. Przyrządy te umożliwiają wizualną ocenę krtani, strun głosowych, tchawicy, oskrzeli głównych, płatowych, segmentowych oraz podsegmentowych. Badanie to jest zatem zlecane głównie w celu diagnostyki chorób układu oddechowego. Jednak w niektórych przypadkach bronchoskopia może mieć także znaczenie lecznicze.
Bronchoskopia – jak przygotować się do badania?
Przed badaniem zaleca się powstrzymanie od spożywania pokarmów przez co najmniej 4 godziny. Picie płynów jest niewskazane na 2 godziny przed bronchoskopią. Dodatkowo przed zakwalifikowaniem do zabiegu lekarz może zadecydować o konieczności wykonania badań dodatkowych. Należą do nich:
- RTG klatki piersiowej,
- badanie selektrograficzne serca (EKG),
- układ krzepnięcia (APTT, INR),
- liczba płytek krwi,
- gazometria krwi tętniczej,
- spirometria.
Na czym polega bronchoskopia
Bronchoskopia wykonywana jest w pozycji leżącej. Przed przystąpieniem do badania konieczne jest założenie pacjentowi dostępu do żyły. Przez wenflon podawane są leki przeciwbólowe, uspokajające i niekiedy przeciwkaszlowe. Gardło lub przewody nosowe są znieczulane miejscowo. Bronchofiberoskop może być wprowadzany przez usta lub nos. Jest on następnie przesuwany głębiej przez krtań i tchawicę do oskrzeli.
Czy bronchoskopia jest bolesna?
Znieczulenie stosowane podczas zabiegu jest znieczuleniem miejscowym. Wykorzystywany w tym celu jest roztwór lidokainy. Dodatkowo dożylnie podawane są leki nasenne, uspokajające, przeciwbólowe i przeciwkaszlowe. Oczywiście doznania bólowe są subiektywną oceną każdego pacjenta, lecz większość nie ocenia zabiegu jako bolesnego. Jest on natomiast nieprzyjemny i powoduje dyskomfort. W niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o zastosowaniu znieczulenia ogólnego, lecz zazwyczaj nie jest to konieczne.
Bronchoskopia – zalecenia po badaniu
Bardzo ważne jest, aby po badaniu powstrzymać się od jedzenia i picia przez co najmniej 2 godziny. Jest to związane z większym ryzykiem zachłyśnięcia się po podawanych lekach. Początkowo przełykanie może być bolesne. Warto zrezygnować z pikantnych oraz gorących posiłków i spróbować najpierw chłodnych napojów, jogurtów lub lodów.
Ile trwa bronchoskopia? Jak długo czeka się na wyniki?
Czas trwania bronchoskopii zależy od wykonywanych w trakcie badań dodatkowych. Zazwyczaj wynosi od 30 do 60 minut. Wynik samej bronchoskopii, bez badań dodatkowych, pojawia się w formie opisowej tego samego dnia. Jeśli pobierane były materiały do badań histopatologicznych, cytologicznych lub mikrobiologicznych, to czas oczekiwania na wyniki może się wydłużyć do kilkunastu dni.
Bronchoskopia – ile trwa pobyt w szpitalu?
Zazwyczaj badanie bronchoskopowe nie wymaga dłuższej hospitalizacji i już w dniu zabiegu pacjent może wrócić do domu. Duże znaczenie ma jednak przyczyna wykonywania bronchoskopii i stan chorego. Każdy przypadek powinien zostać indywidualnie rozpatrzony przez specjalistę.
Bronchoskopia – kiedy się ją wykonuje
Badanie bronchoskopowe jest niezwykle pomocne w diagnostyce chorób układu oddechowego. Dodatkowo w niektórych sytuacjach ma też działanie terapeutyczne. Dzieje się tak przykładowo w przypadku utknięcia w drogach oddechowych ciała obcego. Jest to szczególnie częsta przyczyna zgłaszania się do szpitala rodziców z małymi dziećmi. Inne lecznicze wskazania do bronchoskopii to tamowanie krwawienia, odsysanie z oskrzeli wydzieliny oraz ich udrażnianie w przypadku zwężenia. Oczywiście o konieczności wykonania badania powinien zawsze decydować lekarz specjalista.
Bronchoskopia – wskazania
Najczęstsze wskazania do bronchoskopii to:
- krwioplucie,
- nawracające zakażenia dolnych dróg oddechowych,
- przewlekły kaszel,
- duszność o trudnej do zdiagnozowania przyczynie,
- wykrztuszanie dużych ilości ropnej i śluzowej wydzieliny,
- przedłużające się zapalenie opłucnej z obecnością płynu,
- widoczne w badaniach radiologicznych okrągłe zacienienia, zmiany naciekowe oraz rozsiane,
- powiększenie węzłów chłonnych wnęk lub śródpiersia,
- uwidocznione radiologicznie zniekształcenie przebiegu tchawicy lub oskrzeli,
- niedodma.
Bronchoskopia – przeciwwskazania
Nie w każdym przypadku można wykonać bronchoskopię. Badania powinny unikać osoby cierpiące na ciężką niewydolność serca oraz ciężkie zaburzenia rytmu lub chorzy, którzy w ciągu dwóch tygodni przed zabiegiem przebyli zawał mięśnia sercowego. Dyskwalifikujące mogą być również zmiany zwyrodnieniowe w odcinku szyjnym kręgosłupa i liczba płytek krwi poniżej 20 000/µl. Niewydolność oddechowa jest przeciwwskazaniem do bronchoskopii, ale nie dotyczy to badania wykonywanego w celach terapeutycznych. Każdy przypadek wymaga jednak indywidualnego podejścia i rozważenia ewentualnego ryzyka i korzyści.
Dlaczego podczas bronchoskopii wykonuje się czasem badania dodatkowe?
Badania wykonywane podczas badania bronchoskopowego wielu osobom kojarzą się głównie z rozpoznawaniem chorób nowotworowych i skierowanie traktują jako wyrok. W rzeczywistości możliwości diagnostyczne tych badań są dużo szersze. Umożliwiają one bowiem rozpoznanie gruźlicy lub chorób śródmiąższowych płuc, takich jak sarkoidoza i alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych.
Jakie badania można wykonać podczas bronchoskopii?
- badanie popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych,
- biopsja węzłów chłonnych,
- biopsja błony śluzowej,
- biopsja płuca.
>> Zapalenie płuc – objawy, leczenie
Bronchoskopia – powikłania
Bronchoskopia jest bezpiecznym badaniem, jednak jak w każdym przypadku mogą po niej wystąpić powikłania. Najczęściej pojawia się chrypka utrzymującą się kilka godzin lub krwawienie z nosa. Dużo rzadziej dochodzi do urazów w obrębie dróg oddechowych, krwioplucia, zaburzeń rytmu serca, skurczu oskrzeli, odmy opłucnowej, reakcji alergicznej na podwalne leki lub nasilenia niewydolności oddechowej.
>> Zapalenie krtani podgłośniowe i nagłośniowe. Objawy i leczenie zapalenia krtani
Bronchoskopia – nowe technologie diagnostyczne
Bronchoskopia fluorescencyjna jest jedną z nowszych technologii. Wykorzystuje ona bronchoskop i źródło światła emitujące promieniowanie o określonej długości fali. Tkanki zdrowe pochłaniają i odbijają te fale w inny sposób niż tkanki zmienione chorobowo. Jest to szczególnie przydatne w diagnostyce chorób nowotworowych. Czułość wykrywania zmian jest w tym przypadku dużo wyższa niż w klasycznej bronchoskopii.
