Dyskopatia szyjna, piersiowa, lędźwiowa – przyczyny, objawy, leczenie

Coraz więcej osób doświadcza problemów z kręgosłupem, co wynika zarówno z faktu, że żyjemy coraz dłużej, jak i z mało aktywnego trybu życia, który jest powodem niejednej choroby cywilizacyjnej.

Za główne czynniki cywilizacyjne, prowadzące do dyskopatii kręgosłupa zalicza się:

• długie godziny pracy w pozycji siedzącej
• nieprzystosowane stanowisko pracy
• niestosowanie się do zasad BHP odnośnie przerw w pracy (wstawanie od biurka, rozciąganie się itp.)
• duży stres, który napina mięśnie
• poruszanie się samochodem (znowu w pozycji siedzącej)
• brak aktywności fizycznej
• nadwaga i otyłość

Dyskopatia kręgosłupa może też rozwinąć się w wyniku ciężkiej pracy fizycznej, związanej z koniecznością podnoszenia i przenoszenia ciężkich przedmiotów. Niekiedy zmiany zwyrodnieniowe rozwijają się w wyniku wad postawy oraz przebytych urazów. Nie bez znaczenia dla wszystkich schorzeń kręgosłupa jest też sam proces starzenia się i zużywania organizmu – im jesteśmy starsi tym większe ryzyko pojawienia się zmian zwyrodnieniowych.

W badanych przez archeologów szkieletach naszych przodków na próżno doszukiwać się śladów dyskopatii, co jedynie potwierdza tezę, iż jest to problem wynikający ze współczesnego trybu życia.

Jak dochodzi do dyskopatii?

Jak sama nazwa choroby wskazuje, dyskopatia to patologiczne zmiany w obrębie dysków kręgosłupa. Dyski to potoczne określenie dla krążków międzykręgowych, czyli struktur kręgosłupa występujących między trzonami kręgów. Dyski składają się z jądra miażdżystego i pierścienia włóknistego. Ich zadaniem jest ochrona części kostnych kręgosłupa przed ocieraniem się oraz amortyzacja wstrząsów i obciążeń.

Proces zwyrodnieniowy krążka międzykręgowego rozpoczyna się od jego odwodnienia (dysk w ponad 90 proc. składa się z wody) i wiotczenia. W wyniku tych procesów wysokość dysku obniża się i zmniejsza się jego zdolność do amortyzacji wstrząsów. Odwodniony krążek jest osłabiony, łatwiej można go uszkodzić, może dojść do pęknięcia pierścienia włóknistego, co skutkuje uciskiem na nerwy i  jest przyczyną dolegliwości bólowych. Ten moment zwykle skłania nas do wizyty u lekarza i zainteresowania się przyczyną bólu. Na wczesnym etapie zaawansowania zmian zwyrodnieniowych pomocna jest terapia zachowawcza, m.in. fizjoterapia.

Nieleczona dyskopatia prowadzi do pogłębiania się niekorzystnych zmian oraz do rozwoju choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa.

Dyskopatia może rozwinąć się na każdym odcinku kręgosłupa, najczęściej rozwija się na odcinku lędźwiowym i szyjnym kręgosłupa, rzadziej dotyczy odcinka piersiowego.

Objawy dyskopatii

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa mogą początkowo przebiegać bezobjawowo, z czasem manifestują się bólem na poszczególnych odcinkach kręgosłupa. Naturalną reakcją na ból jest odruchowe ograniczanie ruchu w odcinku szyjnym, piersiowym czy lędźwiowym kręgosłupa.

Dyskopatia lędźwiowa – objawy:

• ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i lędźwiowo-krzyżowym (w dole pleców), początkowo ostry, z czasem przechodzi w ból przewlekły
• ostry ból pojawiający się w momencie zgięcia się, podnoszenia czegoś ciężkiego
• ból wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego: w okolicy pośladka, stawu biodrowego, w  kończynie dolnej w okolicy stawu kolanowego, w łydce, w okolicy stawu skokowego aż do palców i krawędzi stopy
• osłabienia mięśni kończyn dolnych
• ból nasila się podczas chodzenia, ustępuje w pozycji leżącej

Dyskopatia kręgów szyjnych – objawy:

• ostry ból barku, łopatki, dolnej części karku
• ból mięśni wokół odcinka szyjnego kręgosłupa w reakcji na dotyk
• ból przy ruchu stawu barkowego
• problemy z odchylaniem głowy w różnych kierunkach
• ból głowy (migrena szyjna)
• drętwienie i mrowienie dłoni

Dyskopatia odcinka piersiowego – objawy:

• ból w obrębie narządów wewnętrznych, sugerujący problemy z przełykiem, sercem, żołądkiem, jelitami, układem moczowym
• ból między łopatkami, promieniujący do żeber (może być mylony z objawami zawału)
• ból w klatce piersiowej podczas kaszlu, kichania, głębokiego oddychania
• napięcie mięśni wokół odcinka piersiowego kręgosłupa
• ból w klatce promieniujący do kończyn górnych
• osłabienie mięśni kończyn dolnych

Jak diagnozuje się dyskopatię?

Pacjent, który zgłasza się do ortopedy z objawami dyskopatii kręgosłupa wymaga przeprowadzenia dokładnej diagnostyki, aby określić przyczynę i stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych, a następnie dobrać odpowiednie leczenie. W rozpoznawanin dyskopatii wykorzystuje się:

• rezonans magnetyczny
• tomografię komputerową
• rentgen
• ocenę postawy ciała
• ocenę ruchomości czynnej, biernej, z oporem
• ocenę siły mięśniowej
• ocenę zaburzeń czucia powierzchniowego

Rehabilitacja przy dyskopatii

U zdecydowanej większości pacjentów z dyskopatią do wyeliminowania lub złagodzenia dolegliwości bólowych wystarcza terapia zachowawcza. W ramach leczenia zachowawczego pacjent powinien:

• nauczyć się odpoczywać w odpowiedniej pozycji
• wyeliminować czynniki, które doprowadziły do zmian (np. nieergonomiczne stanowisko pracy)
• stosować ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie
• podejmować regularną aktywność fizyczną
• dbać o prawidłową masę ciała
• korzystać z fizjoterapii
• w razie zaostrzenia dolegliwości bólowych przyjmować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne

Operacyjne leczenie dyskopatii

U ok. 20 proc. pacjentów z objawami dyskopatii konieczne jest leczenie chirurgiczne, co świadczy o dużym zaawansowaniu zmian zwyrodnieniowych. Leczenie operacyjne zalecane jest wówczas, gdy dyskopatia prowadzi do takich problemów jak nietrzymanie moczu, nietrzymanie stolca, a towarzyszący zwyrodnieniu ból który nie ustępuje mimo wdrożenia leczenia zachowawczego.