Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – co to za badanie?

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – na czym polega badanie?

Żelazo to jeden z kluczowych pierwiastków, wpływających na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Jest szczególnie istotne dla zachowania prawidłowego przebiegu procesów tworzenia się nowych krwinek czerwonych. Nośnikiem tej substancji jest białko nazywane transferyną.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) jest wskaźnikiem umożliwiającym ocenę całkowitej ilości żelaza w stosunku do jej możliwości wiązania się z transferyną, w skrócie – do transportowania tego pierwiastka.

W momencie, gdy organizm zmaga się z niedoborami żelaza, poziom transferyny jest podwyższony, ponieważ wykazuje większą zdolność do „wychwytywania” pierwiastków żelaza i jednocześnie – przez jego mniejszą ilość – większa liczba receptorów transferyny pozostaje „wolna”.

Badanie TIBC pozwala ocenić tę zależność i tym samym jest pomocne w rozpoznaniu niedoborów żelaza czy diagnozie anemii na tle zbyt małej ilości tego pierwiastka.

>> Niedobór żelaza – jakie są jego objawy, co jeść, by uzupełnić niedobory

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie oznaczenia całkowitej zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) wykonuje się wówczas, gdy istnieje podejrzenie niedoborów żelaza lub zaburzeń w jego gospodarce.

Badanie to często zaliczane jest do podstawowej diagnostyki w tym obszarze. Wskazaniem do jego przeprowadzenia jest także rozpoznanie anemii lub potrzeba dokładniejszego zdiagnozowania przyczyn tej choroby (anemia może mieć również inne podłoże niż niedobór żelaza).

Anemia z niedoboru żelaza jest jednym ze wskazań do wykonania TIBC. Do głównych objawów choroby należą:

• częste osłabienie i uczucie zmęczenia,
• zaburzenia w percepcji smakowej,
• dolegliwości ze strony języka – ból lub pieczenie,
• stan zapalny kącików ust,
• skłonność do wypadania włosów czy większa łamliwość paznokci.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – jak się przygotować do badania?

Oznaczenie stężenia całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC) to badanie laboratoryjne, które nie wymaga większego przygotowania się. Należy jednak pamiętać o tym, że wskaźnik ten (TIBC) podlega pod rytm dobowy, a więc w ciągu 24 godzin jego stężenie zmienia się w zależności od pory dnia.

Dlatego też zaleca się wykonanie badania między godziną 7 a 10 rano. Warto także poprzedniego dnia zadbać o wcześniejsze zjedzenie kolacji i unikać posiłków po godzinie 18.

>> Diagnostyka cukrzycy ciążowej – test glukozy na czczo oraz OGTT

Jak przebiega badanie całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC)?

Badanie TIBC należy do klasycznych badań laboratoryjnych i polega na pobraniu próbki krwi z żyły, przesyłanej do laboratoryjnej analizy. Po zakończonym badaniu warto uciskać gazikiem miejsce nakłucia przez kilka minut, co pozwoli zredukować obrzęk i zmniejszy ryzyko wystąpienia siniaka.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – normy. Jak interpretować wyniki?

Normy dla całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC) wynoszą:

• w przypadku kobiet – 40–80 µmol/l,
• u mężczyzn – 45–70 µmol/.

Warto jednak pamiętać o tym, że wynik badania zawsze musi być skonsultowany z lekarzem. Często specjalista zaleca oznaczenie innych markerów, które są pomocne w uzyskaniu szerszego spojrzenia na problem pacjenta. Trafna analiza możliwa jest tylko poprzez interpretację każdego wyniku oraz porównanie go w odniesieniu do wyników z oznaczenia innych wskaźników.

>> Anemia – objawy, leczenie, przyczyny. Czym jest anemia i jak leczyć niedokrwistość?

TIBC podwyższone

Podwyższony poziom całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC) oznacza niedobory tego pierwiastka, które mogą wynikać m.in. z niewłaściwej diety, niedożywienia, zaburzeń wchłaniania oraz anemii z niedoboru żelaza. Warto jednak pamiętać o tym, że na wynik mogą wpływać takie czynniki jak:

• stan zapalny,
• ciąża,
• terapia hormonalna, co może utrudniać otrzymanie trafnego wyniku.

TIBC niskie

Niskie stężenie całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC) sugeruje, że w organizmie znajduje się nadmiar żelaza, przez co transferyna ogranicza możliwość łączenia się z receptorami tego pierwiastka. Sytuacja ta może wynikać m.in. z zaburzeń w metabolizmie żelaza, prowadzących do jego nagromadzenia (hemochromatoza) czy osób często poddawanych transfuzji krwinek czerwonych.

Niskie stężenie całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC) może być związane także z zatruciem się tym pierwiastkiem lub występowaniem przewlekłych chorób wątroby. Niski wskaźnik TIBC może wynikać także ze zmian nowotworowych. Co istotne, niektóre leki mogą obniżać poziom TIBC, dlatego o ich przyjmowaniu należy wcześniej poinformować specjalistę wykonującego badanie.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – co po badaniu?

Badanie oceny całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC) polega na pobraniu krwi, dlatego też nie ma szczególnych zaleceń po zakończeniu diagnostyki – można wrócić do codziennych obowiązków, a po otrzymaniu wyników skonsultować się z lekarzem. Czas oczekiwania na wyniki to ok. 2–5 dni, choć wszystko zależy od wybranej placówki.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – czy badanie wykonuje się w ciąży?

Oznaczenie stężenia całkowitej zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) to bezpieczne i nieinwazyjne badanie, dlatego może być wykonywane również w czasie ciąży. Podwyższone TIBC w ciąży z reguły jest stanem naturalnym, gdyż rośnie wówczas zapotrzebowanie na żelazo. Należy zadbać o jego odpowiednie uzupełnienie i monitorować poziom tego pierwiastka przez cały okres ciąży.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – jak wygląda badanie u dzieci?

Badanie całkowitej zdolności surowicy do wiązania żelaza (TIBC) u dzieci wykonuje się w tym samym celu, co w przypadku osób dorosłych. Jest to więc podejrzenie niedoboru żelaza oraz diagnoza w kierunku niedożywienia lub anemii z niedoboru tego pierwiastka.

Całkowita zdolność surowicy do wiązania żelaza (TIBC) – cena, Ile kosztuje badanie?

Dokładna cena badania TIBC zależy od konkretnej placówki, jednak jest to dość tania metoda diagnostyczna, której koszt waha się w granicach 20–30 zł.