Sucha skóra głowy, na nogach, dłoniach. Czego brakuje w organizmie, gdy mamy suchą skórę?

Sucha skóra – co to znaczy?  

Sucha skóra to stan, w którym bariera ochronna naskórka nie działa prawidłowo – traci zbyt dużo wody i nie potrafi skutecznie zatrzymać wilgoci. Może dotyczyć to całego ciała, ale często pojawia się miejscowo: na twarzy, dłoniach, przedniej części piszczeli czy skórze głowy. Wbrew pozorom sucha skóra nie zawsze jest sygnałem odwodnienia – może być też efektem niedoborów pokarmowych, pielęgnacji niedopasowanej do potrzeb skóry lub czynników zewnętrznych.

Po czym poznać skórę suchą i bardzo suchą?

Ten typ skóry bardzo łatwo odróżnić od innych, a najczęstsze objawy przesuszenia to:

• uczucie ściągnięcia, zwłaszcza po umyciu,
• szorstkość w dotyku,
• łuszczenie się naskórka,
• skóra matowa, pozbawiona blasku,
• pęknięcia i mikrourazy,
• pieczenie lub swędzenie.

Sucha skóra może występować przejściowo – najczęściej zimą lub po kontakcie z drażniącym kosmetykiem. Jeśli problem przedłuża się lub nasila, może świadczyć o zaburzeniach bariery hydrolipidowej.

>> Skóra sucha czy odwodniona? Jakie są różnice?

Sucha skóra – przyczyny  

Wiele różnych czynników ma wpływ na skórę – i to zarówno tych zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Choć najczęściej obwiniamy źle dobrane kosmetyki, w rzeczywistości problem może mieć swoje źródło znacznie głębiej, bo w samej strukturze naskórka lub w gospodarce organizmu. Na suchą skórę mogą wpływać:

Zaburzona bariera hydrolipidowa 

Jednym z najczęstszych powodów, dla których skóra staje się sucha, jest uszkodzenie naturalnej warstwy ochronnej – tzw. bariery hydrolipidowej. Odpowiada ona za utrzymywanie wilgoci w skórze i ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Gdy jest osłabiona, woda łatwo ucieka z naskórka, a skóra staje się szorstka, napięta i podatna na podrażnienia. Do uszkodzenia tej ważnej bariery ochronnej może prowadzić m.in.:

• zbyt częste mycie skóry wodą i silnymi detergentami,
• stosowanie kosmetyków zawierających alkohol lub mydła zasadowe,
• zbyt częste wykonywanie peelingów mechanicznych i chemicznych,
• niska wilgotność powietrza w ogrzewanych lub klimatyzowanych pomieszczeniach. 

Czynniki atmosferyczne 

Warunki pogodowe to jeden z najważniejszych czynników sezonowej suchości skóry. Jesienią i zimą, gdy temperatura spada, a powietrze jest suche, skóra traci więcej wody. Dodatkowo, mróz, wiatr i ogrzewanie jeszcze bardziej pogłębiają problem.  

>> Pękająca i sucha skóra zimą: jak dbać o cerę?

Wiek i naturalne procesy starzenia

Z wiekiem aktywność gruczołów łojowych spada, a skóra produkuje mniej sebum – naturalnego filmu ochronnego. Ponadto u starszych osób dochodzi do spowolnienia odnowy komórkowej, co utrudnia regenerację bariery naskórka.

Uwarunkowania genetyczne i typ skóry

Niektóre osoby po prostu mają skórę suchą z natury – to tzw. typ skóry suchy, uwarunkowany genetycznie. Cienka, delikatna, często wrażliwa – taka skóra od dzieciństwa wymaga większego wsparcia pielęgnacyjnego i ochronnego.

>> Krem do twarzy na zimę – co powinien zawierać dobry krem ochronny?

Choroby dermatologiczne i ogólnoustrojowe

Sucha skóra może też być jednym z objawów chorób. Do najczęstszych należą:

• atopowe zapalenie skóry (AZS) – przewlekła choroba zapalna, której podstawą jest zaburzona bariera naskórkowa,
• łuszczyca – suche, łuszczące się ogniska pojawiają się na łokciach, kolanach, owłosionej skórze głowy,
• cukrzyca – zaburzenia krążenia i odwodnienie organizmu mogą prowadzić do suchości skóry, zwłaszcza stóp i podudzi,
• niedoczynność tarczycy – spowolniony metabolizm wpływa negatywnie na nawodnienie skóry.

>> Atopowe zapalenie skóry – maści, kremy, żele bez recepty

Niedobory witamin i składników odżywczych 

Skóra jest organem wymagającym – by prawidłowo funkcjonować, potrzebuje zarówno witamin, jak i składników mineralnych. Na stan skóry wpływają m.in. poziom witamin A, C, E, B3 (niacynamid) i B5 (pantenol), kwasów tłuszczowych omega-3, cynku i selenu. Bardzo sucha skóra może być pierwszym sygnałem niedożywienia, źle zbilansowanej diety lub zaburzeń wchłaniania składników odżywczych.

Czynniki hormonalne

W okresie menopauzy, ciąży lub przy zaburzeniach hormonalnych (np. PCOS, niedoczynność tarczycy) równowaga wodno-lipidowa skóry może ulec zaburzeniu.

Leki i terapie dermatologiczne

Niektóre leki, szczególnie te stosowane w terapii trądziku (retinoidy, izotretynoina), mogą prowadzić do znacznego przesuszenia skóry twarzy, ust, a nawet powiek. Podobnie działają niektóre leki moczopędne, przeciwalergiczne i hormonalne.

Sucha skóra twarzy – jak i czym ją pielęgnować?

Sucha skóra twarzy i innych części ciała to jeden z najczęściej zgłaszanych problemów dermatologicznych i pielęgnacyjnych – szczególnie w okresie jesienno-zimowym oraz u osób z naturalnie cienką i wrażliwą cerą. Zaradzić może przemyślana i konsekwentna pielęgnacja, która uwzględnia zarówno odbudowę bariery ochronnej, jak i nawilżenie na poziomie głębszych warstw naskórka.

Pielęgnacja suchej twarzy powinna być ukierunkowana na trzy główne cele:

1. Delikatne oczyszczanie bez naruszania bariery naskórkowej

Skóra sucha nie toleruje agresywnych detergentów ani mydeł o zasadowym pH. Każde mycie powinno być jak najmniej inwazyjne, by nie zaburzać naturalnej warstwy ochronnej. Wybieraj produkty zawierające łagodne środki myjące (np. glukozydy), pantenol, ceramidy, wodę termalną – wspierają łagodzenie i ochronę, za to bez SLS/SLES i alkoholu denaturowanego. W oczyszczaniu suchej skóry najlepiej sprawdzają się mleczka, kremowe żele lub płyny micelarne.

>> Olejek do demakijażu: oczyszcza, odżywia, reguluje pracę skóry

2. Nawilżanie z użyciem humektantów

Skóra sucha bardzo szybko traci wodę, dlatego nawilżenie to podstawa pielęgnacji. Tutaj na pierwszy plan wysuwają się humektanty – substancje wiążące wodę w naskórku. W składzie szukaj takich substancji jak: kwas hialuronowy, gliceryna, betaina, sorbitol, mocznik (2–5%). Nawilżające serum lub esencję najlepiej nakładać na lekko wilgotną skórę – zwiększa to skuteczność kosmetyku.

3. Odbudowa bariery i zatrzymanie wilgoci

Samo nawilżenie to często za mało. Bardzo sucha skóra potrzebuje także emolientów i składników okluzyjnych, które zabezpieczą naskórek przed utratą wilgoci oraz odbudują płaszcz lipidowy. Szukaj składników takich jak:

• skwalan – lekki, niekomedogenny lipid o wysokiej tolerancji,
• masło shea, olej z awokado, olej jojoba, olej słonecznikowy,
• triglicerydy kaprylowo-kaprynowe – nowoczesne emolienty estrowe,
• ceramidy + cholesterol + kwasy tłuszczowe – tzw. trio barierowe, niezbędne dla suchej skóry,
• dimetikon, wazelina, lanolina – tworzą ochronną warstwę okluzyjną.

Pielęgnacja wieczorna powinna zawierać bogatsze formuły – najlepiej w postaci kremu lub punktowej okluzji (na policzki, łokcie, nogi).

>> Kosmetyki i dermokosmetyki do twarzy, ciała i włosów bez recepty

Bardzo sucha skóra – gdy zwykła pielęgnacja nie wystarczy

Przy bardzo suchej skórze objawy są nasilone i mogą wpływać na codzienny komfort życia. Charakterystyczne są widoczne pęknięcia i złuszczanie, zaczerwienienie, nasilony świąd i uczucie pieczenia, szczególnie po aplikacji kosmetyków. W takich przypadkach standardowe kremy nawilżające mogą być niewystarczające – konieczna jest intensywna odbudowa bariery naskórkowej, a czasem nawet konsultacja dermatologiczna. Co może pomóc?

• zmiana lekkiego kremu na bogatszą emulsję lub maść dermatologiczną (np. z lanoliną czy wazeliną mikrocząsteczkową);
• stosowanie okluzji punktowej – na najbardziej suche miejsca warto nałożyć warstwę lipidowego kremu lub czystego skwalanu;
• dodanie pod krem na noc regenerującego serum z niacynamidem, witaminą E lub pantenolem.

Uwaga: Osoby z bardzo suchą skórą powinny szczególnie unikać kosmetyków z alkoholem, silnymi kwasami lub intensywnymi substancjami zapachowymi – mogą nasilać podrażnienia i suchość.

>> Kosmetyki do pielęgnacji twarzy, kremy, sera, żele i balsamy do ust

Dobry krem do suchej skóry – co powinien zawierać?

Produkty do skóry suchej mogą mieć postać lekkiego serum, gęstego balsamu, maści czy kremu barierowego. Różnią się konsystencją i zawartością składników aktywnych, ale cel mają wspólny: nawodnić, odbudować i ochronić skórę. W praktyce skuteczny kosmetyk do suchej skóry powinien łączyć w sobie kilka grup substancji:

Najczęstsze błędy w pielęgnacji suchej skóry

Nawet najlepiej dobrane kosmetyki nie przyniosą efektu, jeśli popełnia się podstawowe błędy w codziennej rutynie. W przypadku skóry suchej szczególnie łatwo jest ją dodatkowo podrażnić. Warto wiedzieć, co może pogorszyć kondycję skóry i jakich nawyków unikać, aby nie osłabiać bariery hydrolipidowej. Skórze suchej szkodzi:

• zbyt częste złuszczanie – narusza barierę ochronną i prowadzi do dalszego przesuszenia,
• brak nawilżania po oczyszczaniu – nawet chwilowe odwodnienie pogłębia problem,
• stosowanie zbyt lekkich kremów – nie zapewniają wystarczającej ochrony lipidowej,
• ignorowanie ochrony przeciwsłonecznej – promieniowanie UV osłabia funkcje barierowe skóry.

Zamiast tego warto:

• sięgać po delikatne peelingi enzymatyczne, maksymalnie 1–2 razy w tygodniu,
• zawsze nakładać serum lub krem nawilżający tuż po oczyszczaniu,
• wybierać bogatsze formuły z emolientami i ceramidami, szczególnie na noc,
• pamiętać o codziennej ochronie SPF – także zimą.

Sucha skóra potrafi być uciążliwa, ale przy odrobinie troski szybko odwdzięcza się miękkością i zdrowym blaskiem.

>> Kiedy i na co stosować emolienty? Radzi farmaceutka