Woda termalna: cenne minerały w sprayu, w kosmetykach i w basenie!

Co to jest woda termalna? Znaczenie terminu

Wody termalne to wody podziemne osiągające w miejscu wypływu temperaturę nie mniejszą niż 20°C. Tak przyjęło się definiować je w Polsce, w innych rejonach świata temperatura wody termalnej w momencie wydobycia powinna być wyższa niż średnia roczna temperatura powietrza w okolicy i osiągać nie mniej niż 20°C. Swoje źródła mogą mieć nawet 6000 metrów pod powierzchnią gruntu, są krystalicznie czyste i zawierają unikalne dla danego regionu kompozycje składników mineralnych i pierwiastków śladowych, przenikających do wody, gdy przepływa ona przez warstwy skał. Od wody kranowej czy butelkowanej wodę termalną odróżnia właśnie czystość mikrobiologiczna – przez tysiące lat nie miała kontaktu z czynnikami zewnętrznymi.

Avène, Vichy, Uriage i La Roche-Posay – słynne źródła wody termalnej

Współczesne wykorzystanie wód termalnych to m.in. rekreacyjne baseny, uzdrowiska leczące schorzenia dermatologiczne czy reumatyczne, ośrodki SPA i wellness, produkcja dermokosmetyków, zabiegi kosmetologiczne. Ze źródeł wody termalnej znana jest przede wszystkim Francja – najważniejsze uzdrowiska wykorzystujące ciepłe źródła termalne to Avène, Vichy, Uriage i La Roche-Posay (stąd też nazwy marek dermokosmetyków wykorzystujących ten składnik). Wody termalne na dużą skalę eksploatują też Niemcy, Nowa Zelandia, Stany Zjednoczone i Islandia.

W Polsce źródła termalne znajdują się m.in. w Tatrach i miejscowościach: Ciechocinek, Cieplice, Uniejów czy Mszczonów. Krajowe wody termalne osiągają temperatury od 20°C aż do 87°C, a ich wypływy mogą być naturalne (nazywa się je wówczas cieplicami) i sztuczne, pozyskane dzięki odwiertom. Rodzimi producenci również wykorzystują surowiec do produkcji dermokosmetyków, np. kosmetyki z wodą termalną z Iwonicza-Zdroju. 

Właściwości wody termalnej

Szczególnym rodzajem wody termalnej jest woda wulkaniczna, wypływająca z położonych na głębokości około 4000 metrów skał magmowych i osiągająca tam temperaturę nawet 140°C. Woda termalna może być bardzo mocno nasycona składnikami mineralnymi – w przypadku wody wulkanicznej z Vichy ich stężenie sięga 5,2 g/litr, a wody termalnej z Uriage nawet 11 g/litr, ale w innych nasycenie bywa mniejsze, a woda znajduje wówczas odmienne zastosowania.

Zarówno w wodzie wulkanicznej, jak i wodach termalnych z różnych regionów świata mogą znajdować się cenne dla zdrowia i urody pierwiastki:

• wapń, stront, lit – pomocne w leczeniu stanów zapalnych skóry,
• potas, sód – działanie nawilżające skórę,
• magnez – wspomaganie procesów naprawczych skóry,
• żelazo – działanie dotleniające, regenerujące skórę,
• krzem – wzmocnienie naczyń włosowatych, wspomaganie produkcji kolagenu,
• siarka – działanie przeciwbakteryjne, detoksykujące, antyłojotokowe,
• fluor, mangan, selen – antyoksydanty walczące z wolnymi rodnikami, działanie przeciwstarzeniowe,
• ortofosforany – pobudzanie procesów komórkowych,
• amoniak – wspieranie syntezy aminokwasów i procesów odbudowy skóry,
• wodorowęglany – wzmacnianie bariery ochronnej skóry.

Woda termalna w sprayu

Podstawowy produkt z wodą termalną, dostępny w aptekach, to po prostu czysta woda termalna w aerozolu. Te dostępne w aptekach dzielą się na dwie grupy:

1. wody termalne hipotoniczne, wymagające osuszenia chusteczką, wacikiem lub czystym ręcznikiem po około 30 sekundach od spryskania (w innym przypadku zamiast nawilżyć skórę, wysuszają ją);
2. wody izotoniczne, niewymagające osuszenia, pozostawiane na skórze do wyschnięcia.  

Woda termalna w sprayu jest produktem wielofunkcyjnym, przydatnym o każdej porze roku, choć najczęściej sięga się po nią się latem. Zalecana jest dla każdego rodzaju skóry, najwięcej korzyści przyniesie jednak skórze trądzikowej, wrażliwej, atopowej czy z łuszczycą, a także po oparzeniach, uczuleniach, ukąszeniach, otarciach i odparzeniach. Można stosować ją np.

• rano, tuż po obudzeniu, w celu odświeżenia cery po nocy i pobudzenia organizmu do działania,
• w podróży, gdy skóra jest przesuszona i zmęczona długim lotem,
• w biurze i innych pomieszczeniach klimatyzowanych latem i dogrzewanych kaloryferami zimą,
• po depilacji lub goleniu, gdy skóra jest zaczerwieniona i podrażniona,
• po opalaniu w celu złagodzenia podrażnień słonecznych,
• w czasie porodu, by odświeżyć, ochłodzić i nawilżyć twarz,
• na siłowni, pomiędzy ćwiczeniami,
• w trakcie imprezy, by odświeżyć cerę bez uszkadzania makijażu,
• pomocniczo przy wykonywaniu domowych maseczek z glinki lub nakładaniu masek w płachcie,
• zamiast toniku lub hydrolatu roślinnego, zwłaszcza w przypadku skór alergicznych,
• do mycia twarzy, zamiast wody z kranu, szczególnie w przypadku skóry bardzo wrażliwej, skłonnej do podrażnień i reakcji alergicznych oraz skóry trądzikowej.

Woda termalna w kosmetykach

Kosmetyki na bazie wody termalnej to m.in. płyny do demakijażu, kremy i sera do twarzy czy balsamy do ciała. Minerały i pierwiastki śladowe w wodzie termalnej wpływają korzystnie na właściwości preparatów i mogą pomagać:

• w pielęgnacji skóry trądzikowej, poprzez regulowanie wydzielania sebum i zmniejszanie stanów zapalnych,
• w opóźnianiu procesów starzenia dzięki właściwościom antyoksydacyjnym oraz wspieraniu odnowy komórkowej skóry i różnicowania keratynocytów,
• w nawilżaniu skóry odwodnionej,
• w pobudzaniu procesów naprawczych poprzez przyspieszanie odbudowy warstwy hydrolipidowej skóry,
• w łagodzeniu podrażnień, zmniejszaniu rumienia,
• w ujędrnianiu skóry dzięki wspieraniu syntezy połączeń międzykomórkowych,
• w łagodzeniu poparzeń słonecznych,
• w uodparnianiu skóry na działanie czynników zewnętrznych.

Wody termalne w Polsce

Najpopularniejsze ośrodki uzdrowiskowe wykorzystujące wody termalne w Polsce to Uniejów (woj. łódzkie) i Cieplice (woj. dolnośląskie). Wydobywana z głębokości 2000 metrów woda uniejowska osiąga temperaturę do 70°C i zawiera m.in. związki kwasu metakrzemowego, żelaza i radonu. W lecznictwie uzdrowiskowym wykorzystywana jest m.in. w leczeniu:

• chorób reumatycznych i zwyrodnieniowych
• dróg oddechowych i zatok
• choroby układu nerwowego  
• otyłości
• schorzeń dermatologicznych

oraz w rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych, np. mastektomii.

Uzdrowisko w Cieplicach pozyskuje słabo zmineralizowane wody fluorkowo-krzemowe, zawierające również wodorowęglany, siarczany, sód i wapń. Temperatura wody w ujęciach płytkich sięga ponad 40°C, a w odwiercie głębokim do 90°C. Termy mają zastosowanie w leczeniu:

• schorzeń narządu ruchu
• układu moczowo-nerkowego
• otyłości
• osteoporozy
• chorób górnych dróg oddechowych